નીરજા ચૌધરી | Lok Sabha Election 2024 : દેશમાં હાલમાં ઘણા મુદ્દા છે, જેના પર ભાજપ 2024 ની લોકસભા ચૂંટણીમાં તેનો ફાયદો ઉઠાવવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. આ સંદર્ભમાં જી-20 સમિટ હોય, અયોધ્યામાં રામ મંદિરનું નિર્માણ હોય કે પછી દલિત-ઓબીસી આરક્ષણનો મુદ્દો હોય. આ તમામ મુદ્દાઓ અંગે, ધ ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસના કન્ટ્રી બટિંગ એડિટર નીરજા ચૌધરીએ તેમની કોલમમાં ઘણા મુદ્દાઓનો ઉલ્લેખ કર્યો છે. નીરજા ચૌધરીએ લખ્યું છે કે, આ અઠવાડિયે સંઘના વડા મોહન ભાગવતે જેટલી મજબૂતીથી દલિતો અને અન્ય પછાત વર્ગો (ઓબીસી) માટે આરક્ષણનું સમર્થન કર્યું છે, તેટલું મજબૂત રીતે રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘ (RSS)એ ક્યારેય કર્યું નથી.
રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘના સરસંઘચાલક મોહન ભાગવતે બુધવારે કહ્યું હતું કે, જ્યાં સુધી સમાજમાં ભેદભાવ છે, ત્યાં સુધી આરક્ષણ ચાલુ રાખવું જોઈએ. આ નિવેદન ભાગવતે આઠ વર્ષ પહેલાં (2015) વ્યક્ત કરેલા વિચારો કરતાં અલગ છે, જ્યારે તેમણે અનામત પ્રણાલીની સમીક્ષા કરવાની હાકલ કરી હતી. સંઘના વડાનું તાજેતરનું નિવેદન જાતિ આધારિત આરક્ષણ પર આરએસએસના જૂના વલણથી અલગ છે.
હવે એ જ મોહન ભાગવતે કબૂલ્યું છે કે, છેલ્લા 2000 વર્ષથી હિન્દુ સમાજમાં કહેવાતી નીચલી જાતિઓ સાથે પશુઓ જેવું વર્તન કરવામાં આવે છે. જ્યારે તેમનું જીવન પ્રાણીઓ જેવું બની ગયું ત્યારે પણ અમે ચિંતા ન કરી. અને આ ઓછામાં ઓછા 2,000 વર્ષ સુધી ચાલુ રહ્યું. સરસંઘચાલકે જણાવ્યું હતું કે, આટલા લાંબા સમય સુધી જે લોકોએ ભોગવ્યું છે તેના લાભ માટે લોકોએ 200 વર્ષ પણ ભોગવવા તૈયાર રહેવું જોઈએ.
આરએસએસ એ 1990 ના દાયકામાં મંડલના દિવસોથી ઓબીસી, મોસ્ટ બેકવર્ડ ક્લાસ (એમબીસી), દલિતો અને આદિવાસીઓ સુધી પહોંચવામાં ઘણો લાંબો રસ્તો કાઢ્યો છે, જેમ કે તેમને હિન્દુ સમાજમાં સામેલ કરવામાં પહેલાં ક્યારેય નહોતા. ભલે સંઘને બે સદી લાગી જાય. આ બાબતમાં ભાગવતના શબ્દો ઉશ્કેરણીજનક હતા. તેણે કહ્યું, ‘આજે દેખાતું નથી, પરંતુ તે ભેદભાવ હજુ પણ છે, આ આદરની વાત છે. તે માત્ર આર્થિક સમાનતાની વાત નથી.
તે માત્ર રાજકીય સમાનતાની વાત નથી. આને માત્ર તર્ક-વિતર્ક તરીકે સમજી શકાય નહીં. આ પૂર્વ વડાપ્રધાન વિશ્વનાથ પ્રતાપ સિંહની યાદ અપાવે છે, જેમણે ઉત્તરમાં ઓબીસીના સશક્તિકરણની પ્રક્રિયા શરૂ કરી હતી. જ્યારે દક્ષિણમાં આ પ્રક્રિયા 1926 માં પેરિયારના સ્વાભિમાન માટે બ્રાહ્મણ વિરોધી ચળવળ સાથે શરૂ થઈ હતી. સિંહ માનતા હતા કે, ઓબીસીને સુવિધાઓ નથી જોઈતી, પરંતુ સત્તામાં ભાગીદારી જોઈએ છે.
તે ભાજપ અને આરએસએસ છે, જેમણે શરૂઆતમાં 1990 ના દાયકામાં આરક્ષણનો વિરોધ કર્યો હતો અને જાતિની ઓળખની રાજનીતિનો સામનો કરવા માટે હિન્દુઓને ધાર્મિક ધોરણે એક કરવાની તેમની મંદિર યોજનાને આગળ ધપાવી હતી. પ્રાદેશિક પક્ષોનો પ્રચાર કર્યો, પરંતુ આજે સમય બદલાઈ ગયો છે. ભાજપ-આરએસએસ, જે એક સમયે કહેવાતી ઉચ્ચ જાતિઓ દ્વારા રજૂ કરવામાં આવતી હતી, તે હવે રહી નથી. તેમાં સુધારો કરવા માટે ઓબીસી અને દલિતો માટે અનામતની વાત કરવામાં આવી છે. આરએસએસમાં સ્પષ્ટપણે હૃદય પરિવર્તન થઈ રહ્યું છે – કેટલાક તેને આત્યંતિક વ્યવહારવાદ કહેશે પરંતુ ફરીથી, ભારતની વિવિધતા એક મહાન શિક્ષક છે. આજે, ભાજપ અને આરએસએસ પાસે મંદિર અને મંડલ બંને છે, જેમાં એક OBC વડા પ્રધાન છે.
વિપક્ષના ભારત ગઠબંધનમાં 28 પક્ષો છે. દેશમાં પહેલીવાર કોઈ દલિત નેતા મલ્લિકાર્જુન ખડગેને પીએમ તરીકે રજૂ કરવાની શક્યતા વિશે વાત કરી રહ્યા છે. શક્તિ નીચે તરફ જતી જણાય છે.
દલિતો અને ઓબીસીને વિશ્વાસ આપતું મોહન ભાગવતનું નિવેદન સનાતન ધર્મના વિવાદ પછી તરત આવ્યું છે. જેણે દલિતોને મંદિરો અને તેમના ગર્ભગૃહ સહિત તેના કાર્યક્ષેત્રમાંથી બહાર રાખ્યા હતા. આ સમગ્ર રાજકીય વિવાદ તમિલનાડુના મુખ્યમંત્રી એમકે સ્ટાલિનના પુત્ર મંત્રી ઉધયનિધિ સ્ટાલિનની ટિપ્પણીથી શરૂ થયો હતો. જેઓએ કહ્યું કે, સનાતન ધર્મ ડેન્ગ્યુ અને મેલેરિયા જેવો છે, તેને નાબૂદ કરવો જોઈએ. ઉધયનિધિ સ્ટાલિનને દલિત ડીએમકે સાંસદ એ રાજાએ ટેકો આપ્યો હતો. ડીએમકે સાંસદ એ રાજાએ કહ્યું, ‘સનાતનની સરખામણી HIV અને રક્તપિત્ત જેવી બીમારીઓ સાથે કરવી જોઈએ.’
ઉલ્લેખનીય છે કે, ઉધયનિધિને કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ મલ્લિકાર્જુન ખડગેના પુત્ર અને કર્ણાટકના મંત્રી પ્રિયંકનું સમર્થન મળ્યું હતું, જેમણે કહ્યું હતું કે, સનાતન ધર્મ અસમાનતાને પ્રોત્સાહન આપે છે. પ્રિયંક તેના પિતા સાથે ચાલવા માટે જાણીતો છે અને તે કટ્ટરવાદી હિંદુત્વનો કટ્ટર વિરોધી છે. તો, ભાજપે ઉધયનિધિની ટિપ્પણી પર ઈન્ડિયા ગઠબંધન પર નિશાન સાધ્યું હતું. તેમણે હિન્દુ ધર્મને બદનામ કરવાનો પ્રયાસ પણ ગણાવ્યો હતો. આ એક નિવેદન હતું જેનો હિન્દી હાર્ટલેન્ડ રાજ્યોમાં ભારે વિરોધ થયો હતો. કોંગ્રેસ સહિત ઈન્ડિયા ગઠબંધનના ઘણા પક્ષોએ ઉધયનિધિના નિવેદનથી પોતાને દૂર રાખ્યા હતા અને ઘણી પાર્ટીઓએ તેનો વિરોધ પણ કર્યો હતો.
જોકે, વડાપ્રધાન દક્ષિણના રાજ્ય તમિલનાડુ સુધી પહોંચી રહ્યા છે. ત્યાંના અધિનમ (હિંદુ મઠો) એ નવા સંસદ ભવનમાં સેંગોલ રાજદંડ સ્થાપિત કર્યો. આ બધું હોવા છતાં, ભાજપનું મૂલ્યાંકન થઈ શકે છે કે, તેણે દક્ષિણના રાજ્યોમાં ઘણું હાંસલ કર્યું નથી અને દક્ષિણમાં તેની સ્થિતિ મજબૂત કરવા માટે હજુ વધુ કરવું પડશે. બીજી તરફ વિપક્ષની નજર દક્ષિણ અને પૂર્વ બંને પર છે.
આ પણ વાંચો – By-Election Result : પેટાચૂંટણીમાં કોણ જીત્યું? I.N.D.I.A. કે ભાજપ, જાણો તમામ સાત બેઠકોનું પરિણામ
આ સિવાય દેશનું નામ બદલવાની ચર્ચા જોરમાં છે. ઈન્ડિયા વિ ભારત ચર્ચા હિન્દી હાર્ટલેન્ડમાં ભાજપને સમર્થન જાળવી રાખવામાં મદદ કરશે તેવી શક્યતા છે. જો કે, ઈન્ડિયા અને ભારત વિનિમયક્ષમ શબ્દો છે. જેનો સંવિધાનની કલમ 1 માં ઉલ્લેખ છે. ભારત શબ્દને હિન્દી પટ્ટામાં વધુ આકર્ષણ તરીકે જોવામાં આવી રહ્યો છે, જ્યારે દક્ષિણના કેટલાક ભાગોમાં તેને હિન્દી થોપવાના રૂપે જોવામાં આવી શકે છે.
તમામ દૃષ્ટિકોણથી, સરકાર આ પ્રક્રિયાની જટિલતા અને ખર્ચને ધ્યાનમાં રાખીને દેશનું નામ બદલીને ભારત કરવા માટે આગળ વધી શકતી નથી. જો કે, મંત્રીઓ અને સરકારી અધિકારીઓ ભારત શબ્દનો વારંવાર ઉપયોગ કરી શકે છે. ભારતના ઉપયોગ સાથે, ભાજપ વિપક્ષી ઈન્ડિયા ગઠબંધનની આસપાસ નકારાત્મક વાતાવરણ બનાવવા માંગે છે અને તેને ભારત રજૂ કરે છે તે પ્રાચીન સંસ્કૃતિને બદલે દેશના વસાહતી ભૂતકાળ સાથે જોડાયેલ એક એન્ટિટી તરીકે રજૂ કરવા માંગે છે. નામ બદલવાનો વિચાર લાવવાનું બીજું કારણ દેશમાં રાષ્ટ્રવાદી ઉત્સાહ જગાડવાનું હોઈ શકે છે, જે ભાજપ માટે સમર્થન મેળવવાની એક અજમાયશ અને પરીક્ષણ પદ્ધતિ છે.
Disclaimer : આ આર્ટિકલ ઇન્ડિયન એક્સપ્રેસ પરથી અનુવાદીત છે, મૂળ આર્ટિકલ વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો
