India-Maldives Talks | ભારત-માલદીવ મંત્રણા : વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની લક્ષદ્વીપની મુલાકાત અને તેને પ્રવાસન તરીકે પ્રમોટ કરવું, જે ભારત અને માલદીવ વચ્ચે લાંબા સંઘર્ષનું કારણ બની ગયું. ઈન્ડિયા આઉટ ચૂંટણી પ્રચારના આધારે સરકાર બનાવનાર માલદીવના રાષ્ટ્રપતિ મોહમ્મદ મોઈઝુની સરકારના મંત્રીઓ દ્વારા કરવામાં આવેલા નિવેદનો અને ભારતીયો દ્વારા માલદીવનો બહિષ્કાર માલદીવની અર્થવ્યવસ્થા માટે ખૂબ જ ખતરનાક રહ્યા.
ભારત અને માલદીવ્સ ના સંબંધ ફરી પાછા પાટા પર આવવાના સંકેતો ત્યારે મળ્યા જ્યારે નરેન્દ્ર મોદી ત્રીજી વખત પીએમ તરીકે શપથ ગ્રહણ કરવાના પ્રસંગે રાષ્ટ્રપતિ મોઇઝ્ઝુ ભારત આવ્યા અને બંને નેતાઓ વચ્ચે ઔપચારિક વાતચીત થઈ.
ભારતીય સેનાના સૈનિકોને માલદીવથી ભારત પાછા મોકલવાના મોઇજ્જુ સરકારના કઠિન અને વિવાદાસ્પદ નિર્ણય પછી, શુક્રવારે ભારત અને માલદીવ વચ્ચે એક મહત્વપૂર્ણ સંરક્ષણ વાટાઘાટ થઈ, જ્યાં તેઓએ ચાલી રહેલા સંરક્ષણ સહયોગ પ્રોજેક્ટ્સ અને આગામી દ્વિપક્ષીય સૈન્ય અભ્યાસ અંગે ચર્ચા કરી.
તમને જણાવી દઈએ કે આ પહેલા, ગયા વર્ષે માર્ચમાં માલેમાં છેલ્લી સંરક્ષણ સહયોગ વાટાઘાટો યોજાઈ હતી, જ્યારે તત્કાલિન રાષ્ટ્રપતિ ઈબ્રાહિમ સોલિહ પદ પર હતા, અને તેના થોડા મહિના પછી, મોઈઝુએ ચૂંટણી જીતી અને તેઓ રાષ્ટ્રપતિની ખુરશી પર બેઠા.
ભારત અને માલદીવ વચ્ચે સંરક્ષણ વાટાઘાટો
ભારત અને માલદીવ વચ્ચે 5મી ડિફેન્સ કોઓપરેશન ડાયલોગ પર રક્ષા મંત્રાલય દ્વારા જાહેર કરવામાં આવેલા સત્તાવાર નિવેદન અનુસાર, ભારતીય પ્રતિનિધિમંડળનું નેતૃત્વ સંરક્ષણ સચિવ ગિરધર અરમાને કરી રહ્યા હતા જ્યારે માલદીવના પ્રતિનિધિમંડળનું નેતૃત્વ માલદીવના રાષ્ટ્રીય સંરક્ષણ દળના વડા જનરલ ઇબ્રાહિમ હિલ્મીએ કર્યું હતું.
નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, બેઠકમાં બંને પક્ષોને દ્વિપક્ષીય સંરક્ષણ સહયોગ સંબંધિત મુદ્દાઓ પર ચર્ચા કરવાની તક મળી. આમાં, અન્ય બાબતોની સાથે, વિવિધ ચાલી રહેલા સંરક્ષણ સહયોગ પ્રોજેક્ટ્સના અમલીકરણને ઝડપી બનાવવાનો સમાવેશ થાય છે.
તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, બંને પક્ષોએ ઉચ્ચ સ્તરીય આદાનપ્રદાન કર્યું હતું. એટલું જ નહીં, આગામી દ્વિપક્ષીય સૈન્ય અભ્યાસમાં ભાગ લેવાના પાસાઓ પર પણ ચર્ચા કરવામાં આવી હતી. બંને દેશો વચ્ચેની ક્રિયાપ્રતિક્રિયાનો સમગ્ર અવકાશ સકારાત્મક હતો, જે નજીકના ભવિષ્યમાં બંને દેશોના સામાન્ય હિતોને પ્રોત્સાહન આપશે અને હિંદ મહાસાગર ક્ષેત્રમાં સ્થિરતા અને સમૃદ્ધિ લાવે તેવી શક્યતા છે. બંને દેશો વચ્ચેની મંત્રણાનો સૂર અને ત્યારપછીના નિવેદન દર્શાવે છે કે, તે કેટલું મહત્ત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે ગયા વર્ષના અંતમાં દ્વિપક્ષીય સંબંધોને ઝાટકો લાગ્યો હતો.
બંને દેશો વચ્ચે સંઘર્ષ થયો
ઉલ્લેખનીય છે કે, નવેમ્બર 2023માં સત્તામાં આવ્યા બાદ તરત જ ચીન તરફી ગણાતા મોહમ્મદ મુઈઝુએ ભારતને તેના દેશમાંથી તેના સૈન્ય કર્મચારીઓને પાછા ખેંચવા વિનંતી કરી હતી. મુઈઝુએ વર્તમાન રાષ્ટ્રપતિ સોલિહને “ઈન્ડિયા આઉટ” ના નારા પર હરાવ્યા હતા. તો, તેમને ચીનના સમર્થક તરીકે જોવામાં આવતા હતા, જેના કારણે ભારત પણ તેના દરેક પગલાની સુરક્ષા કરી રહ્યું હતું.
મડાગાંઠનો સામનો કરતા, બંને દેશો આ વર્ષે 2 ફેબ્રુઆરીએ સંમત થયા હતા કે, 10 માર્ચ અને 10 મે વચ્ચે, ભારત માલદીવમાં તૈનાત તેના 80 સૈન્ય કર્મચારીઓને પાછું ખેંચી લેશે. વિદેશ મંત્રાલયે જણાવ્યું હતું કે, માલદીવમાં બે હેલિકોપ્ટર અને એક ડોર્નિયર એરક્રાફ્ટનું સંચાલન “સક્ષમ ભારતીય ટેકનિકલ કર્મચારીઓ” દ્વારા કરવામાં આવશે, જે “હાલના કર્મચારીઓ”નું સ્થાન લેશે.
એસ જયશંકર માલદીવના પ્રવાસે ગયા હતા
મે મહિનામાં, ભારતીય સૈનિકો પાછા ખેંચ્યાના એક મહિના પછી, રાષ્ટ્રપતિ મોઇઝુએ વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની સરકારના શપથ ગ્રહણ સમારોહમાં હાજરી આપી હતી, જ્યારે તેમનો ત્રીજો કાર્યકાળ શરૂ થયો હતો. ઓગસ્ટમાં મોઇઝુ સત્તામાં આવ્યા પછી માલદીવની તેમની પ્રથમ ઉચ્ચ-સ્તરીય મુલાકાતમાં, વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકર દ્વિપક્ષીય સહયોગ અંગે ચર્ચા કરવા માટે માલે ગયા હતા.
તેમણે માલદીવને અમારી ‘નેબરહુડ ફર્સ્ટ’ નીતિના સ્તંભોમાંના એક તરીકે, અમારા વિઝનના મહાસાગરોમાંથી એક તેમજ વૈશ્વિક દક્ષિણ પ્રત્યેની અમારી પ્રતિબદ્ધતા તરીકે વર્ણવ્યું હતું. મારા વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના શબ્દોમાં ટૂંકમાં કહીએ તો, ભારત માટે પડોશી એક પ્રાથમિકતા છે અને પાડોશમાં માલદીવ પ્રાથમિકતા છે. અમે ઇતિહાસ અને સગપણના સૌથી નજીકના બંધનો પણ શેર કરીએ છીએ.
આ પણ વાંચો – કેન્યાની સ્કૂલ હોસ્ટેલમાં આગમાં 17 વિદ્યાર્થીઓના મોત, 13 ગંભીર રીતે દાઝ્યા, મોતની સંખ્યા વધી શકે છે
ઉલ્લેખનીય છે કે, માલદીવ ચીનના દેવાના કારણે ઘણી મુશ્કેલીઓનો સામનો કરી રહ્યું છે અને ભારતીયો સાથેના સંઘર્ષ અને પર્યટનના બહિષ્કારને કારણે દેશને આર્થિક નુકસાન થયું છે. આ કારણે માલદીવનો સૂર ભારત તરફ નરમ પડવા લાગ્યો છે અને માનવામાં આવે છે કે, તેથી જ માલદીવ ભારત સાથેના તેના સંબંધોને પાટા પર લાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે, જેની વિશેષતા આ સંરક્ષણ મંત્રણાઓ માનવામાં આવે છે.
