JP Nadda Interview : લોકસભા ચૂંટણી 2024, લિઝ મેથ્યુ, પી વૈદ્યનાથન અય્યર : લોકસભા ચૂંટણી વચ્ચે ભાજપના રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ જેપી નડ્ડાએ ધ ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસને આપેલા ઈન્ટરવ્યુમાં ઘણા મુદ્દાઓ પર ખુલીને વાત કરી. “આ ચૂંટણીમાં, ભાજપ કેટલીક દંતકથાઓને તોડશે જે બધાને આશ્ચર્યચકિત કરશે. નડ્ડાએ કહ્યું કે, ભાજપનું માળખું હવે ખૂબ જ મજબૂત થઈ ગયું છે અને હવે તે પોતાના દમ પર ચાલી શકે છે, જ્યારે આરએસએસ એક વૈચારિક મોરચો છે. નડ્ડાને જ્યારે પૂછવામાં આવ્યું કે, શું અટલ બિહારી વાજપેયીના યુગની તુલનામાં પાર્ટીની અંદર આરએસએસની હાજરી હવે બદલાઈ ગઈ છે, ત્યારે નડ્ડાએ આ વાત કહી હતી.
ભાજપના રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષે કહ્યું કે, હવે ભાજપ એક મોટી પાર્ટી બની ગઈ છે. દરેકને પોત-પોતાનુ કામ મળી ગયુ છે. આરએસએસ એક વૈચારિક સંગઠન છે અને અમે એક રાજકીય સંગઠન છીએ. નડ્ડાએ કહ્યું કે, શરૂઆતમાં અમે કમોજર હતા, ત્યારે અમને આરએસએસની જરૂર પડતી હતી. આજે અમે હવે મોટા થયા છીએ, સક્ષમ છીએ, તો ભાજપ પોતે જ હવે દોડે છે.
ભાજપને આરએસએસના સમર્થનની જરૂર છે કે કેમ તે અંગે પૂછવામાં આવતા નડ્ડાએ કહ્યું હતું કે, પાર્ટીનો વિકાસ થયો છે અને તેના નેતાઓ તેમની ફરજો અને ભૂમિકાઓ નિભાવે છે. “આરએસએસ એક સાંસ્કૃતિક અને સામાજિક સંગઠન છે અને ભાજપ એક રાજકીય સંગઠન છે.
તો શું તમને નથી લાગતું કે તમારે તમારી રાજકીય પ્રવૃત્તિઓમાં આરએસએસની જરૂર છે?”
આ સવાલના જવાબમાં નડ્ડાએ કહ્યું કે, આ જરૂરિયાતનો સવાલ નથી. આરએસએસ એક વૈચારિક મોરચો છે. તે વૈચારિક રીતે પોતાનું કામ કરી રહ્યો છે, અમે અમારું કામ કરી રહ્યા છીએ. આર.એસ.એસ. અને ભાજપ પાસે તેમના કાર્યક્ષેત્રો ખૂબ જ સ્પષ્ટ રીતે સ્થાપિત છે.
તેમણે કહ્યું કે, આરએસએસને સામાજિક-સાંસ્કૃતિક મુદ્દાઓ પર કામ કરવાનો સદી જૂનો અનુભવ છે. તેમણે ભારતના તમામ ભાગોમાં મોટા પ્રમાણમાં કામ કર્યું છે. ભાજપ એક રાજકીય પક્ષ છે, જે ભારતને પ્રગતિની નવી ઊંચાઈએ લઈ જવાનું કામ કરી રહ્યો છે. નડ્ડાએ કહ્યું કે, અમે અમારા કાર્યકર્તાઓના દમ પર 140 કરોડ ભારતીયોની મનપસંદ પસંદગી તરીકે ઉભરી આવ્યા છીએ.
નડ્ડાએ કહ્યું કે, આરએસએસ અને ભાજપ બંને તેમની ક્ષમતાઓ અનુસાર પોતાની ફરજોનું પાલન કરી રહ્યા છે. બંને સંસ્થાઓને એકબીજા માટે ખૂબ માન છે. મીડિયાના કેટલાક લોકો આરએસએસ-ભાજપના સંબંધો પર અટકળો લગાવવાનું પસંદ કરે છે, તેઓ કાવતરાની થિયરીઓ, દંતકથાઓ ફેલાવે છે. વાસ્તવિકતા એ છે કે, બંનેની ભાવના રાષ્ટ્ર પ્રથમ દ્વારા માર્ગદર્શિત સાથે મળીને કામ કરવાનો સમૃદ્ધ ઇતિહાસ છે.
ચૂંટણી બાદ ભાજપ મુસ્લિમ સમાજ સુધી પહોંચવા શું કરશે?
જેપી નડ્ડાએ કહ્યું, ‘અમે સબકા સાથ, સબકા વિકાસ, સબકા વિશ્વાસની ફિલોસોફીમાં વિશ્વાસ કરીએ છીએ. અમે તેને ચાલુ રાખીશું. પીએમ મોદીએ ગરીબો અને અલ્પસંખ્યકોનું જીવન બદલવા માટે ઘણી પહેલ કરી છે અને અમે આમાં કોઈની સાથે ભેદભાવ નથી કરતા. પરંતુ અમે ક્યારેય તેમનો વોટબેન્ક તરીકે ઉપયોગ કર્યો નથી કે તેનું રાજકીયકરણ કરવાનો પ્રયાસ કર્યો નથી.
અમારું માનવું છે કે, રાજકારણનું એકીકરણ ત્યારે જ શક્ય છે જ્યારે ઓછી ચર્ચાયેલી બાબતોનું ધ્યાન રાખવામાં આવે. પરંતુ મુસ્લિમ લઘુમતી આઝાદી પછી કોંગ્રેસના નાપાક ઈરાદાઓની જાળમાં ફસાઈ ગઈ છે.
આ નાપાક યોજના છે ‘ભાગલા પાડો અને રાજ કરો’. મુસ્લિમ લઘુમતીઓને કોંગ્રેસના શાસનમાં કશું જ મળ્યું નથી, તેમનું જીવન માત્ર મોદીના કારણે જ બદલાયું છે.” તેમણે જાતિ, પંથ અને ધર્મને ધ્યાનમાં લીધા વિના બધાને એક કરવાનો પ્રયાસ કર્યો છે.
એક જવાબદાર પક્ષ તરીકે ભાજપ તેમની સાથે વાતો કરતો રહેશે, તેમને સમજાવવાનો પ્રયાસ કરશે. તેમને અહેસાસ થઈ ગયો છે, પરંતુ તેમની મજબૂરીઓ અને ઇકોસિસ્ટમને કારણે, તેઓ હજી પણ ત્યાં જ છે. સ્થિતિ બદલાઈ રહી છે અને હવે મીડિયામાં એવા અહેવાલો આવી રહ્યા છે કે, 4-5 ટકા મુસ્લિમોએ ભાજપને મત આપ્યો છે.
રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, ચારમાંથી એક મુસ્લિમ મહિલાએ ભાજપને મત આપ્યો હતો. પરંતુ (આપણે) તેને કાળજીપૂર્વક સંભાળવાની જરૂર છે, તે એક નાજુક મુદ્દો છે કારણ કે તે રાષ્ટ્ર-નિર્માણનો વ્યવસાય છે.
તેમણે કહ્યું કે આપણે તે શરતો પર વાત કરવી પડશે, જેથી ગેરસમજો ધીમે ધીમે દૂર થશે. પછાત વર્ગોની જેમ એક સમયે બ્રાહ્મણ પક્ષ કહેવા છતાં ભાજપે તેમનો વિશ્વાસ સંપાદિત કર્યો છે. બધુ બદલાઈ રહ્યું છે કારણ કે આપણા ઇરાદા સ્પષ્ટ છે. દક્ષિણમાં અમારી ભાષાની સમસ્યા છે. પણ આપણે તેમને દોષ ન આપી શકીએ.
શું તમારી પાર્ટી દક્ષિણમાં અલગ છે? શું નેતાઓનું ઓછું ધ્રુવીકરણ થાય છે?
આ નિવેદનોના વાતાવરણ અને અર્થઘટનને કારણે છે. ઉત્તર પ્રદેશ અને મધ્ય પ્રદેશ જેવા રાજ્યોની બાબતમાં કોંગ્રેસે મુસ્લિમોને ખાસ ટ્રીટમેન્ટ આપી હતી. તેથી આ તુષ્ટિકરણ પર પ્રતિક્રિયા આવી હતી. તેઓ એક સમુદાયના ચેમ્પિયન બન્યા અને બીજા સમુદાયની અવગણના કરી. દક્ષિણમાં આવું નથી. તે ક્રમચયનો કેસ છે. અમારા બધા નેતાઓ રાષ્ટ્રવાદી હશે. દરેક નેતા વિવિધતામાં એકતાના સાર્વત્રિક સિદ્ધાંતમાં વિશ્વાસ કરશે. આપણે વિવિધ પરંપરા, સંસ્કૃતિ અને રીતરિવાજોનું સન્માન કરીએ છીએ, પરંતુ આપણે દેશને એકજૂટ રાખવો પડશે. જુઓ, ગોવા, નોર્થ-ઇસ્ટ અને હવે કેરળના ખ્રિસ્તીઓ આપણી સાથે ખૂબ જ આરામદાયક છે. તેમણે મુદ્દાઓને સમજવાનું શરૂ કર્યું – જેમ કે આપણે ધ કેરળ સ્ટોરીમાં જોયું.
બે મુખ્યમંત્રી યોગી આદિત્યનાથ અને હિમંત બિસ્વા સરમાએ મથુરામાં કૃષ્ણ જન્મભૂમિ સ્થળ અને વારાણસીમાં જ્ઞાનવાપી મસ્જિદના સ્થળ પર મંદિરો વિશે વાત કરી છે. ભાજપનું સત્તાવાર વલણ શું છે?
ભાજપ માટે આમાં કોઈ અસ્પષ્ટતા નથી. ભાજપે અમારા પાલમપુરના ઠરાવમાં રામ મંદિરની માંગનો સમાવેશ કર્યો હતો અને લાંબી લડત બાદ તે વાસ્તવિકતા બની. કેટલાક લોકો લાગણી કે ઉત્તેજનાને કારણે આવા નિવેદનો આપતા હોય છે. અમે એક મોટી પાર્ટી છીએ અને નેતાઓ એવા મુદ્દાઓ વિશે વાત કરી શકે છે જેના વિશે તેઓ વૈચારિક રીતે મજબૂત લાગે છે. ભાજપ પાસે આવો કોઈ વિચાર, આયોજન કે ઇચ્છા નથી. કોઈ ચર્ચા થતી નથી. અમારી સિસ્ટમ એવી રીતે કામ કરે છે કે, પાર્ટીની વિચાર પ્રક્રિયા સંસદીય બોર્ડમાં ચર્ચા દ્વારા નક્કી થાય છે, પછી તે રાષ્ટ્રીય પરિષદમાં જાય છે જે તેને ટેકો આપવામાં આવે છે.
ભાજપ માટે કયા રાજકીય પડકારો છે જેનો તેણે 2019 માં સામનો કર્યો ન હતો?
આ પ્રશ્ન ખૂબ જ મહત્ત્વનો છે કારણ કે, આ માત્ર ભાજપ સામેનો પડકાર જ નથી, પરંતુ આપણી લોકશાહી પર પણ તેની ઊંડી અસર પાડે છે. આ ચૂંટણીમાં અમારી લડાઈ માત્ર રાજકીય પક્ષો, ગઠબંધનો, નેતાઓ કે વાસ્તવિક મુદ્દાઓ અને લોકોની ફરિયાદોની નથી. આપણે જેની સામે ઝઝૂમી રહ્યા છીએ તે એક પ્રચંડ પડકાર છે : ખોટી માહિતીને ફેલાવવા માટે ટેક્નોલૉજીનો ઉપયોગ કરવાનો સંગઠિત પ્રયાસ, જૂઠાણાં રચવા માટે ગુનાહિત કાવતરામાં સામેલ થવું, આ સઘળું ભારતીય લોકશાહી માટે એક ગંભીર ખતરો છે.
તેમણે કહ્યું કે, ઓબીસી, એસસી અને એસટીને અનામત આપવા અંગે ગૃહ પ્રધાન અમિત શાહના બનાવટી વીડિયો ફેલાવવા જેવા અવિશ્વાસ અને સામાજિક વિભાજનને ઉશ્કેરવાના હેતુથી ખોટા વર્ણનોનો વ્યવસ્થિત ફેલાવો એ એક મહત્વપૂર્ણ મુદ્દો છે જે આપણા ધ્યાનની જરૂર છે.
એ જ રીતે, ઉપજાવી કાઢેલી કથા પણ એટલી જ ચિંતાજનક છે કે, જો પીએમ મોદી ત્રીજી ટર્મ મેળવે અને એનડીએ 400+ બેઠકો મેળવે, તો બંધારણમાં ફેરફાર કરવામાં આવશે. આ ઉપરાંત ચૂંટણી પ્રક્રિયા, ચૂંટણી વ્યવસ્થા અને ચૂંટણી પંચને નબળું પાડવાના સહિયારા પ્રયાસો થઈ રહ્યા છે. રાજકીય પક્ષો, રાજકારણીઓ, શિક્ષણવિદો, વકીલો, કાર્યકરો, કેટલીક મીડિયા સંસ્થાઓ અને વિદેશી પ્રભાવકો દ્વારા ચલાવવામાં આવતી છેતરપિંડી, ચૂંટણીના પરિણામોમાં હેરાફેરી કરવાના હેતુથી ખૂબ જ ચિંતાજનક છે.
2014 અને 2019 ની લોકસભા ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસ અનુક્રમે માત્ર 44 અને ત્યારબાદ 52 બેઠકો જીતી શકી છે, ત્યારે કોંગ્રેસ પક્ષના નેતા રાહુલ ગાંધી ભાજપના આક્રમણનું પ્રાથમિક લક્ષ્ય કેમ છે?
તે અમે નહી, તે મીડિયાના કારણે છે. મીડિયા તેમની દરેક વાત કવર કરે છે અને અમારે જવાબ આપવા મજબૂર થવું પડે છે. અમે ચૂપ રહી શકીએ નહીં. જેમણે બંધારણ વાંચ્યું નથી તેઓ હાથમાં બંધારણની નકલ લઈને ફરી રહ્યા છે. તમે તેમને ક્યારેય પ્રશ્ન કર્યો નથી. તેમનું પ્રદર્શન સતત નીચે જઈ રહ્યું છે. નહિતર અમારે તેમના વિશે શા માટે વાત કરવી જોઈએ? તેઓ પોતાની બાબતોનું સ્વયં ધ્યાન રાખશે.
તમે બંધારણનો ઉલ્લેખ કર્યો, પરંતુ આ મુદ્દો ત્યારે ભડકી ઉઠ્યો, જ્યારે ભાજપના કેટલાક નેતાઓએ કહ્યું કે, ભાજપ 400 પ્લસ ઇચ્છે છે, જેથી તે બંધારણને બદલી શકે
અમારી પાર્ટીમાં અલગ અલગ પ્રકારના લોકો છે. મેં તરત જ લલ્લુ સિંહ (ફૈઝાબાદના સાંસદ)ને ફોન કર્યો અને કહ્યું કે, આ પાર્ટીનો એજન્ડા નથી. મેં (નાગૌરના ભાજપના ઉમેદવાર) જ્યોતિ મિર્ધા સાથે પણ વાત કરી હતી. (લોકસભા સાંસદ) અનંત કુમાર હેગડેને ટિકિટ આપવાનો ઇનકાર કરવામાં આવ્યો હતો કારણ કે, તેમણે ઘણી વખત આવી ટિપ્પણીઓ કરી હતી.
તેમણે કહ્યું, ભાજપ તેમના વિચારો સાથે સહમત નથી. તે એટલા માટે પણ છે કારણ કે, તમે સાક્ષી મહારાજ અથવા ગિરિરાજ સિંહ જેવા નેતાઓ પાસે પ્રતિસાદ માટે જાઓ છો. મારે કહેવું જ જોઇએ કે, તેઓ ભાજપની વિચારપ્રક્રિયાને નિયંત્રિત કરતા નથી. પાર્ટી તેના મંચ પરથી જે કહે છે તે ભાજપની અધિકૃત સ્થિતિ છે. બંધારણમાં ફેરફાર કરવાની કોઈ હિલચાલ નથી.
તમણે કહ્યું, “સમસ્યા એ છે કે રાહુલ ગાંધી વાંચતા નથી … મને ખબર નથી કે તેમની ઔપચારિક શૈક્ષણિક લાયકાતો શું છે. તેઓ જાણતા નથી કે તેમના પરદાદા (પંડિત નેહરુ)એ અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતા પર પ્રતિબંધ મૂકવા માટે બંધારણમાં સુધારો કર્યો હતો. કોર્ટના નિર્ણયને વીટો કરવા માટે તેની દાદીએ બંધારણ બદલ્યું હતું. શાહબાનો કેસમાં મુસ્લિમોને ખુશ કરવા માટે તેમના આદરણીય પિતાએ બંધારણમાં સુધારો કર્યો હતો.
તેમણે કહ્યું, રાહુલ ગાંધીએ પોતે બંધારણીય ઓથોરિટી દ્વારા બહાર પાડવામાં આવેલા વટહુકમને ફાડી નાખ્યો હતો. બંધારણ કોણે બદલ્યું? અમે 10 વર્ષથી સત્તામાં છીએ – શું આપણે જમ્મુ-કાશ્મીર સિવાય કોઈ રાજ્યમાં રાષ્ટ્રપતિ શાસન લાદ્યું છે? શું અમે ક્યાંક સત્તા આંચકી લીધી છે? અમે હંમેશા સંવિધાનનું સન્માન કર્યું છે. અમે બંધારણ સાથે ગડબડ નહીં કરીએ – અમે અહીં તેની સુરક્ષા માટે આવ્યા છીએ.
તમને કેમ લાગે છે કે દલિત સમુદાયનો એક વર્ગ બંધારણ વિશે અસલામતી અનુભવી રહ્યો છે?
મને ખબર નથી કે, તમે આવી માહિતી ક્યાંથી મેળવો છો. વિપક્ષ લઘુમતીઓ અને દલિતોમાં ભય અને અસુરક્ષાની અફવાઓ ફેલાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યો છે. પરંતુ તમે આવી બોગસ વસ્તુઓને કેમ મહત્વ આપો છો? અમે 10 વર્ષમાં એવું શું કર્યું છે, જે આવી આશંકાઓને જન્મ આપે છે? ખુદ વડાપ્રધાને કહ્યું છે તેમ, બાબાસાહેબ આંબેડકરે બનાવેલા બંધારણમાં કોઈને પણ ફેરફાર કરવા દેવામાં આવશે નહીં અને બંધારણની રક્ષા માટે જે કંઈ કરવું પડશે તે કરીશું.
આ તે સમય છે જ્યારે ભાજપ સૌથી મજબૂત છે. તેમાં અન્ય પક્ષોના નેતાઓનો પણ સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. તમારા વિસ્તરણમાં હવે પછીની છલાંગ શું છે?
પક્ષનો ફેલાવો એ સતત ચાલતી પ્રક્રિયા છે. તે ભાજપ માટે 24X7, 365 દિવસ ચાલે છે. અમે સતત કામ કરી રહ્યા છીએ. અમે શરૂઆતમાં મધ્ય ભારતમાં, પછી ઉત્તરમાં, પછી પશ્ચિમમાં બળવાન થયા. છેલ્લાં થોડાં વર્ષોથી અમે પૂર્વોત્તર અને પૂર્વ ભારત પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે. પૂર્વોત્તર અને પૂર્વ ભારતમાં અમને સારા પરિણામ મળશે. અમે ઓડિશામાં સરકાર બનાવીશું. અમે તેલંગાણામાં ફરી વિસ્તરણ કરીશું, આંધ્રપ્રદેશમાં અમારી પાસે બેઠકો હશે અને અમે તમિલનાડુ અને કેરળમાં (લોકસભાની ચૂંટણી માટે) કર્ણાટકને અકબંધ રાખીને અમારા ખાતા ખોલીશું.
તેમણે જણાવ્યું હતું કે, આ રાજ્યોમાં વોટ શેર વધશે. અમે એવા રાજ્યોમાં પણ અમારી સ્થિતિને મજબૂત કરી રહ્યા છીએ જ્યાં આપણે પહેલાથી જ વિસ્તૃત કર્યું છે. પ્રક્રિયા ચાલુ છે. હિટ્સ અને ટ્રાયલ થતા રહે છે. અમે તેલંગાણા કેટલુક ગુમાવ્યું છે, પરંતુ અમે ખૂબ સારો દેખાવ કર્યો છે.
મને વિશ્વાસ છે કે, 2024 ની લોકસભા ચૂંટણીમાં ભાજપ કેટલાક એવા ભ્રમ તોડી નાખશે જે બધાને ચોંકાવી દેશે. પીએમ મોદીના હાથોને મજબૂત કરવા અને ભારતને વિકસિત રાષ્ટ્ર બનાવવા માટે દક્ષિણના આ તમામ રાજ્યોના લોકો તરફથી અમને જે પ્રકારનું સમર્થન મળી રહ્યું છે, હું સ્પષ્ટપણે કહી શકું છું કે, ભાજપ દક્ષિણ ભારતની સૌથી મોટી પાર્ટી હશે.”
આ પ્રક્રિયામાં, તમે ઘણા નેતાઓને સામેલ કર્યા છે, જેમાંથી કેટલાક ભ્રષ્ટાચારના આરોપોનો સામનો કરી રહ્યા છે. શું તમે નેતાઓને ભાજપમાં સામેલ કરતા પહેલા તેમની તપાસ કરો છો?
અમે ઘણી બાબતોનું ધ્યાન રાખીએ છીએ. સૌ પ્રથમ તો વિસ્તારક પ્રક્રિયામાં ભાજપમાં સામેલ કરવાથી શું ફાયદો થશે? કારણ કે અમારે પાર્ટીને મજબૂત કરવાની છે. કેટલાક નેતાઓ સામે કેટલાક મુદ્દા છે, પરંતુ અમે તપાસ પ્રક્રિયા બિલકુલ અટકાવી નથી. કાયદો પોતાનું કામ કરશે. જ્યારે કેટલાક લોકો ભાજપમાં જોડાવા માંગે છે, ત્યારે અમને પણ લાગે છે કે, ભાજપને તેનો ફાયદો થાય છે, પરંતુ તેનો અર્થ એ નથી કે, અમે તેમની સાથે સમાધાન કરવું જોઈએ.
તો શું આનો અર્થ એ છે કે, સુવેન્દુ અધિકારી, અજિત પવાર, અશોક ચવ્હાણ વગેરે સામે તપાસ ચાલુ રહેશે?
હા, બધી (કાર્યવાહી) ચાલી રહી છે. કોઈ પણ પાછી ખેંચવામાં આવશે નહીં. બધું જ ચાલી રહ્યું છે. તપાસ પડતી મૂકવાનું કોઈ દબાણ નથી.
પરંતુ રસપ્રદ વાત એ છે કે, ભાજપના એક પણ ધારાસભ્ય કે સાંસદને કોઈ સવાલ કે તપાસનો સામનો કરવો પડી રહ્યો નથી?
અમે તેનાથી ઘણા સચેત છીએ. ભાજપમાં શાસન પ્રક્રિયા ખૂબ જ મુશ્કેલ છે; અમારી પાર્ટીમાં પૂછપરછ (આંતરિક તપાસ) ખૂબ જ કડક છે. મોદીજીના શાસનમાં કોઈ કશું કરવાની હિંમત કરતું નથી, એમ તેમણે કહ્યું હતું. અમારી પોતાની પ્રક્રિયા ખૂબ જ મુશ્કેલ છે, અમે આવી કોઈ ગેરરીતિને અટકાવીએ છીએ. કડક તકેદારી રાખવામાં આવે છે અને પક્ષના માણસોને નિયમિતપણે ચેતવણી આપવામાં આવે છે. તેમને કહેવું એ મારી ફરજ છે.
વિદેશ પ્રધાન એસ જયશંકરે ભારતની લોકશાહી પ્રક્રિયાને વિક્ષેપિત કરવા માટે પશ્ચિમી હસ્તક્ષેપની વાત કરી છે. શું તમે ખરેખર આવુ જુઓ છો?
તમે સારી રીતે જાણો છો કે, તમને મળતી દરેક નેગેટિવ પશ્ચિમી મીડિયા તરફથી આવે છે. આ પાશ્ચાત્ય પ્રભાવ છે. તેઓ આંતરિક શક્તિને સમજતા નથી કે, પચાવી શકતા નથી. તેઓ તેની કદર કરતા નથી.
મણિપુર અંગે ભાજપના વલણની વ્યાપક ટીકા થઈ રહી છે. શાસક પક્ષના પ્રમુખ તરીકે તમે મણિપુરની મુલાકાત લીધી નથી
સૌ પ્રથમ, વ્યક્તિએ ઐતિહાસિક પૃષ્ઠભૂમિને સમજવાની જરૂર છે. મીટેઇ અને કુકી વચ્ચેના સંઘર્ષનો લાંબો ઇતિહાસ છે. આ એક આદિવાસી મુદ્દો છે અને લાંબા સમયથી છે. (સંઘર્ષ) હવે ઓછો થયો છે. કોંગ્રેસના શાસનમાં બે-ત્રણ વર્ષ સુધી આ સંઘર્ષ ચાલ્યો હતો. વડા પ્રધાનને ભૂલી જાઓ, ત્યારે એક જુનિયર પ્રધાને પણ રાજ્યની મુલાકાત લીધી ન હતી.
આ પણ વાંચો – PM મોદી કેમ પ્રેસ કોન્ફરન્સ નથી કરતા? જાણો ઈન્ટરવ્યુમાં વડાપ્રધાને શું આપ્યો જવાબ
તેમણે કહ્યું કે, હવે આદિવાસીઓનો મુદ્દો એક તરફ ખ્રિસ્તીઓ સાથે ધાર્મિક અથવા સાંપ્રદાયિક મુદ્દો બની ગયો છે. આ વખતે તેને બે-ત્રણ અઠવાડિયામાં નિયંત્રિત કરી દેવામાં આવ્યો છે. અમે ખૂબ જ સ્પષ્ટ છીએ કે, અમે કુકી અને મીતેઇ બંનેની તરફેણમાં છીએ અને સાથે મળી શાંતિ લાવવી પડશે. અમે કેરળ જઈએ છીએ અને ખ્રિસ્તીઓ સાથે વાત કરીએ છીએ અને તેમને સમજાવીએ છીએ. પરંતુ મારે કહેવું જ જોઇએ કે, કહાનીને બદલવી એ વિભાજનકારી શક્તિઓનું કામ છે. તે એવી નેગેટિવીટી લાવે છે, જે માત્ર ભાજપ જ નહીં પરંતુ દેશને પણ નબળી પાડી શકે છે.
