દામિની નાથ : આદર્શ આચાર સંહિતા (MCC) ને સત્તાધારી ભાજપ દ્વારા ઘણીવાર વિકાસ અને શાસનમાં અવરોધ તરીકે વર્ણવવામાં આવે છે. જો કે, ચૂંટણી પંચ (EC) એ 2018 માં એકસાથે ચૂંટણી અંગેના અભ્યાસ દરમિયાન કાયદા પંચની વિનંતી પર ડેટા એકત્રિત કર્યો હતો. તેમાં બહાર આવ્યું છે કે, ચૂંટણી પંચ દ્વારા 72 કલાકની અંદર અડધાથી વધુ સરકારી પ્રસ્તાવોને મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. 2017 માં ગુજરાત અને હિમાચલ પ્રદેશની વિધાનસભા ચૂંટણી દરમિયાન 50 ટકાથી વધુ ઠરાવો અને 2018 માં કર્ણાટક વિધાનસભા ચૂંટણી દરમિયાન ત્રીજા ઠરાવોને મંજૂરી આપવામાં આવી હતી.
ધ ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસ દ્વારા આરટીઆઈ એક્ટ હેઠળ મેળવેલા દસ્તાવેજો દર્શાવે છે કે, 16 મે, 2018 ના રોજ કાયદા પંચ સાથેની બેઠકમાં ચૂંટણી પંચને પ્રસ્તાવોનો જવાબ આપવા માટે સરકાર દ્વારા લેવામાં આવેલા સમયનો ડેટા શેર કરવા વિનંતી કરવામાં આવી હતી. તે વર્ષે યોજાયેલી છેલ્લી ત્રણથી ચાર ચૂંટણીનો ડેટા માંગવામાં આવ્યો હતો.
આ પછી આયોગે ગુજરાત, હિમાચલ પ્રદેશ અને કર્ણાટકમાં યોજાયેલી વિધાનસભા ચૂંટણી માટે ડેટા એકત્ર કરવાનું શરૂ કર્યું. હિમાચલ પ્રદેશ અને ગુજરાતની ચૂંટણીઓ અલગ-અલગ જાહેર કરવામાં આવી હતી, પરંતુ ડિસેમ્બર 2017 માં બંનેના પરિણામો એક જ દિવસે જાહેર કરવામાં આવ્યા હતા. કર્ણાટક ચૂંટણીના પરિણામો 15 મે 2018ના રોજ જાહેર કરવામાં આવ્યા હતા.
ડેટા દર્શાવે છે કે, ત્રણ વિધાનસભા ચૂંટણીઓ દરમિયાન કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારો પાસેથી મળેલી 268 એનઓસીમાંથી અડધાથી વધુ (ખાસ કરીને 52%)નો ચૂંટણી પંચ દ્વારા 72 કલાકની અંદર જવાબ આપવામાં આવ્યો હતો. જો કે, પ્રસ્તાવોનો ક્લિયરન્સ દર રાજ્ય-રાજ્યમાં બદલાય છે. 2017 માં હિમાચલ પ્રદેશ અને ગુજરાતની ચૂંટણી દરમિયાન, રાજ્ય અને કેન્દ્ર બંને તરફથી સરકારી દરખાસ્તોને ઝડપથી મંજૂરી આપવામાં આવી હતી.
ઉદાહરણ તરીકે, ગુજરાતને લગતી 81% દરખાસ્તો કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારો તરફથી પ્રાપ્ત થઈ હતી. ચૂંટણી પંચ દ્વારા પ્રથમ ચાર દિવસમાં જવાબો મળ્યા અને તે જ દરમિયાન હિમાચલ પ્રદેશ સંબંધિત 71% દરખાસ્તોને મંજૂરી આપવામાં આવી. જોકે કર્ણાટકમાં 39% દરખાસ્તોનો પ્રથમ ચાર દિવસમાં જવાબ આપવામાં આવ્યો હતો અને બાકીનામાં 4 દિવસથી વધુ સમય લાગ્યો હતો.
EC એ 8 જૂન, 2018 ના રોજ કાયદા પંચ સાથે આ ડેટા શેર કર્યો હતો. જો કે, આ ઇનપુટ 30 ઓગસ્ટ, 2018 ના રોજ જાહેર કરાયેલ એક સાથે ચૂંટણી અંગેના કાયદા પંચના અહેવાલમાં શામેલ નથી.
આ પણ વાંચો – લોકસભા ચૂંટણી 2024 : મુસ્લિમો ક્યાં સુધી ભાજપથી દૂર રહેશે? પાર્ટીના ઉમેદવાર અબ્દુલ સલામે કહી મોટી વાત
ડ્રાફ્ટ રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, “ECI એ કાયદા પંચને કરેલા તેના સંદેશાવ્યવહારમાં સ્પષ્ટતા કરી છે કે, તે કટોકટી, આપત્તિઓ, વૃદ્ધાવસ્થા માટેની યોજનાઓ વગેરેનો સામનો કરવા માટે શરૂ કરાયેલી યોજનાઓને મંજૂરી આપવાનો ઇનકાર કરતું નથી. MCC મતવિસ્તાર અથવા રાજ્ય પૂરતું મર્યાદિત છે. “જો કે, એ સમજી શકાય છે કે, સરકારના વિવિધ વિભાગો પણ તેમની અનુકૂળતા મુજબ નિયમિત બાબતો ECIને મોકલે છે.”
