Top 5 AQI monitoring apps in India : દિવાળી તહેવાર દરમિયાન હવા પ્રદૂષણ વધી જાય છે. ફટાકડા ફોડવાના કારણે દિવાળી પર પ્રદૂષણની સમસ્યા ગંભીર બની જાય છે. રાષ્ટ્રીય રાજધાની દિલ્હી એનસીઆર ફરી એકવાર ઝેરી ધુમ્મસની ઝપેટમાં આવી ગયું છે. અમદાવાદ, મુંબઇ જેવા શહેરોમાં દિવાળી બાદ હવા પ્રદૂષણ ચિંતાજનક સ્તરે હોય છે. આવી પરિસ્થિતિમાં હવામાનની સ્થિતિ, તેમજ ફટાકડાના ધુમાડા અને પરાળ સળગાવવાની ઘટનાઓ, એર ક્વોલિટી ઇન્ડેક્સ (AQI) પર નજર રાખવી અને બહાર જતા પહેલા સાવચેતી રાખવી આવશ્યક બનાવે છે.
એક્યુઆઈ લેવલ પર ટીવી સમાચાર દ્વારા દેખરેખ રાખી શકાય છે. ઉપરાંત ઘણા સરકારી અને થર્ડ પાર્ટી ડેવલપર્સ દ્વારા બનાવવામાં આવેલી એપ્લિકેશન્સ હવે તમારા સ્માર્ટફોનમાં ઉપલબ્ધ છે. 2025 માં, અમે iOS અને Android બંને એપ સ્ટોર્સ પર રિસર્ચ કરી અમુક સારી એપ્લિકેશન પસંદ કરી છે, જે આગામી મહિનાઓમાં બદલાતા હવામાન અને પ્રદૂષણના સ્તરથી એક પગલું આગળ રહેવામાં મદદ કરશે.
વધુ વિલંબ કર્યા વિના, ચાલો 2025 ની ટોચની AQI મોનિટરિંગ એપ્લિકેશન્સ વિશે જાણીએ જેના પર તમે વિશ્વાસ કરી શકો છો.
સમીર એપ Sameer (CPCB – Central Pollution Control Board)
સેન્ટ્રલ પોલ્યુશન કંટ્રોલ બોર્ડ ઓફ ઈન્ડિયા (સીપીસીબી)ની સત્તાવાર એપ્લિકેશન ‘સમીર’ સરકાર દ્વારા માન્ય ડેટા માટે શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે. તે સીપીસીબીના દેશભરમાં ફેલાયેલા મોનિટરિંગ સ્ટેશનોના વિશાળ નેટવર્કમાંથી રિયલ ટાઇમ એક્યુઆઈ (એર ક્વોલિટી ઇન્ડેક્સ) ડેટા સીધો મેળવી શકે છે.
સમીર એપ્લિકેશન સરકારી સ્ત્રોતોમાંથી સૌથી વિશ્વસનીય ડેટા પ્રદાન કરે છે. તેમાં પ્રદૂષકો (PM2.5, PM10, SO₂, NO₂, CO, O₃) તેમજ આરોગ્ય સલાહકારોનું વિગતવાર વર્ણન છે. એપ્લિકેશન ભારતના તમામ મોટા શહેરો માટે રીઅલ-ટાઇમ એક્યુઆઈ, ઐતિહાસિક ડેટા વલણો, જનજાગૃતિ ઝુંબેશ અને સ્થાન-આધારિત મોનિટરિંગ જેવી સુવિધાઓ પ્રદાન કરે છે.
એક્યુઆઈ ઇન્ડિયા: AQI India (by Purelogic Labs)
એક્યુઆઈ ઇન્ડિયા એ સારી એપ્લિકેશન છે જે વધતા હવા પ્રદૂષણના સ્તરને ટ્રેક કરવામાં મદદ કરે છે. તેની સૌથી મોટી વિશેષતા તેનું યુઝર્સ ફ્રેન્ડલી ઇન્ટરફેસ અને વિગતવાર ડેટા કવરેજ છે. આ એપ્લિકેશન સરકારી સ્ટેશનો તેમજ તેના ઓછા ખર્ચે સેન્સર નેટવર્કનો ડેટા પણ એકત્રિત કરે છે, જે સ્થાનિક રીતે સચોટ હવાની ગુણવત્તાની માહિતી પ્રદાન કરે છે.
આ એપ ખૂબ જ માઇક્રો-લોકલ લેવલ પર ડેટા પ્રદાન કરે છે. તેની ડિઝાઇન તેને સાહજિક અને પ્રદૂષણથી સંબંધિત જટિલ માહિતી વાંચવા માટે સરળ બનાવે છે. તે લાઇવ AQI નકશા, 7-દિવસની આગાહી અહેવાલો, આરોગ્ય ટીપ્સ, પસંદ કરેલા સ્થાનો માટે કસ્ટમ એલર્ટ અને પ્રદૂષકોનું વિગતવાર વિશ્લેષણ પ્રદાન કરે છે. આ ઉપરાંત, તે પર્યાવરણની એકંદર સ્થિતિનો ખ્યાલ મેળવવા માટે હવામાન ડેટાને પણ એકીકૃત કરે છે.
આઈક્યુએર એરવિઝ્યુઅલ: IQAir AirVisual
IQAir એરવિઝ્યુઅલ એપ્લિકેશન ઊંડાણપૂર્વકની હવાની ગુણવત્તા ડેટા પ્રદાન કરે છે, જે તેને આંતરરાષ્ટ્રીય અને સ્થાનિક બંને સ્તરે વ્યાપક કવરેજ ઇચ્છતા વપરાશકર્તાઓ માટે પસંદગી બનાવે છે. આ એપ્લિકેશન સેટેલાઇટ ડેટા, ગ્રાઉન્ડ સેન્સર્સ અને હવામાન મોડેલિંગને જોડીને સચોટ 7-દિવસની આગાહી પ્રદાન કરે છે. તેનો 3D વર્લ્ડ પોલ્યુશન મેપ અને પ્રાદેશિક હવાની ગુણવત્તાની દૃષ્ટિની કલ્પના કરવા માટે એક યુનિક સુવિધા છે.
આ એપ્લિકેશન રિયલ-ટાઇમ એક્યુઆઈ અને વિશ્વભરના 5 લાખથી વધુ સ્થળો (ભારત સહિત) માટે આગાહી દર્શાવે છે. આ ઉપરાંત, તે ચોક્કસ આરોગ્ય સલાહકારો, મુખ્ય પ્રદૂષકો પરના ડેટા, તેમજ જંગલી આગના ધુમાડા અને પરાગકણના સ્તર વિશેની માહિતીને ટ્રેક કરે છે.
એર ક્વોલિટી | એરવિઝ્યુઅલ લાઇટ : Air Quality | AirVisual Lite (by Air Matters)
Air Quality | AirVisual Lite પણ એક મજબૂત વિકલ્પ છે જે ઘણા સત્તાવાર સ્ટેશનો પરથી વિશ્વસનીય ડેટા પ્રદાન કરે છે. આ સાથે, તે એક સરળ અને સ્વચ્છ ઇન્ટરફેસ સાથે આવે છે. આ એપ્લિકેશન વપરાશકર્તાઓને માહિતીના બોજ વિના, દૈનિક અને કલાકદીઠ વલણો જોવાની સરળ રીત આપે છે.
એપ્લિકેશન રિયલ ટાઇમ એક્યુઆઈ, 5 દિવસની આગાહી, પ્રદૂષણની વિગતો અને સ્વાસ્થ્ય ભલામણો પ્રદાન કરે છે. તેનું મુખ્ય ધ્યાન વધુ સારા વપરાશકર્તા અનુભવ પર છે, જે વપરાશકર્તાઓને વર્તમાન હવાની ગુણવત્તાની પરિસ્થિતિને સરળતાથી સમજવાની મંજૂરી આપે છે.
પ્લુમ લેબ્સ : એર ક્વોલિટી એપ | Plume Labs: Air Quality App
હવે એક્યુવેધરનો એક ભાગ, પ્લુમ લેબ્સ ભારતના શહેરી વિસ્તારોમાં પ્રદૂષણનું મૂલ્યાંકન કરવા માટેનું એક શક્તિશાળી સાધન છે. તેની સૌથી મહત્વપૂર્ણ સુવિધા એ છે કે હાયપર-લોકલ, રોડ-બાય-રોડ પ્રદૂષણ નકશા અને PM2.5 અને NO₂ જેવા મુખ્ય પ્રદૂષકો માટે સચોટ 72-કલાકની આગાહી પ્રદાન કરવી.
એપ્લિકેશન 12,000+ સત્તાવાર સ્ટેશનોના ડેટાને AI-સંચાલિત વાતાવરણીય મોડેલો, ટ્રાફિક અને હવામાન ડેટા સાથે જોડીને કામ કરે છે. આના દ્વારા, વપરાશકર્તાઓને “ક્લીન-એર કોચિંગ” સૂચનાઓ મળે છે જે તેમને રીઅલ-ટાઇમ નિર્ણયો લેવામાં મદદ કરે છે – જેમ કે આઉટડોર પ્રવૃત્તિઓ માટે સ્વચ્છ માર્ગો પસંદ કરવા જે વ્યક્તિગત પ્રદૂષણના જોખમને ઘટાડે છે.
