Anjishnu Das : આ અઠવાડિયે શ્રેણીબદ્ધ બેઠકો પછી કોંગ્રેસની આગેવાની હેઠળના વિપક્ષ ઇન્ડિયા ગઠબંધનમાં લોકસભાની ચૂંટણી માટે બેઠકોની વહેંચણીની વાટાઘાટોની એક શરૂઆત છે. પહેલાથી જ, બિહારમાં જેડી(યુ) અને આરજેડીએ ઓછામાં ઓછી 16 બેઠકો પર દાવો કર્યો છે , જેમાં પાંચ કોંગ્રેસ અને ત્રણ ડાબેરી પક્ષો માટે છે. પશ્ચિમ બંગાળમાં, તૃણમૂલ કોંગ્રેસે કથિત રીતે કોંગ્રેસને રાજ્યની 42 બેઠકોમાંથી માત્ર બે બેઠકો ઓફર કરી છે. ઉત્તર પ્રદેશમાં, સમાજવાદી પાર્ટીએ સંકેત આપ્યો છે કે તે 65 બેઠકો પર લડશે, સાથી પક્ષો કોંગ્રેસ અને રાષ્ટ્રીય લોકદળ માટે માત્ર 15 જ છોડશે. મહારાષ્ટ્રમાં જેના માટે સીટ-વહેંચણીની વાટાઘાટો મંગળવારે શરૂ થઈ હતી. શિવસેના (યુબીટી) એ 23 બેઠકોની માંગણી કરી છે, બાકીની 25 કોંગ્રેસ અને શરદ પવારની એનસીપી વચ્ચે વિભાજિત કરવાની છે.
જોકે કોંગ્રેસ તેના સાથી પક્ષો માટે છૂટછાટ આપવા તૈયાર હોવાનું જણાય છે. ભૂતપૂર્વ મુખ્યમંત્રી અશોક ગેહલોત અને ભૂપેશ બઘેલ, વરિષ્ઠ નેતાઓ મુકુલ વાસનિક, સલમાન ખુર્શીદ અને મોહન પ્રકાશની બનેલી પાંચ સભ્યોની રાષ્ટ્રીય જોડાણ સમિતિની આગેવાની હેઠળ રાજ્ય-દર-રાજ્યના આધારે ભારતના 27 ભાગીદારો સાથે વાતચીત થઈ રહી છે. રાજકીય પરિસ્થિતિનું મૂલ્યાંકન કરવા અને પ્રતિસાદ મોકલવા માટે પક્ષની તમામ લોકસભા બેઠકો માટે સંયોજકોની નિમણૂક કરવાની યોજના હોવા છતાં, કોંગ્રેસના રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ મલ્લિકાર્જુન ખડગેએ ગયા અઠવાડિયે જણાવ્યું હતું કે પક્ષ 255 બેઠકો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે.
કોંગ્રેસ ભૂતકાળમાં કેટલી બેઠકો લડી છે
જો ખડગેના નિવેદનનો અર્થ એવો થાય કે કોંગ્રેસ 255 બેઠકો પર ચૂંટણી લડશે તો તે આઝાદી પછીની લોકસભા ચૂંટણીમાં પાર્ટીએ લડેલી સૌથી ઓછી બેઠકો હશે. અત્યાર સુધીની 17 લોકસભા ચૂંટણીઓમાં 1951 અને 2019 વચ્ચે, કોંગ્રેસે દરેકમાં સરેરાશ 478 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી છે.
કોંગ્રેસે 2004માં અત્યાર સુધીની સૌથી ઓછી બેઠકો લડી હતી. તે સમયે 417 મતવિસ્તારોમાં ચૂંટણી લડી હતી. ત્યારે વાજપેયીની આગેવાની હેઠળ સત્તાધારી ભાજપ દ્વારા ઈન્ડિયા શાઈનિંગ ચૂંટણી હતી. પીવી નરસિમ્હા રાવની આગેવાની હેઠળની તેની પાંચ વર્ષની સરકાર પછી 1996માં કોંગ્રેસ સૌથી વધુ બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી. તે સમયે 529 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી. 2014 અને 2019માં નરેન્દ્ર મોદીની આગેવાની હેઠળની ભાજપ સામે કોંગ્રેસે અનુક્રમે 464 અને 421 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી.
તેનાથી વિપરિત ભાજપે 1984માં 229 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી . તેની ચૂંટણીની શરૂઆત હતી. (તે પહેલા પક્ષ જનસંઘ તરીકે ઓળખાતો હતો). જ્યારે તેણે માત્ર બે બેઠકો જીતી હતી. 2019 માં 436 બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી. ભાજપે 1991થી 300 બેઠકોથી ઓછી ચૂંટણી લડી નથી.
આ પણ વાંચો – ઉદ્ધવ જૂથે પણ અયોધ્યાથી બનાવી દૂરી! ઠાકરેએ કહ્યું- 22 જાન્યુઆરીએ રામ વનવાસ સ્થળ પર કરશે પૂજા
ચાર્ટ: કોંગ્રેસની બેઠકો લડાઈ/જીતી
તેના સ્ટ્રાઈક રેટના સંદર્ભમાં લડવામાં આવેલી બેઠકોની ટકાવારી તરીકે જીતેલી બેઠકોની સંખ્યા તેના શરૂઆતના દિવસોથી જ ઘટી રહી છે. 1951 (દેશની પ્રથમ સામાન્ય ચૂંટણી) અને 1957માં તેણે લડેલી બેઠકોમાંથી 75% થી વધુ બેઠકો જીતી હતી અને 1984માં (ઇન્દિરા ગાંધીની હત્યા પછી યોજાયેલી ચૂંટણી) તે 80%ની ટોચે પહોંચી હતી. 2014 સુધી તેનો સ્ટ્રાઈક રેટ 25%થી નીચે આવ્યો ન હતો. પરંતુ 2014માં તેનો સ્ટ્રાઈક રેટ 9.48% હતો, જ્યારે તે તેની અત્યાર સુધીની સૌથી ઓછી લોકસભા સીટ 44 પર આવી ગયો હતો. 2019માં તે 12.35% હતો.
ભાજપે 1984માં તેની શરૂઆતની 0.87%ની સૌથી નીચી સ્ટ્રાઈક રેટ રેકોર્ડ કર્યા પછી 25% થી નીચે આવ્યો નથી. ભાજપ 2019 માં 69.5% સાથે ટોચ પર હતો જ્યારે તેણે 303 બેઠકો જીતી હતી.
કોંગ્રેસ બીજા કે નીચેના સ્થાને રહી છે
2019ની ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસ 209 બેઠકો પર બીજા સ્થાને રહી હતી. તે 160 બેઠકો પર ત્રીજા સ્થાને અથવા નીચલા સ્થાને રહી હતી. કાગળ પર, સફળ બેઠક વહેંચણીની વાટાઘાટો કોંગ્રેસને આ આંકડાઓને ઘટાડવામાં મદદ કરી શકે છે જ્યારે બહુવિધ બિન-ભાજપ પક્ષો એકબીજાના મત શેરમાં ઘટાડો કરે છે.
ચાર્ટ: કોંગ્રેસ બીજા-ત્રીજા અથવા નીચેના સ્થાને
કોંગ્રેસે 2014માં વધુ સંઘર્ષ કર્યો હતો. 224 બેઠકો પર બીજા સ્થાને રહી હતી. 196 બેઠકો પર ત્રીજા કે તેનાથી નીચેના સ્થાને રહી હતી. જે તેના ઇતિહાસમાં સૌથી વધારે છે.1991 સુધી કોંગ્રેસ માત્ર મુઠ્ઠીભર બેઠકોમાં ત્રીજા અથવા ખરાબ સ્થાને હતી, જે સૂચવે છે કે તે મોટા ભાગના અન્ય પક્ષો માટે મુખ્ય હરીફ હતી. 1977માં પક્ષની સૌથી વધુ બીજા સ્થાનની સંખ્યા હતી. જે કટોકટી પછીની ચૂંટણીમાં આવી હતી, જ્યારે તેણે 154 બેઠકો જીતી અને 332 બેઠકો પર બીજા સ્થાને રહી હતી.
2019માં ઈન્ડિયા ગઠબંધનના સભ્યોનું પ્રદર્શન કેવું રહ્યું
જો કોંગ્રેસ માત્ર 255 બેઠકો પર દાવો કરે છે, જે લોકસભાની કુલ બેઠકોની લગભગ અડધી છે અને ઇન્ડિયા ગઠબંધનના બાકીના 27 સભ્યો માટે 288 બેઠકો છોડે છે તો તેણે 2019ની ચૂંટણીથી તેના સ્ટ્રાઈક રેટમાં ઘણો સુધારો કરવો પડશે. .
2019માં સૌથી વધુ બેઠકો પર ચૂંટણી લડનારા ઇન્ડિયા ગઠબંધનના સભ્યોમાં શિવસેના (98 બેઠકો), CPI(M) (69 બેઠકો) અને TMC (62 બેઠકો)નો સમાવેશ થાય છે. તે સમયે સંયુક્ત શિવસેનાનો સ્ટ્રાઈક રેટ 18.37% હતો, તેણે 18 બેઠકો જીતી હતી. મોટા પક્ષોમાં TMC 22 બેઠકો સાથે 35.48% પર શ્રેષ્ઠ સ્ટ્રાઈક રેટ ધરાવે છે. સીપીઆઈ(એમ) 4.35%ના સ્ટ્રાઈક રેટથી માત્ર 3 બેઠકો જ મેળવી શકી હતી.
28 ઈન્ડિયા બ્લોકના સભ્યોમાંથી, DMKનો 100% સ્ટ્રાઈક રેટ હતો. તેણે તમિલનાડુમાં ચૂંટણી લડેલી તમામ 24 બેઠકો જીતી હતી, ત્યારબાદ JD(U), જેમાં તેણે લડેલી 25 બેઠકોમાંથી 16 બેઠકો જીતી હતી, સ્ટ્રાઈક રેટ 64% હતો. જે રાજ્યોમાં ભારત બ્લોકમાં લાંબી અને મુશ્કેલ બેઠક વહેંચણીની વાટાઘાટો થવાની સંભાવના છે તેમાં બિહાર, ઉત્તર પ્રદેશ, પંજાબ, પશ્ચિમ બંગાળ અને કેરળનો સમાવેશ થાય છે.
