Chandigarh Bill rollback : બંધારણ સુધારા બિલ રજૂ કરવાના કેન્દ્ર સરકારના નિર્ણય પાછળનો સમય અને તર્ક હજુ સુધી જાણી શકાયો નથી. આનાથી તે કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ ચંદીગઢ પર સીધું શાસન કરી શક્યું હોત, પરંતુ પંજાબ ભાજપની અંદરથી રાજકીય પ્રતિક્રિયા અને પ્રતિકારને કારણે, સરકારે આખરે તેને રદ કરતા પહેલા યોજનાને તર્કસંગત બનાવવાનો પ્રયાસ કર્યો. તર્ક એ હતો કે ચંદીગઢનો દરજ્જો યથાવત રહેશે, પરંતુ તેને બંધારણની કલમ 240 હેઠળ લાવવાથી કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશની ચોક્કસ જરૂરિયાતોને અનુરૂપ કાયદા બનાવવામાં સરળતા રહેશે.
સૂત્રોએ ધ ઇન્ડિયન એક્સપ્રેસને જણાવ્યું હતું કે આવા બિલ રજૂ કરવાના કારણો અને તેના ફાયદાઓની વિગતો આપતી એક અનૌપચારિક નોંધ શનિવારે પંજાબ ભાજપના વરિષ્ઠ નેતાઓને મોકલવામાં આવી હતી, પરંતુ પ્રતિભાવ એ હતો કે પાર્ટી પંજાબના લોકોને આ નિર્ણય વિશે સમજાવવા અને મનાવવા માટે અસમર્થ રહેશે, કારણ કે ચંદીગઢ પ્રત્યેનો તેમનો ભાવનાત્મક લગાવ અને 2020-21માં ત્રણ વિવાદાસ્પદ કૃષિ કાયદાઓ પસાર કરવાના કેન્દ્રના પ્રયાસને કારણે શીખ સમુદાયનો એક મોટો વર્ગ કેન્દ્ર સરકાર પ્રત્યે શંકા અને અવિશ્વાસ ધરાવે છે.
કેન્દ્રને કહેવામાં આવ્યું હતું કે આવા નિર્ણય પાછળનો તર્ક, ભલે તે સાચો હોય, પંજાબી ભાષી વસ્તી માટે અગમ્ય હશે કારણ કે તેને કેન્દ્ર દ્વારા ચંદીગઢમાં દખલગીરી તરીકે જોવામાં આવશે. રાજ્યમાં બહુમતીનો અભિપ્રાય હંમેશા એ રહ્યો છે કે ચંદીગઢ પંજાબને આપવું જોઈએ. સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે જવાબ એ હતો કે સરહદી રાજ્યમાં કાયદો અને વ્યવસ્થાની સ્થિતિ અસ્થિર બની શકે છે કારણ કે આ પગલાને બિનજરૂરી ઉશ્કેરણી તરીકે જોવામાં આવશે.
આ નોંધમાં શું કહેવામાં આવ્યું છે?
સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે નોંધમાં સ્પષ્ટતા કરવામાં આવી છે કે જ્યારે સંસદ પાસે હાલમાં ચંદીગઢ માટે કાયદો બનાવવાની સત્તા છે, ત્યારે 1966 થી ચંદીગઢની જરૂરિયાતો માટે કોઈ કાયદો ઘડવામાં આવ્યો નથી. તેનાથી વિપરીત, અન્ય કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો બંધારણની કલમ 240 હેઠળ રાષ્ટ્રપતિની મંજૂરી સાથે, સંસદીય હસ્તક્ષેપ વિના, તેમની સ્થાનિક જરૂરિયાતો માટે કાયદો બનાવી શકે છે. એવું કહેવાય છે કે ચંદીગઢને સતત અન્ય રાજ્યો દ્વારા પસાર કરાયેલા કાયદાઓનું અર્થઘટન કરવું પડે છે અને ઘણીવાર તે યોગ્ય કાયદા વિના રહે છે.
નોંધમાં જણાવાયું છે કે ચંદીગઢની કાયદાકીય વ્યવસ્થા અન્ય કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો જેટલી કાર્યક્ષમ ન હોઈ શકે. આ દરખાસ્ત કાયદાકીય પ્રક્રિયાને સુગમતા પ્રદાન કરશે, કારણ કે સરકાર રાષ્ટ્રપતિના આદેશો દ્વારા નાના ફેરફારો માટે સંસદીય પ્રક્રિયામાંથી પસાર થયા વિના નવા સુધારાઓ પસાર કરી શકે છે. નોંધમાં જણાવાયું છે કે બંધારણીય સ્થિતિ, રાજધાનીની ભૂમિકા અથવા વહીવટી માળખામાં ફેરફાર કર્યા વિના, આ દરખાસ્ત શાસનને સુવ્યવસ્થિત કરશે, વહીવટી કાર્યક્ષમતા સુનિશ્ચિત કરશે અને નાગરિકોના હિતોનું રક્ષણ કરશે.
કાયદાઓમાં સુધારો કરવો મુશ્કેલ બન્યો હતો
નોંધમાં જણાવાયું છે કે ચંદીગઢમાં જૂના અથવા અપ્રસ્તુત કાયદાઓમાં સુધારો કરવો મુશ્કેલ બન્યો હતો કારણ કે તેને કલમ 240 ના કાર્યક્ષેત્રમાંથી બાકાત રાખવામાં આવ્યો હતો, અને નાના સુધારાઓ માટે પણ સંસદીય મંજૂરીની જરૂર હતી. તે જણાવે છે કે, “તેથી, કલમ 240 હેઠળ ચંદીગઢનો સમાવેશ તેને એક આધુનિક કાનૂની માળખું પૂરું પાડે છે જે તેને અન્ય કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોની સમકક્ષ લાવે છે.”
નોંધમાં એ પણ સ્પષ્ટતા કરવામાં આવી છે કે ચંદીગઢની વર્તમાન સ્થિતિ યથાવત રહેશે, કારણ કે તે પંજાબ અને હરિયાણાની સહિયારી રાજધાની રહેશે. તે જણાવે છે કે આ વહીવટી માળખા અથવા નિમણૂકોને અસર કરશે નહીં, ન તો હાલની એજન્સીઓ અથવા સત્તાવાળાઓ તરફથી સત્તાનું કોઈ સ્થાનાંતરણ થશે, અને હાલની નોકરશાહી કેડર સેવાઓને અસર કરશે નહીં. આરોગ્ય, સ્થાનિક સેવાઓ અથવા કાયદો અને વ્યવસ્થા માળખામાં પણ કોઈ ફેરફાર થશે નહીં.
પીએમએ વારંવાર શીખ સમુદાય સુધી પહોંચવાનો પ્રયાસ કર્યો છે
બીજી તરફ, નોંધમાં જણાવાયું છે કે આ દરખાસ્ત રાષ્ટ્રપતિને પંજાબ પુનર્ગઠન અધિનિયમ અને અન્ય કાયદાઓ હેઠળ વિવિધ જોગવાઈઓમાં સુધારો કરવાની મંજૂરી આપશે. પંજાબ ભાજપના સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે તેઓ આ પગલાનો સમય સમજી શક્યા નથી, કારણ કે રાજ્ય વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ એક વર્ષથી વધુ દૂર છે અને વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ શીખ સમુદાય સુધી પહોંચવા માટે વારંવાર પ્રયાસો કર્યા છે.
આ પણ વાંચોઃ- સંવિધાન દિવસ 26 નવેમ્બરે કેમ મનાવવામાં આવે છે? જાણો કારણ, ઇતિહાસ અને રસપ્રદ તથ્ય
ભાજપના એક વરિષ્ઠ નેતાએ કહ્યું, “અમે ગુરુ તેગ બહાદુરની 350મી શહીદ જયંતિની ઉજવણી માટે ઉજવણીનું આયોજન કરી રહ્યા છીએ. વડા પ્રધાન મોદી કુરુક્ષેત્રમાં એક કાર્યક્રમમાં હાજરી આપી રહ્યા છે. પરંતુ મને આ વારંવાર બિનજરૂરી નાટક પાછળનું કારણ સમજાતું નથી. પંજાબ યુનિવર્સિટીના નિર્ણય લેતી સંસ્થાઓ, સેનેટ અને સિન્ડિકેટને કાપી નાખવાના કેન્દ્ર સરકારના પગલા સામે ગુસ્સો હજુ ઓછો થયો નથી. લોકો દિલ્હીની ઉદ્ધતતા અને હવે આ નિર્ણયની ચર્ચા કરી રહ્યા છે.”
