લોકસભા ચૂંટણી 2024: ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP) એ આવતા વર્ષે યોજાનારી લોકસભા ચૂંટણી માટે 350 બેઠકો જીતવાનું લક્ષ્ય રાખ્યું છે. ભગવા પાર્ટી તેલંગાણા અને કેરળ જેવા નવા ઠેકાણા શોધી રહી છે, જ્યારે પશ્ચિમ બંગાળ અને ત્રિપુરા જેવા રાજ્યોમાં તેની સ્થિતિ સુધારવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. જ્યાં તેણે 2019માં પ્રથમ વખત સારો દેખાવ કર્યો હતો.
ગૃહ પ્રધાન અમિત શાહે 2024માં બંગાળ ભાજપ માટે 25 બેઠકો જીતવાનું લક્ષ્ય રાખ્યું છે, પરંતુ મમતા બેનર્જીના રાજ્યમાં આ લક્ષ્યાંક હાંસલ કરવો ખૂબ જ મુશ્કેલ છે, વાસ્તવમાં, ભાજપની બેઠકોની સંખ્યા 18 થી ઘટીને આઠ થવાની ધારણા છે. જો કે, આ બધાની વચ્ચે, જો તે તેના 2019 પ્રદર્શનને જાળવી રાખે છે, તો તે પોતાના દમ પર 303 બેઠકોનો વિશાળ લક્ષ્ય હાંસલ ફરી કરી શકે છે, તો પણ ભાજપ શાહ જુના ‘મિશન’ સુધી પહોંચે તેવી શક્યતા નથી અને બંગાળમાં ભાજપની સંખ્યા એક અંકમાં આવી શકે છે. જેનું સૌથી મોટું કારણ વિપક્ષી પાર્ટીઓનું ગઠબંધન છે.
તાજેતરમાં બેંગલુરુમાં વિપક્ષી દળોની 18મી જુલાઈએ એક બેઠક થઈ હતી, જેણે પશ્ચિમ બંગાળમાં ડાબેરી મોરચા અને કોંગ્રેસના નેતાઓને સ્તબ્ધ કરી દીધા હતા કારણ કે સીતારામ યેચુરી અને રાહુલ ગાંધી પશ્ચિમ બંગાળના મુખ્યમંત્રી મમતા બેનર્જી સાથે એક જ મંચ પર જોવા મળ્યા હતા. આ દરમિયાન રાહુલ ગાંધી બંગાળના સીએમ મમતા સાથે વાતચીતમાં વ્યસ્ત જોવા મળ્યા હતા. જ્યારે પશ્ચિમ બંગાળમાં કોંગ્રેસના નેતાઓએ બેનર્જીની તૃણમૂલ કોંગ્રેસ પર તેમના કાર્યકરો વિરુદ્ધ હિંસા આચરવાનો આરોપ લગાવ્યો હતો. જ્યારે હિંસામાં ઘણા લોકોના મોત થયા હતા, પરંતુ આ બધું હોવા છતાં, બેંગલુરુમાં વિપક્ષની બેઠકમાં એક નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો – ‘યુનાઈટેડ વી સ્ટેન્ડ’. આવી સ્થિતિમાં, એવું માની શકાય છે કે, આગામી થોડા દિવસોમાં લોકસભા ચૂંટણીને લઈને વિપક્ષી ગઠબંધનમાં સીટોની વહેંચણી થઈ શકે છે.
ભાજપની ઓછી બેઠકોનું આ મુખ્ય કારણ છે
આ અંગે એક ખાનગી ન્યૂઝ ચેનલે 2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં તમામ રાજકીય પક્ષોના પ્રદર્શનનું વિશ્લેષણ કર્યું હતુ. જેમાં ચોંકાવનારી હકીકતો સામે આવી છે. 2019 માં ભાજપ દ્વારા જીતેલી 14 સંસદીય બેઠકો છે, જ્યાં વિપક્ષી ગઠબંધન (ભારત) દ્વારા મળેલા કુલ મતો ભાજપના ઉમેદવાર કરતા વધુ હતા. જો કે, ત્યારબાદ વિપક્ષોએ અલગ-અલગ ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા, જેથી ભાજપનો વિજય થયો. આવી 14માંથી 10 બેઠકો પશ્ચિમ બંગાળની છે.
સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો, જો વિપક્ષી ગઠબંધન (ભારત) સીટ-વહેંચણીના તબક્કે પહોંચે છે, તો ભાજપ પશ્ચિમ બંગાળમાં 10 બેઠકો ગુમાવી શકે છે, પછી ભલે તે 2019 માં જીતી હોય. ભાજપને ગત વખતે 18 બેઠકો મળી હતી, આનો અસરકારક અર્થ એ થશે કે આ સંખ્યા ઘટીને આઠ થઈ જશે, જે તત્કાલિન ભાજપના પ્રદેશ પ્રમુખ દિલીપ ઘોષના નેતૃત્વ હેઠળની પાર્ટી માટે પ્રથમ હતી. એટલે સિંગલ ડિજિટ, જે શાહના ‘મિશન 25’થી ખુબ દૂર રહી શકે છે.
ઘણા હાઈપ્રોફાઈલ નેતાઓની સીટ જોખમમાં મુકાઈ શકે છે
જો 10 બેઠકો પર – જ્યાં TMC, કોંગ્રેસ અને ડાબેરી મોરચા સાથે મળીને લડે છે. જ્યાં કેટલાક હાઇ-પ્રોફાઇલ નામો છે. તેમાં કેન્દ્રીય ગૃહ રાજ્ય મંત્રી નિસિથ પ્રામાણિકનો પણ સમાવેશ થાય છે, જેમણે ગત વખતે કૂચ બિહાર લોકસભા મતવિસ્તારમાંથી ચૂંટણી લડી હતી. પ્રામાણિકે રાજવંશી નેતા અનંત મહારાજને સમજાવવામાં મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવી હોવાનું માનવામાં આવે છે, કારણ કે ભાજપે તેમને બંગાળમાંથી ભગવા પક્ષની પ્રથમ રાજ્યસભા બેઠક માટે મેદાનમાં ઉતારવાનું નક્કી કર્યું હતું.
આવી સ્થિતિમાં કેન્દ્રીય રાજ્ય મંત્રી શાંતનુ ઠાકુરની બેઠક પણ જોખમથી મુક્ત નથી, કારણ કે તેમની લોકસભા બેઠક બોનગાંવ આ યાદીમાં આવે છે. તે ઠાકુર માતુઆ સમુદાયનો ચહેરો પણ છે, જેમાં મોટા ભાગનો સમાવેશ થાય છે અને તે પશ્ચિમ બંગાળમાં રાજકીય રીતે સંબંધિત છે. વડાપ્રધાન મોદીએ ગત વર્ષે ‘મટુઆ ધર્મ મહામેલા’ ના ઉદ્ઘાટન દરમિયાન તેમના નામને લઈ સંબોધિત કર્યા હતા.
આંકડાઓથી સામે આવે છે કે, ભાજપના બંગાળ એકમના અધ્યક્ષ સુકાંત મજમૂદારની સીટ પર પણ ખતરો મંડરાઈ શકે છે, જેઓ હાલમાં જ રાજ્યમાં પંચાયત ચૂંટણી દરમિયાન હિંસા અંગે ફરિયાદ કરવા નવી દિલ્હીમાં અમિત શાહને મળ્યા હતા. તેમની બેઠક બાલુરઘાટ પણ 10 ઉચ્ચ જોખમવાળી બેઠકોમાંથી એક છે જે ભાજપ ગુમાવી શકે છે, જો વિપક્ષી ગઠબંધન બેઠક-વહેંચણીની સમજૂતી પર પહોંચે છે તો.
10 જોખમી બેઠકોમાં આ બેઠકોનો પણ સમાવેશ થાય છે
જોખમી 10 બેઠકોમાં અન્ય બેઠકો છે – જેમાં બર્ધમાન જ્યાં એસએસ આહલુવાલિયા જીત્યા, બેરકપુર જ્યાં અર્જુન સિંહ (હવે ટીએમસીમાં ભળી ગયા) જીત્યા, બિષ્ણુપુર જ્યાં સૌમિત્ર ખાન વિજયી થયા, હુગલી જ્યાં પાર્ટીના ભડકાઉ મહિલા નેતા લોકેટ ચેટર્જી જીત્યા અને ઝારગ્રામ જેમાં એન્જિનિયરમાંથી રાજનેતા બનેલા કુમાર હેમબ્રમની જીત થઈ હતી. માલદહા ઉત્તર અને રાયગંજ પણ જોખમી 10 બેઠકોમાં સામેલ છે, જ્યાંથી અનુક્રમે ખાગે મુર્મુ અને દેબશ્રી ચૌધરી ભાજપની ટિકિટ પર જીત્યા છે. ચૌધરી અગાઉ મોદીની મંત્રી પરિષદમાં હતા.
જ્યારે આંકડા ક્યારેય જૂઠું બોલતા નથી, ત્યારે રાજકારણ ઘણીવાર ઘણા પરિબળોથી પ્રભાવિત હોય છે. સૌ પ્રથમ, વિપક્ષી ગઠબંધનના ઘટક પક્ષો એટલે કે INDIA એ આ ડેટાને સમજવા માટે સીટ-શેરિંગ સમજૂતી પર પહોંચવું પડશે. હાલમાં, વિપક્ષી ગઠબંધન હજુ સુધી કોમન મિનિમમ પ્રોગ્રામના સ્તરે પહોંચી શક્યું નથી. ટીએમસી 2021માં પશ્ચિમ બંગાળમાં ફરી સત્તામાં આવી. એવી શક્યતા ઓછી છે કે, પાર્ટી તે રાજ્યમાં તેના સાથી પક્ષોને કોઈપણ બેઠકો આપવા માટે સંમત થાય.
ટીએમસી-કોંગ્રેસની પશ્ચિમ બંગાળમાં હિંસા એક મોટું કારણ છે
વધુમાં, કોંગ્રેસ અને ડાબેરી મોરચાના સ્થાનિક નેતૃત્વ તેમના રાષ્ટ્રીય નેતૃત્વના નિર્ણયથી નારાજ છે કે, જેને તેઓ તેમના રાજકીય હરીફ તરીકે જુએ છે. રાજ્ય કોંગ્રેસના પ્રવક્તા કૌસ્તવ બાગચીએ રાજ્યમાં હિંસાને લઈને મમતા સરકારને ઘેરી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે, આ બધું TMACના કારણે જ થયું છે, જેમાં રાજ્યમાં આઠ કોંગ્રેસી કાર્યકરો માર્યા ગયા. અમે હાઈકમાન્ડને જાણ કરી છે કે અમે TMC સાથે કોઈ ગઠબંધન સ્વીકારીશું નહીં.
આ પણ વાંચો – ગુજરાત AAP નેતા ચૈતર વસાવા : ‘ભાજપનું UCC પગલું આદિવાસી સમાજને નિશાન બનાવી રહ્યું, હું આપ છોડવા પણ તૈયાર’
ડાબેરી નેતાઓની વિચારસરણી અલગ છે. જોકે તે બાગચી જેટલા સ્પષ્ટવક્તા નથી. તેથી, જો I-N-D-I-A સીટ-વહેંચણીના કરાર પર પહોંચે તો પણ, તેને મજબૂત કરવા માટે રાજ્યના નેતૃત્વને ગટબંધનમાં ભેળવવું જરૂરી છે, પરંતુ તે થઈ રહ્યું હોય તેવું લાગતું નથી. વિપક્ષી ગઠબંધન માટે બીજી ચિંતા એ છે કે, જો રાજ્ય નેતૃત્વને લોકસભા ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસ, ડાબેરીઓ અને ટીએમસી વચ્ચે કોઈપણ સંભવિત બેઠક-વહેંચણીને સ્વીકારવાની ફરજ પાડવામાં આવે તો પણ, મતોનું સંક્રમણ મુખ્ય ચિંતા રહી શકે છે.
