Opposition Unity loksabha election 2024 : બિહારની રાજધાની પટનામાં 2024ની લોકસભા ચૂંટણીમાં નરેન્દ્ર મોદીના વિજયી રથને રોકવા માટે વિપક્ષી પાર્ટીઓના દિગ્ગજ નેતાઓ એકઠા થયા છે. નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં ભાજપે 2014 અને 2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં પ્રચંડ બહુમતી સાથે જીત મેળવી છે. છેલ્લા એક દાયકામાં ઘણા રાજ્યોમાં ભાજપનો ગ્રાફ જબરદસ્ત રીતે વધ્યો છે, આવી સ્થિતિમાં વિપક્ષની આ બેઠક ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે.
આ પહેલીવાર નથી કે, જેમાં રાષ્ટ્રીય સ્તરે કોઈપણ પક્ષ સામે ગઠબંધન કરવાના પ્રયાસો થઈ રહ્યા હોય. 1980 ના દાયકાના અંત બાદ અનેક વખત, વિવિધ રાજ્યોના પક્ષોએ રાષ્ટ્રીય સ્તરે મજબૂત પક્ષનો સામનો કરવા માટે હાથ મિલાવ્યા છે. કેન્દ્રની રાજનીતિમાં ભાગ લેવા માટે ઘણી વખત મોરચો રચવામાં આવ્યો છે, પરંતુ આ વખતે ગઠબંધન અગાઉના ગઠબંધન કરતા અલગ છે, કારણ કે તેમાં કોંગ્રેસની ભાગીદારી મહત્વની છે.
કોંગ્રેસ ભારતીય રાજનીતિના મુખ્ય સ્તંભોમાંનું એક રહ્યું છે. આ વખતે કોંગ્રેસ સિવાય અલગ-અલગ રાજ્યોની મહત્વની પ્રાદેશિક પાર્ટીઓ મહાગઠબંધનમાં એકસાથે આવવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. અગાઉ, 1970 ના દાયકામાં, આવા રાજકીય સંગઠનો કોંગ્રેસનો વિરોધ કરવા માટે એકઠા થયા હતા, અને તે સંગઠનોમાં સત્રપ, જનસંઘના નેતાઓ અને ડાબેરીઓનો સમાવેશ થતો હતો, જેમણે કોંગ્રેસ સામે બળવો કર્યો હતો.
વર્ષ 1989માં યોજાયેલી લોકસભાની ચૂંટણીને બાજુ પર રાખીને આવા મોરચાઓએ લોકસભાની ચૂંટણી કરી અને પરિણામ પછી સરકાર બનાવી. ચૂંટણી પહેલા જે મોરચો રચાયો હતો તે પણ લાંબો સમય ટકી શક્યો ન હતો. વર્ષ 1989માં રાજીવ ગાંધીને સત્તા પરથી હટાવવા માટે રચાયેલ રાષ્ટ્રીય મોરચાની શરૂઆત સાત પક્ષો એકસાથે થવાથી થઈ હતી. જેમાં કોંગ્રેસમાંથી બળવો કરનાર વીપી સિંહનો જન મોરચા, જનતા પાર્ટી, ટીડીપી, લોકદળ, ડીએમકે, કોંગ્રેસ (એસ) અને આસોમ ગઢ પરિષદનો સમાવેશ થાય છે.
એ અલગ વાત છે કે, વીપી સિંહની આગેવાની હેઠળની રાષ્ટ્રીય મોરચાની સરકારને ભાજપ અને ડાબેરીઓનું સમર્થન હતું. ભાજપે સમર્થન પાછું ખેંચી લીધા પછી વીપી સિંહની સરકાર પડી ગઈ અને મોટાભાગના સાંસદો ચંદ્રશેખરનો સાથ છોડી દેતાં જનતા દળનું વિભાજન થયું. આ પછી ચંદ્રશેખરે કોંગ્રેસના સમર્થનથી આગામી સરકાર બનાવી, પરંતુ કોંગ્રેસનું સમર્થન પાછું ખેંચી લેતા તેમની લઘુમતી સરકાર પડી ગઈ.
એનડીએ અને યુપીએ સિવાય કોઈને વધુ સફળતા મળી નથી
90 અને 2000 ના દાયકામાં ઘણા મોરચા અને મહાગટબંધન આકાર લેતા જોવા મળ્યા અને પછીથી તે બહાર તૂટી પણ ગયા. પછી ચર્ચાનો વિષય મુખ્યત્વે ત્રીજો મોરચો કે ત્રીજો વિકલ્પ હતો. આ પછી ભલે તે 1996માં યુનાઈટેડ ફ્રન્ટ હોય, 1998થી 2004 સુધી બીજેપીના નેતૃત્વમાં એનડીએ હોય કે પછી 2004થી 2014 સુધી કોંગ્રેસની આગેવાની હેઠળનું યુપીએ ગઠબંધન હોય – આ બધા ગઠબંધન ચૂંટણી પરિણામો પછી રચાયા હતા અને તેમાં અનેક પક્ષો જોડાતા ગયા અને બહાર નીકળતા પણ રહ્યા.
ભાજપને સત્તાથી દૂર રાખવા માટે 13 પક્ષોએ સંયુક્ત મોરચાની રચના કરી હતી. તેને કોંગ્રેસ અને ડાબેરીઓએ બહારથી ટેકો આપ્યો હતો, પરંતુ આ પ્રયોગ લાંબો સમય ટકી શક્યો નહીં. એચડી દેવગૌડાએ યુનાઈટેડ ફ્રન્ટના વડા તરીકે સરકાર ચલાવી હતી પરંતુ, કોંગ્રેસે ટેકો પાછો ખેંચી લેતા તેમણે રાજીનામું આપવું પડ્યું હતું. આ પછી આઈકે ગુજરાલ પીએમ બન્યા પણ પછી કોંગ્રેસે તેમની સરકાર પાડી દીધી.
આ પણ વાંચો – PM Modi Speech US Congress: યુએસ કોંગ્રેસમાં પીએમ મોદીનું સંબોધન : હાઇલાઇટ્સ
ભાજપની આગેવાની હેઠળનું એનડીએ ગઠબંધન – અત્યાર સુધીનું સૌથી મોટું ગઠબંધન – અટલ બિહારી વાજપેયીને કુશળતાપૂર્વક અનેક પ્રાદેશિક પક્ષોનું સંચાલન કરતા અને રામ મંદિર, કલમ 370 અને સમાન નાગરિક સંહિતા જેવા ભાજપના મુખ્ય એજન્ડાને સાઈડલાઈન કરવા સંમત થયા. મોટા ભાગના પ્રાદેશિક પક્ષો 1988 થી 2004 સુધી આ ગઠબંધનનો એક સમયે ભાગ હતા, સિવાય કે SP, BSP, RJD અને ડાબેરીઓ.
