Israel Iran Conflict: ઇઝરાયલે ઇરાન સામે ઓપરેશન રાઇઝિંગ લાયન શરૂ કર્યું છે. ઇઝરાયલી જેટ હવે મોંઘા લાંબા અંતરના મિસાઇલો પર આધાર રાખવાને બદલે ઇરાની આકાશમાંથી બોમ્બ ફેંકે છે. આ પોતે જ એક મોટી વ્યૂહાત્મક સિદ્ધિ છે. રશિયા ત્રણ વર્ષમાં આ કામ કરી શક્યું નહીં. ઇઝરાયલનું ઇરાની હવાઈ હુમલાઓ પર નિયંત્રણ ફક્ત વિમાનો સુધી મર્યાદિત નથી પરંતુ તે ચોકસાઈ, સંકલન અને ગતિ વિશે પણ છે. રશિયા યુક્રેનમાં આ હાંસલ કરવા માંગતું હતું પરંતુ કરી શક્યું નહીં.
ઇકોનોમિક્સ ટાઇમ્સના અહેવાલ મુજબ, ઇઝરાયલી વડા પ્રધાને દાવો કર્યો હતો કે ઇઝરાયલી હવાઈ દળ હવે તેહરાનના આકાશને નિયંત્રિત કરી રહ્યું છે. રશિયાની હવાઈ દળ વિશ્વની સૌથી મોટી હવાઈ દળોમાંની એક છે. ફેબ્રુઆરી 2022 થી તે યુક્રેનના હવાઈ ક્ષેત્ર પર નિયંત્રણ મેળવી શક્યું નથી. તેના બદલે, આ સંઘર્ષ ધીમા અને ખર્ચાળ યુદ્ધમાં ફેરવાઈ ગયો છે.
ઇઝરાયલનું ઇરાન સામેનું અભિયાન વિરુદ્ધ દિશામાં ગયું છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે તફાવત આયોજનમાં છે. ઇઝરાયલી વાયુસેના નાની છે પણ ઘણી વધુ ચપળ છે, ગુપ્તચર અને સાયબર ક્ષમતાઓ સાથે ઉત્તમ સંકલન ધરાવે છે અને પાંચમી પેઢીના F-35 જેટથી સજ્જ છે.
ઉચ્ચ જોખમ મિશન
ઇઝરાયલના ચીફ ઓફ જનરલ સ્ટાફ લેફ્ટનન્ટ જનરલ ઇયાલ ઝમીરે ઇકોનોમિક ટાઇમ્સને જણાવ્યું હતું કે, “છેલ્લા 24 કલાકમાં અમે હવાઈ માર્ગે તેહરાન ગયા અને હવાઈ ઘૂસણખોરીનો સામનો કર્યો. IAF પાઇલટ્સ પોતાનો જીવ જોખમમાં મૂકીને ઇઝરાયલથી સેંકડો કિલોમીટર દૂર ઉડાન ભરી રહ્યા છે અને સેંકડો વિવિધ લક્ષ્યો પર સચોટ હુમલાઓ કરી રહ્યા છે.” ઇરાનના હવાઈ સંરક્ષણ મોટા પ્રમાણમાં નબળા પડતાં, F-15 અને F-16 જેવા જૂના ઇઝરાયલી વિમાનો લડાઈમાં જોડાયા છે. આ હવે ટૂંકા અંતરના JDAM અને સ્પાઇસ-માર્ગદર્શિત બોમ્બ તૈનાત કરે છે.
યુક્રેનમાંથી પાઠ પરંતુ નબળા દુશ્મન
લશ્કરી વિશ્લેષકો સંમત થાય છે કે યુક્રેન કરતાં ઇરાનના હવાઈ સંરક્ષણને હરાવવા સરળ હતા. કાર્નેગી એન્ડોમેન્ટના માઇકલ કોફમેનએ કહ્યું, ‘ઇઝરાયલે ઇરાનના હવાઈ સંરક્ષણ પર વિજય મેળવ્યો. નિવૃત્ત બ્રિટિશ એર માર્શલ એડવર્ડ સ્ટ્રિંગર તાલીમ તરફ નિર્દેશ કરે છે. તેમણે કહ્યું, ‘રશિયનો પાસે ફક્ત પાઇલટ્સ છે.’ તેઓ આ પાઇલટ્સને ઉડતી બંદૂકો ચલાવવા માટે તાલીમ આપે છે અને બસ. તેનાથી વિપરીત, ઇઝરાયલી સેના સાયબર, હવાઈ અને ગુપ્તચર ક્ષમતાઓનું કડક સુમેળમાં સંકલન કરે છે. ‘
યુક્રેનથી વિપરીત, ઈરાન અને અમેરિકા વચ્ચે 15 જૂને વાટાઘાટો થવાની હતી. જોકે, તે પહેલાં, 13 જૂને, ઇઝરાયલ-ઈરાન સંઘર્ષ શરૂ થયો. ગુપ્ત ઇઝરાયલી મિશન દ્વારા ટૂંકા અંતરના ડ્રોનથી ઈરાની હવાઈ સંરક્ષણ નોડ્સનો નાશ કરવામાં આવ્યો.
ગુપ્તચર ટીમોએ IRGCના વરિષ્ઠ નેતાઓને મારી નાખ્યા. ઇઝરાયલી ભૂરાજનીતિ નિષ્ણાત માઈકલ હોરોવિટ્ઝે કહ્યું, ‘મૂળભૂત રીતે ઇઝરાયલે ઈરાન સાથે એ જ કર્યું જે રશિયા યુક્રેન સાથે કરવા માંગતું હતું. પરંતુ ઈરાની શાસને ઘૂસણખોરીને સરળ બનાવી દીધી.’
ઇઝરાયલની બહુ-સ્તરીય સુરક્ષા પ્રતિ-હુમલાઓને નિયંત્રણમાં રાખે છે
ઇઝરાયલ ઈરાન તરફથી બેલિસ્ટિક મિસાઇલ હુમલાઓનો પણ સામનો કરી રહ્યું છે. આમાંથી ઘણીને અટકાવવામાં આવી છે, પરંતુ કેટલીક તેલ અવીવ અને અન્ય શહેરો સુધી પહોંચી ગઈ છે. ઇઝરાયલી સેનાએ પુષ્ટિ આપી છે કે તેણે મોટાભાગની મિસાઇલોને અટકાવી છે, જ્યારે ઇમારતોને પણ નુકસાન થયું છે.
ઈરાનનું હવાઈ સંરક્ષણ કેમ નિષ્ફળ ગયું?
હવે ઈરાનની હવાઈ સંરક્ષણ નિષ્ફળતાની વાત કરીએ તો, ઈરાન રશિયન S-300, ચીની બેટરીઓ અને સ્થાનિક સિસ્ટમો પર નિર્ભર હતું. સૌથી મહત્વની વાત એ છે કે ઈરાને તેના આકાશને સુરક્ષિત રાખવા કરતાં તેની મિસાઈલ ક્ષમતાઓ અને પ્રાદેશિક પ્રોક્સીઓમાં વધુ રોકાણ કર્યું. ઇન્ટરનેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર સ્ટ્રેટેજિક સ્ટડીઝના ફેબિયન હિન્ઝે જણાવ્યું હતું કે, આવા હુમલાઓને રોકવા માટે ઈરાને ક્યારેય ફક્ત હવાઈ સંરક્ષણ પર આધાર રાખ્યો નથી.
આ પણ વાંચોઃ- Air India Plane Crash: વિમાને ઉડાન ભરવા સંપૂર્ણ રનવેનો ઉપયોગ કેમ કર્યો? ATCને તપાસમાં મળ્યા કેટલાક અસામાન્ય સવાલ
ગયા વર્ષે હિઝબુલ્લાહ ક્ષતિગ્રસ્ત થઈ ગયો હતો અને ભૌતિક રીતે ઈરાનથી કાપી નાખવામાં આવ્યો હતો. સીરિયન હવાઈ સંરક્ષણ પ્રણાલી પર ઈરાન દ્વારા બોમ્બમારો કરવામાં આવ્યો હતો. આનાથી ઈઝરાયેલી જેટ માટે ઈરાનમાં પ્રવેશવાનો માર્ગ ખુલ્યો. હવે એવું લાગે છે કે તેહરાનનું ઓછું રોકાણ એક મોંઘી ભૂલ હતી.
