Santanu Chowdhury : પશ્વિમ બંગાળ રાજભવન રાજ્યપાલ સી વીઆનંદ બોસ અને મુખ્યમંત્રી મમતા બેનર્જીની આગેવાનીવાળી તૃણમૂળ કોંગ્રેસ સરકાર વચ્ચે સંબંધો નબળા પડતા દેખાઈ રહી છે. રાજ્યમાં તાજેતરમાં વચગાળાના કુલપતિઓની નિમણૂંકને લઇને બંને પક્ષો સામ સામે આવી ગયા હતા.
રાજ્યની તમામ યુનિવર્સિટીઓના ચાન્સેલર તરીકેની તેમની ક્ષમતામાં ગવર્નર બોઝે ગુરુવારે 11 યુનિવર્સિટીઓમાં વચગાળાના વી-સીની નિમણૂક કરી ત્યારપછી તેઓનો વિસ્તૃત કાર્યકાળ પૂર્ણ કર્યો હતો. આ યુનિવર્સિટીઓમાં કલ્યાણી યુનિવર્સિટી, બર્દવાન યુનિવર્સિટી, સંસ્કૃત કૉલેજ અને યુનિવર્સિટી, સિધો કાન્હો બિરશા યુનિવર્સિટી, કાઝી નઝરુલ યુનિવર્સિટી, દક્ષિણ દિનાજપુર યુનિવર્સિટી, કલકત્તા યુનિવર્સિટી, જાદવપુર યુનિવર્સિટી, બાંકુરા યુનિવર્સિટી, બાબા સાહેબ આંબેડકર એજ્યુકેશન યુનિવર્સિટી અને ડાયમંડ હાર્બર વિમેન્સ યુનિવર્સિટીનો સમાવેશ થાય છે.
મમતા સરકારે રાજ્યપાલના પગલા પર સખત પ્રતિક્રિયા આપી હતી. તેને “એકપક્ષીય” અને “ગેરકાયદેસર” ગણાવ્યું હતું. રાજ્યના શિક્ષણ પ્રધાન બ્રત્યા બાસુએ શુક્રવારે કહ્યું કે “અમે તેમને કાર્યકારી V-Cs તરીકે ઓળખીશું નહીં. કુલપતિ કેમ્પસ પર પોતાનું નિયંત્રણ સ્થાપિત કરવા વિભાગ સાથે કોઈપણ પરામર્શ કર્યા વિના વચગાળાના વી-સીની નિમણૂક કરી રહ્યા છે.”
બસુએ દાવો કર્યો કે, “સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે રાજ્યપાલ રાજ્ય સરકાર સાથે પરામર્શ કરીને વી-સીની નિમણૂક કરશે. પરંતુ રાજ્ય સહાયિત યુનિવર્સિટીઓમાં V-C ની નિમણૂક કરતી વખતે આનું પાલન કરવામાં આવ્યું ન હતું.
શિક્ષણ પ્રધાન સાથેના મુદ્દામાં જોડાતા રાજ્યપાલે રાજભવન ખાતેના એક કાર્યક્રમની બાજુમાં કહ્યું કે “પરામર્શનો અર્થ સંમતિ નથી.” રાજ્યમાં વચગાળાના વી-સીની નિમણૂક કરવામાં આવી રહી છે કારણ કે પાંચ સભ્યોની સર્ચ કમિટી દ્વારા પૂર્ણ-ગાળાના વીસીની પસંદગી કરવામાં સમય લાગશે. માર્ચની શરૂઆતમાં બોસે, બસુ સાથે પરામર્શ કરીને આ યુનિવર્સિટીઓના અગાઉના કાર્યકારી વી-સીનો કાર્યકાળ ત્રણ મહિના માટે લંબાવ્યો હતો.
મેના ત્રીજા સપ્તાહમાં શિક્ષણ વિભાગે રાજ્યપાલને 24 વી-સીનો કાર્યકાળ છ મહિના સુધી લંબાવવા વિનંતી કરી હતી, જેમનો કાર્યકાળ મે અથવા જૂનની શરૂઆતમાં સમાપ્ત થવાનો હતો. સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર બંને પક્ષો વચ્ચેના સંબંધો વધુ બગડવાના સંકેતોમાં વધુ V-Cs ની નિમણૂકો કાર્ડ પર હોવાનું કહેવાય છે.
આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં તેમના મુખ્ય સચિવ નંદિની ચક્રવર્તીને તેમના પદ પરથી મુક્ત કરવાનો રાજ્યપાલનો નિર્ણય મમતા સરકાર સાથે સારો ન ગયો, જેણે તેમની વચ્ચે પ્રથમ મોટા મુકાબલો માટે સ્ટેજ સેટ કર્યો. ત્યાં સુધી બંને પક્ષોએ સૌહાર્દપૂર્ણ સંબંધો માણ્યા હતા. જે બોસના પુરોગામી જગદીપ ધનખરના કાર્યકાળ દરમિયાન રાજભવન અને સરકાર વચ્ચેના તણાવપૂર્ણ સંબંધોથી તદ્દન વિપરીત હતા, જે ભારતના વર્તમાન ઉપરાષ્ટ્રપતિ હતા.
26 જાન્યુઆરીના રોજ મુખ્ય પ્રધાન મમતા બેનર્જી દ્વારા રાજભવન કાર્યક્રમમાં હાજરી આપતાં મુખ્ય વિપક્ષ ભાજપ તરફથી બોઝે ટીકા કરી હતી , જ્યારે બંગાળી શીખવાનું શરૂ કરવાના પ્રયાસરૂપે બોઝે “હાથે ખોરી (ચાકથી દીક્ષા)” સમારોહનું આયોજન કર્યું હતું. બંગાળી પરિવારોમાં, બાળકના શિક્ષણની ઔપચારિક શરૂઆતને ચિહ્નિત કરવા માટે ધાર્મિક વિધિનું આયોજન કરવામાં આવે છે. જ્યારે મમતાએ આ કાર્યક્રમમાં હાજરી આપી હતી, ત્યારે વિરોધ પક્ષના નેતા સુવેન્દુ અધિકારીએ તેનો બહિષ્કાર કર્યો હતો, અને આરોપ લગાવ્યો હતો કે આ કાર્યક્રમ કથિત શિક્ષક ભરતી કૌભાંડના “ડાગ ધોવા” રાજ્ય સરકારના પ્રયાસોનો એક ભાગ હતો.
અગાઉ, બેનર્જીએ રાજ્યપાલને રાજભવનમાં મળ્યા બાદ તેમને “સંપૂર્ણ સજ્જન” કહ્યા હતા. 17 જાન્યુઆરીના રોજ, બોસ અને રાજ્યની તમામ યુનિવર્સિટીઓના વી-સી સાથેની બેઠક બાદ, બસુએ કહ્યું કે રાજભવન અને રાજ્ય સરકાર શિક્ષણ ક્ષેત્રના વિકાસ માટે સાથે મળીને કામ કરશે.
દરમિયાન, ઘણા ભૂતપૂર્વ અને વર્તમાન VCએ હવે આરોપ મૂક્યો છે કે બોસ V-C ને નિયમોના ઉલ્લંઘનમાં કામ કરવા દબાણ કરી રહ્યા હતા, જે જણાવે છે કે રાજ્યપાલ સીધા V-C ને રિપોર્ટ્સ માટે પૂછી શકતા નથી. તેઓએ બોઝ પર નિયમોનું ઉલ્લંઘન કરનારને કથિત રીતે પુરસ્કાર આપવાનો પણ આરોપ લગાવ્યો હતો.
“હાલના પશ્ચિમ બંગાળ કૉલેજ અને યુનિવર્સિટી એડમિનિસ્ટ્રેશન નિયમો 2019 મુજબ ચાન્સેલરની ઑફિસથી વાઈસ-ચાન્સેલર સુધીના તમામ સંચાર અથવા તેનાથી વિપરીત વિભાગ દ્વારા રૂટ થવો જોઈએ. તે દુર્ભાગ્યપૂર્ણ છે કે કુલપતિએ તે V-C ને પુરસ્કાર આપ્યો જેમણે આ નિયમનો ભંગ કરીને તેમને સીધા અહેવાલો મોકલ્યા છે અને તે V-C ને શિક્ષા કરી જેમણે નિયમોનું પાલન કરીને વિભાગને અહેવાલ મોકલ્યો છે.
કાયદાનું પાલન કરનારા લોકોને સજા કરવી અને સત્તાવાળાઓ દ્વારા ગેરકાનૂની કૃત્યને પુરસ્કાર આપવાથી સમાજને મોટા પાયે અરાજકતા તરફ ધકેલશે, ”એકેડમીશિયનોએ એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું. 4 એપ્રિલના રોજ, ગવર્નર બોઝે તમામ રાજ્ય સંચાલિત યુનિવર્સિટીઓના વી-સીને “તેમને સાપ્તાહિક પ્રવૃત્તિ અહેવાલ સબમિટ કરવા”, અને “નાણા સંબંધિત કોઈપણ નિર્ણયો લેતા પહેલા” તેમની પૂર્વ મંજૂરી લેવા કહ્યું હતું.
તેમની સૂચનાઓનું પાલન ન કર્યું, રાજ્યપાલે ફરીથી 23 મેના રોજ તેમને પત્ર લખ્યો, તેમને તેમને સાપ્તાહિક અહેવાલ મોકલવાનું યાદ અપાવ્યું. કારણ કે તેઓ કોઈ જવાબ મેળવવામાં નિષ્ફળ ગયા, તેમણે આદેશ આપ્યો કે છ યુનિવર્સિટીઓ – કાઝી નઝરુલ યુનિવર્સિટી, સિધો-કાન્હો-બિરશા યુનિવર્સિટી, બિધાન ચંદ્ર કૃષિ યુનિવર્સિટી, પશ્ચિમ બંગાળ સ્ટેટ યુનિવર્સિટી, કલ્યાણી યુનિવર્સિટીના વી-સીને કારણદર્શક નોટિસ જારી કરવામાં આવે.
રાજ્યપાલ અને મમતા સરકાર વચ્ચેના તાજેતરના મડાગાંઠને લઈને ટીએમસી અને ભાજપ વચ્ચે ઝઘડો થયો. “ટીએમસી સરકારે યુજીસીની માર્ગદર્શિકાનું પાલન કર્યું ન હતું અને ચાન્સેલર એવા રાજ્યપાલના અભિપ્રાયને ધ્યાનમાં લીધા વિના વી-સીની નિમણૂકમાં નિયમોનું ઉલ્લંઘન કર્યું હતું. યુનિવર્સિટીમાં અરાજકતાની સ્થિતિ પ્રવર્તી શકે નહીં. રાજ્યપાલે આમ ઉચ્ચ શિક્ષણની આવી સંસ્થાઓમાં સામાન્ય સ્થિતિ સુનિશ્ચિત કરવા પગલાં લીધાં છે. તેઓ વિદ્યાર્થીઓ, શિક્ષકો અને સમગ્ર શિક્ષણ ક્ષેત્રના શ્રેષ્ઠ હિતમાં આવો નિર્ણય લેવાની તેમની મર્યાદામાં છે, ”ભાજપના પ્રવક્તા સમિક ભટ્ટાચાર્યએ જણાવ્યું હતું.
ટીએમસીના રાજ્ય મહાસચિવ કુણાલ ઘોષે કહ્યું કે ટીએમસીએ ભગવા પક્ષનો વિરોધ કરતા કહ્યું કે રાજ્યપાલે નિયમોનું પાલન કરવું જોઈએ. “અમે ઈચ્છીએ છીએ કે રાજભવન રાજ્યના શિક્ષણ વિભાગ સાથે પરામર્શ કરીને કાર્ય કરે. તેણે એકતરફી નિર્ણયો ન લેવા જોઈએ.”
Disclaimer : આ આર્ટિકલ ઇન્ડિયન એક્સપ્રેસ પરથી અનુવાદીત છે, મૂળ આર્ટિકલ વાંચવા માટે અહીં ક્લિક કરો
