રામ મંદિરને લઈને દેશમાં અલગ જ ઉત્સાહ જોવા મળી રહ્યો છે. અયોધ્યામાં માત્ર ભવ્ય તૈયારીઓ કરવામાં આવી છે એટલું જ નહીં, સમગ્ર દેશનો એક મોટો વર્ગ પણ રામના દર્શનની આતુરતાથી રાહ જોઈ રહ્યો છે. હવે સામાન્ય લોકો માટે રામ મંદિર માત્ર ભક્તિની વાત છે, પરંતુ રાજકારણમાં આ ભક્તિ કરતાં રાજકારણ મોટું છે, જેને પકડવા માટે ભાજપે સંપૂર્ણ યોજના બનાવી છે, કોંગ્રેસ પણ પાછળ રહેવાના મૂડમાં નથી.
કોંગ્રેસની ધાર્મિક કટોકટી શું હતી?
લાંબા સમયથી એવા અહેવાલો ચાલી રહ્યા હતા કે કોંગ્રેસ મોટા સંકટમાં છે. તેઓ ધાર્મિક સંકટમાં હતા કારણ કે તેમને રામ મંદિરના પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા કાર્યક્રમમાં હાજરી આપવાનું આમંત્રણ મળ્યું હતું. હવે તે આમંત્રણને કારણે પાર્ટી સમજી શકતી ન હતી કે તે કાર્યક્રમમાં હાજરી આપવી કે નહીં. આ મૂંઝવણ એટલા માટે હતી કે જો તે કાર્યક્રમમાં હાજરી આપવામાં આવી હોત તો ભાજપ તેને તેની જીત તરીકે જોત. તેણીનો દાવો છે કે તેણે કોંગ્રેસને પણ રામ મંદિર કાર્યક્રમમાં ભાગ લેવા દબાણ કર્યું હતું. આની ઉપર કોંગ્રેસ સાથે જોડાયેલી મુસ્લિમ વોટબેંક પણ છે.
એમાં કોઈ શંકા નથી કે અયોધ્યામાં બની રહેલા રામ મંદિરનો મુસ્લિમ સમુદાય બહુ વિરોધ નથી કરી રહ્યો, પરંતુ બાબરી મસ્જિદના ધ્વંસની પીડા સમાજના એક મોટા વર્ગના મનમાં પહેલેથી જ ચાલી રહી છે. આવી સ્થિતિમાં કોંગ્રેસને પણ ખ્યાલ છે કે તેનું એક પગલું આ નારાજ મુસ્લિમોને પાર્ટીથી દૂર કરી શકે છે. આ ધાર્મિક સંકટ હતું જેણે કોંગ્રેસને અત્યાર સુધી નિર્ણય લેવા દીધો ન હતો. પરંતુ હવે કોંગ્રેસે પોતાનું મન બનાવી લીધું છે, કહેવું જોઈએ કે કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ મલ્લિકાર્જુન ખડગેએ પોતાનું મન બનાવી લીધું છે.
કોંગ્રેસે શું મોટું પગલું ભર્યું?
સોનિયા ગાંધી, અધીર રંજન કે ખુદના જવા પર તેમના તરફથી કંઈ કહેવામાં આવ્યું ન હતું, પરંતુ સમાચાર એ છે કે તેમણે કોંગ્રેસના કાર્યકરોને લીલી ઝંડી આપી દીધી છે. આ ગ્રીન સિગ્નલ રામ મંદિર જવા માટે છે. અહીં એક મોટો વળાંક ચોક્કસપણે દેખાઈ રહ્યો છે કે કોંગ્રેસ 22 જાન્યુઆરીના પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા કાર્યક્રમ પહેલા જ રામ મંદિરના દર્શન કરવા માંગે છે. માનવામાં આવે છે કે તેનું એક પ્રતિનિધિમંડળ અયોધ્યા જઈ શકે છે.
હવે પહેલી નજરે આને કોંગ્રેસની મોટી રણનીતિનો ભાગ માનવામાં આવી રહ્યો છે. એવા સમયે જ્યારે 2024ની લોકસભા ચૂંટણી નજીક છે અને ભાજપ રામ મંદિર દ્વારા હિન્દુત્વની પીચ પર સંપૂર્ણ રીતે રમવા માંગે છે, ત્યારે દેશની સૌથી જૂની પાર્ટી પોતાને આ ધ્રુવીકરણથી દૂર રાખવા માંગતી નથી. આવી સ્થિતિમાં રામ મંદિરના દર્શન કરીને એક સંદેશ આપવામાં આવશે કે પાર્ટી માટે રાજનીતિ અને આસ્થા અલગ વસ્તુઓ છે. આ પાર્ટીના વર્ણનને વધુ અનુકૂળ પણ છે કારણ કે કોંગ્રેસ હંમેશા આરોપ લગાવતી રહી છે કે ભાજપે પણ ભગવાન રામનો ઉપયોગ માત્ર રાજકારણ માટે કર્યો છે.
શું ભાજપે ચિંતા કરવી જોઈએ?
22 જાન્યુઆરી પહેલા જઈને કોંગ્રેસ ભાજપ પાસેથી મોટી ક્રેડિટ પણ છીનવી શકે છે. વાસ્તવમાં, અત્યાર સુધી ભાજપની યોજના સ્પષ્ટ દેખાઈ રહી છે, રામ મંદિર સમારોહમાં વિપક્ષી પાર્ટીઓને આમંત્રિત કરો, તે પછી જનતાની સામે એવી છબી ઉભી કરી કે પાર્ટી દ્વારા દરેકને આવવાની ફરજ પડી. જો આ બળજબરીપૂર્વકનું પગલું સફળ થશે તો હિન્દુ મતોનું ધ્રુવીકરણ મોટા પાયે જોવા મળશે.
પરંતુ કોંગ્રેસને કદાચ આ સ્થિતિનો અગાઉથી અંદાજ હતો, એટલે જ તે આનો શ્રેય ભાજપને આપવા તૈયાર નથી. માનવામાં આવે છે કે આ કારણથી તે પહેલા રામ મંદિરના દર્શન કરવા જઈ શકે છે. જો કે, જો કોંગ્રેસના આ પગલાને વ્યૂહરચના તરીકે જોવામાં આવે તો પાર્ટી વખાણને પાત્ર છે, પરંતુ કેટલાક નિષ્ણાતો છે જેઓ આ સમગ્ર ઘટનાને અલગ દ્રષ્ટિકોણથી જુએ છે.
ભાજપને કોંગ્રેસની લાચારી કેમ દેખાય છે?
એવા અહેવાલ હતા કે કોંગ્રેસના કેટલાક નેતાઓ ચોક્કસપણે રામ મંદિરમાં દર્શન કરવા જવા માગે છે. પરંતુ સમસ્યા એ હતી કે તેઓ સોનિયા ગાંધી સમક્ષ રામ મંદિરના દર્શન કરવા માંગતા ન હતા. પાર્ટીની પ્રથા છે તેમ આને પણ હાઈકમાન્ડ વિરુદ્ધનું પગલું ગણી શકાય. હવે, કારણ કે સોનિયા ગાંધીએ ઘણા દિવસો સુધી તેમની સ્થિતિ સ્પષ્ટ ન કરી, તેથી તે કોંગ્રેસના કાર્યકરો પણ અધવચ્ચે જ ફસાઈ ગયા. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે તે કાર્યકર્તાઓને લઈને મલ્લિકાર્જુન ખડગેએ કહ્યું છે કે કોંગ્રેસના નેતાઓ રામ મંદિરના દર્શન કરવા જઈ શકે છે, તેમાં કોઈ સમસ્યા નથી. હવે સવાલ એ ઉઠી રહ્યો છે કે શું રામ મંદિરના દર્શનને લઈને કોંગ્રેસમાં એટલી બધી અસમંજસ છે કે કાર્યકર્તાઓએ દર્શન માટે હાઈકમાન્ડના નિર્ણયની રાહ જોવી પડે?
આ સમગ્ર ઘટનાનું આ બીજુ પાસું છે જે બીજેપીના નિવેદનને અનુરૂપ છે. પાર્ટી એ પણ બતાવવા માંગે છે કે કોંગ્રેસ રામ મંદિર જવા માટે બહુ સહજ નથી. જો આ સંદેશ લોકો સુધી પહોંચાડવામાં આવશે તો દેશની સૌથી જૂની પાર્ટીના સોફ્ટ હિન્દુત્વનો પણ કોઈ ફાયદો નહીં થાય. એટલે કે હાલની સ્થિતિમાં કોંગ્રેસ તેને પોતાની રણનીતિ ગણાવવાનો પ્રયાસ કરશે અને ભાજપ પાર્ટીની મજબૂરી સમાન રણનીતિ બતાવશે.
