H1-B visas : એચ-1બી વિઝાને લઈને અમેરિકાની ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ સરકાર દ્વારા લેવામાં આવેલા તાજેતરના નિર્ણય બાદ સૌથી વધુ હલચલ ભારતમાં છે. નવો નિર્ણય એ છે કે એચ-1બી વિઝા હેઠળ વિદેશી કામદારોને નોકરી પર રાખનારી કંપનીઓએ દરેક કર્મચારી માટે અમેરિકન સરકારને 100,000 ડોલર (88 લાખ રૂપિયા) ચૂકવવા પડશે.
કોંગ્રેસ સહિત તમામ વિપક્ષી રાજકીય પક્ષોએ અમેરિકાના આ નિર્ણય પર મોદી સરકાર પર પ્રહાર કર્યા છે. કોંગ્રેસના પૂર્વ અધ્યક્ષ રાહુલ ગાંધીએ નરેન્દ્ર મોદીને નબળા વડા પ્રધાન ગણાવ્યા છે.
અમેરિકાના આ નિર્ણયની અસર તે કંપનીઓ પર પડશે જે કુશળ વ્યાવસાયિકો માટે મોટાભાગે ભારત અને પછી ચીન પર નિર્ભર છે. એક મોટી ચિંતા એ છે કે ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્રના આ નિર્ણય બાદ અમેરિકામાં કામ કરવા જવાની ઇચ્છા રાખનારા અને સપના જોનારા લોકોનું સપનું ચકનાચૂર થઈ જશે. કારણ કે કંપનીઓ કોઈ કર્મચારી માટે આટલી મોટી રકમ ચૂકવવા તૈયાર નહીં હોય. આ નિર્ણય 21 સપ્ટેમ્બરથી અમલમાં આવશે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે અમેરિકાના આ નિર્ણયની સૌથી વધુ અસર ભારતીયો પર પડશે. અમેરિકાના આ નિર્ણય વિશે કેટલીક મૂળભૂત બાબતો સમજવાનો પ્રયાસ કરીએ.
આ ઓર્ડરમાં શું કહેવામાં આવ્યું છે?
અત્યાર સુધી એચ-1બી વિઝા માટે દોઢ હજાર ડોલર ફી તરીકે ચૂકવવા પડતા હતા. ટ્રમ્પ દ્વારા હસ્તાક્ષર કરવામાં આવેલા તાજેતરના આદેશમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે એચ-1-બી વિઝા પ્રોગ્રામનો ઉપયોગ અમેરિકન પ્રોફેશનલ્સને બદલે ઓછા પગારવાળા અને ઓછા કુશળ લોકોને લાવવા માટે ઇરાદાપૂર્વક કરવામાં આવ્યો છે.
અમેરિકન સરકારના આંકડા અનુસાર આ વિઝા કાર્યક્રમનો સૌથી મોટો લાભ એમેઝોનને થતો હતો, ત્યારબાદ માઇક્રોસોફ્ટ, મેટા, એપલ અને ગૂગલ આવે છે. ઇન્ફોસિસ, ટાટા કન્સલ્ટન્સી સર્વિસીસ (ટીસીએસ), વિપ્રો અને ટેક મહિન્દ્રાએ પણ ગયા વર્ષે એચ 1-બી વિઝા દ્વારા હજારો કર્મચારીઓની ભરતી કરી હતી.
એચ-1બી વિઝાનો દુરુપયોગ
ટ્રમ્પ દ્વારા હસ્તાક્ષર કરાયેલા આદેશમાં જણાવાયું છે કે 2000 અને 2019 ની વચ્ચે અમેરિકામાં વિદેશી STEM (વિજ્ઞાન, તકનીકી, એન્જિનિયરિંગ અને ગણિત) પ્રોફેશનલ્સની સંખ્યા 12 લાખથી વધીને લગભગ 25 લાખ થઈ ગઈ છે, જ્યારે આ સમયગાળા દરમિયાન કુલ STEM ક્ષેત્રની નોકરીઓમાં માત્ર 44.5 ટકાનો વધારો થયો છે. કમ્પ્યુટર અને ગણિત સંબંધિત નોકરીઓ અથવા રોજગારમાં વિદેશી પ્રોફેશનલ્સનો હિસ્સો 2000 માં 17.7% થી વધીને 2019 માં 26.1% થયો છે. આ વધારા પાછળનું સૌથી મોટું કારણ એચ-1બી વિઝાનો દુરુપયોગ હોવાનું કહેવાય છે.
આ પણ વાંચો – H1B વિઝા હવે આસાનીથી મળશે નહીં, 88 લાખથી વધુ રૂપિયા આપવા પડશે, ટ્રમ્પે બદલાવ્યા નિયમ
આદેશમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ખાસ કરીને આઇટી કંપનીઓએ એચ-1બી વિઝા સિસ્ટમમાં મોટા પાયે હેરાફેરી કરી છે. 2003માં એચ-1બી વિઝા પ્રોગ્રામમાં આઇટી પ્રોફેશનલ્સનો હિસ્સો 32 ટકા હતો, જે છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં સરેરાશ વધીને 65 ટકાથી વધુ થયો છે.
કંપનીઓ પર એ આરોપ લગાવવામાં આવ્યો કે તે ઓછા લેબર કોસ્ટનો લાભ લેવા માટે ઓછા પગાર માટે કામ કરતા વિદેશી પ્રોફેશનલ્સને રાખવા માટે ભાડે લેવા માટે તેમના આઇટી વિભાગો બંધ કરી દેશે. ત્યારબાદ તેઓ યુએસ કર્મચારીઓને છૂટા કરે છે અને ઓછા પગારવાળા વિદેશી કામદારોને આઇટી નોકરીઓ આઉટસોર્સ કરે છે.
હોવર્ડ લુટનિકે કૌભાંડ જણાવ્યું હતું
આ વર્ષની શરૂઆતમાં અમેરિકી વાણિજ્ય સચિવ હોવર્ડ લુટનિકે એચ -1 બી વિઝા પ્રોગ્રામને કૌભાંડ ગણાવ્યું હતું. તેમણે કહ્યું કે વિદેશીઓને અમેરિકન નોકરીઓ મળી રહી છે અને અમેરિકન કર્મચારીઓની ભરતી કરવી એ તમામ અમેરિકન વ્યવસાયો માટે પ્રાથમિકતા હોવી જોઈએ.
અમેરિકામાં ઇમિગ્રેશનનો મુદ્દો ખૂબ જ વિવાદાસ્પદ છે, પરંતુ આ નવા નિર્ણય બાદ સમગ્ર ચર્ચા ગેરકાયદેસર ઇમિગ્રેશનથી બદલે એચ-1બી વિઝા તરફ વળી ગઈ છે. એક મોટો સવાલ જે મનમાં આવે છે તે એ છે કે H-1B વિઝા કાર્યક્રમથી ભારતના લોકોને શું ફાયદો થયો છે?
અમેરિકી સરકાર દ્વારા જાહેર કરવામાં આવેલા આંકડા અનુસાર 2015થી દર વર્ષે મંજૂર કરવામાં આવેલી તમામ એચ-1બી એપ્લિકેશનોમાંથી 70 ટકાથી વધુ ભારતીયોની છે. ચીનના લોકો બીજા ક્રમે છે પરંતુ તેમનો આંકડો ઘણો ઓછો છે અને તે 2018ની તુલનામાં માત્ર 12-13 ટકાની આસપાસ છે.
72 ટકા વિઝા ભારતીયોને આપવામાં આવ્યા
ડેટા એ પણ જાહેર કરે છે કે ઓક્ટોબર 2022 અને સપ્ટેમ્બર 2023ની વચ્ચે, H-1B વિઝા પ્રોગ્રામ હેઠળ જારી કરાયેલા લગભગ 4 લાખ વિઝામાંથી 72 ટકા ભારતીયોને ગયા છે. આ સમયગાળા દરમિયાન અમેરિકામાં કામ કરતી ભારતની ચાર મોટી આઇટી કંપનીઓ ઇન્ફોસિસ, ટીસીએસ, એચસીએલ અને વિપ્રોને તેમના કર્મચારીઓ માટે લગભગ 20 હજાર એચ -1બી વિઝા માટે મંજૂરી મળી હતી.
ભારત સરકારના એક વરિષ્ઠ અધિકારીના જણાવ્યા અનુસાર અમેરિકન કંપનીઓને એચ-1બી વિઝા પ્રોગ્રામથી સૌથી વધુ મદદ મળી છે કારણ કે તેમને તેમના દેશમાં એટલા કુશળ પ્રોફેશનલ્સ મળતા નથી.
અમેરિકામાં ભારતીય પ્રોફેશનલ્સ ઓછા થઇ જશે
અમેરિકાના આ નવા નિર્ણય બાદ અમેરિકન માર્કેટમાં ભારતીય પ્રોફેશનલ્સની પહોંચ ઘટશે, જેના કારણે ભારતની આઈટી કંપનીઓને પણ અમેરિકન કોન્ટ્રાક્ટ ઓછા મળશે અને તેની સીધી અસર તેમને મળતી આવક પર પડશે.
ભારત સરકારના અધિકારીનું કહેવું છે કે એચ-1બી વિઝાથી અમેરિકન કંપનીઓને સારા અને કુશળ પ્રોફેશનલ્સ શોધવામાં મદદ મળી છે, તો સવાલ એ છે કે શું અમેરિકન પ્રોફેશનલ્સ ભારતીયોની જગ્યા ભરી શકશે?
