Gaganyaan Spacecraft: ગગનયાન થકી ભારત અંતરિક્ષમાં ઉંચી છલાંગ લગાવવા તૈયાર છે. ISRO ગગનયાન માટે દિવસ રાત એક કરી રહ્યું છે. ચંદ્રયાન 3 લોન્ચિંગ બાદ ઈસરોના ગગનયાન મિશને વિશ્વનું ધ્યાન દોર્યું છે. વિશ્વ આખાની નજર ભારત પર મંડાઇ છે. ગગનયાન એક એવું સ્પેસક્રાફ્ટ તૈયાર થઇ રહ્યું છે જે માનવને અંતરિક્ષમાં ભ્રમણકક્ષા સુધીની સફરે લઇ જઇ શકશે અને સલામત રીતે પરત લાવવા પણ સક્ષમ હશે. ગગનયાન શું છે? ગગનયાન કેવું છે? ગગનયાન ખાસ કેમ છે? આવો જાણીએ
ગગનયાન પ્રારંભ સાથે લાલકિલ્લાનો ખાસ સંબંધ છે. વર્ષ 2018, 15 ઓગસ્ટ સ્વતંત્રતા દિવસે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ જાહેર મંચ પરથી ગગનયાન અંગે વિચાર વ્યક્ત કર્યો. ભારતને અંતરિક્ષ સફર માટે સ્વતંત્ર બનાવવા ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકોએ કમરકસી અને ગગનયાન હકીકત તરફ આગળ વધી રહ્યું છે. આધુનિક ટેકનોલોજી ધરાવતું ગગનયાન ભારત સહિત વિશ્વ માટે એક સિધ્ધિ સમાન સાબિત થવા જઇ રહ્યું છે. ઈસરોએ તાજેતરમાં આ સંબંધિત વધુ એક ટેસ્ટ સફળતા પૂર્વક પાર પાડ્યો છે.
Gaganyaan Mission ગગનયાન મિશન શું છે?
ગગનયાન મિશન ISRO દ્વારા સંચાલિત એક સીમાચિહ્નરૂપ પ્રોજેક્ટ છે. ત્રણ સભ્યોના ક્રૂને ત્રણ દિવસના અંતરિક્ષ મિશન માટે 400 કિમીની ભ્રમણકક્ષામાં લોન્ચ કરીને અને તેમને સુરક્ષિત રીતે પૃથ્વી પર પરત કરીને ભારતની માનવ અવકાશ ઉડાન ક્ષમતાનું પ્રદર્શન કરવાનો છે. આ મિશન અવકાશ સંશોધનમાં ભારતના મહત્વાકાંક્ષી લક્ષ્યો તરફ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે.
Gaganyaan Propulsion ગગનયાન સફળ પરીક્ષણ
ISRO એ 26 જુલાઈ, 2023 ના રોજ ISRO પ્રોપલ્શન કોમ્પ્લેક્સ (IPRC) મહેન્દ્રગિરી ખાતે ગગનયાન સર્વિસ મોડ્યુલ પ્રોપલ્શન સિસ્ટમ (SMPS) પર વધુ બે હોટ પરીક્ષણો સફળતાપૂર્વક હાથ ધર્યા અને સફળતા મેળવી. SMPS એ લિક્વિડ પ્રોપલ્શન સિસ્ટમ સેન્ટર (LPSC) દ્વારા ડિઝાઇન અને વિકસિત કરવામાં આવ્યું છે.
ISROએ કહ્યું કે તેણે બુધવારે 250 સેકન્ડ માટે તેના 21 થ્રસ્ટર્સને ફાયર કરીને ગગનયાન મિશનના સર્વિસ મોડ્યુલની પ્રોપલ્શન સિસ્ટમનું પરીક્ષણ કર્યું. નવીનતમ સેવા મોડ્યુલ માટેના પરીક્ષણોના ભાગ છે અને અવકાશ એજન્સીના જણાવ્યા અનુસાર, પ્રથમ વખત તમામ 21 થ્રસ્ટરનું એક સાથે પરીક્ષણ કરવામાં આવી રહ્યું છે.
ગગનયાન મિશન પ્રોપલ્શન મોડ્યુલ ફાયરિંગ
ભારતની મહત્વાકાંક્ષાઓ અવકાશમાં અનક્રુડ મિશનથી આગળ વધે છે. ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંસ્થા ( ISRO ) ગગનયાન મિશન માટે કટીબધ્ધ છે. ગગનયાન જ્યારે લોન્ચ થશે ત્યારે દેશનું પ્રથમ ક્રૂડ સ્પેસ એક્સ્પ્લોરેશન મિશન હશે. LVM3 (લોન્ચ વ્હીકલ માર્ક 3) પૃથ્વી પરથી ગ્રાઉન્ડબ્રેકિંગ મિશન લોન્ચ કરશે ત્યારે સર્વિસ મોડ્યુલ ઓર્બિટ ઈન્જેક્શન, પરિભ્રમણ, ઓન-ઓર્બિટ કંટ્રોલ અને ડી-બૂસ્ટ મેન્યુવરિંગ જેવા ઘણા જટિલ કાર્યોને હેન્ડલ કરશે.
Gaganyaan engine? ગગનયાન એન્જિનનું નામ શું છે?
ISRO એ ગુરુવારે જણાવ્યું હતું કે તેણે 240 સેકન્ડની આયોજિત લાયકાત અવધિ માટે માનવ-રેટેડ L110-G વિકાસ એન્જિનનું અંતિમ લાંબા-ગાળાના હોટ ટેસ્ટને પૂર્ણ કર્યું છે, જે ગગનયાન માનવ અવકાશ ઉડાન કાર્યક્રમના પ્રક્ષેપણ તરફના પ્રવાસમાં એક મુખ્ય સીમાચિહ્નરૂપ છે.
Gaganyaan cost? ગગનયાનનો કેટલો ખર્ચ થયો?
આ સ્પેસ પ્રોગ્રામનો ઉદ્દેશ્ય LEO માટે માનવ અવકાશ ઉડાન મિશન હાથ ધરવા માટે સ્વદેશી ક્ષમતા દર્શાવવાનો છે. આ કાર્યક્રમના ભાગરૂપે, બે માનવરહિત મિશન અને એક માનવરહિત મિશનને ભારત સરકાર દ્વારા મંજૂરી આપવામાં આવી છે. ગગનયાન કાર્યક્રમનો કુલ ખર્ચ રૂ. 9,023 કરોડ થશે
Gaganyaan Facts ગગનયાન વિશે ખાસ
‘ગગનયાન’ શબ્દ સંસ્કૃતમાંથી આવ્યો છે, જેનો અર્થ થાય છે આકાશ વાહન. ગગનયાન મિશન ટૂંકા ગાળામાં લો અર્થ ઓર્બિટ (LEO) સુધી માનવ અવકાશ ઉડાન અને ટૂંક સમયમાં ભારતીય માનવ અવકાશ સંશોધન કાર્યક્રમનો નવો પાયો નાંખવા તૈયાર છે.
ગગનયાન પ્રોજેક્ટ 3 દિવસના મિશન માટે 400 કિમીની ભ્રમણકક્ષામાં 3 સભ્યોના ક્રૂને લોન્ચ કરીને અને ભારતીય સમુદ્રના પાણીમાં ઉતરાણ કરીને તેમને સુરક્ષિત રીતે પૃથ્વી પર પાછા લાવવા દ્વારા માનવ અવકાશ ઉડાન ક્ષમતાના પ્રદર્શનની કલ્પના કરે છે.
ગગનયાન મિશન માટેની પૂર્વ-જરૂરીયાતોમાં ક્રૂને અવકાશમાં સુરક્ષિત રીતે લઈ જવા માટે માનવ રેટેડ લોન્ચ વ્હીકલ, અવકાશમાં ક્રૂને પૃથ્વી જેવું વાતાવરણ પૂરું પાડવા માટે લાઈફ સપોર્ટ સિસ્ટમ, ક્રૂ ઈમરજન્સી એસ્કેપ જોગવાઈ અને ક્રૂના પ્રશિક્ષણ, પુનઃપ્રાપ્તિ અને પુનર્વસન માટે ક્રૂ મેનેજમેન્ટ પાસાઓ વિકસાવવા સહિત અનેક જટિલ તકનીક સહિત સજ્જ છે.
વાસ્તવિક હ્યુમન સ્પેસ ફ્લાઇટ મિશન હાથ ધરતા પહેલા ટેક્નોલોજીની તૈયારીના સ્તરને દર્શાવવા માટે વિવિધ પૂર્વગામી મિશનનું આયોજન કરવામાં આવ્યું છે. આ મિશનમાં ઈન્ટિગ્રેટેડ એર ડ્રોપ ટેસ્ટ (IADT), પેડ એબોર્ટ ટેસ્ટ (PAT) અને ટેસ્ટ વ્હીકલ (TV) ફ્લાઈટ્સનો સમાવેશ થાય છે. માનવરહિત મિશન પહેલાના માનવરહિત મિશનમાં તમામ સિસ્ટમ્સની સલામતી અને વિશ્વસનીયતા સાબિત થશે.
