લોકસભા ચૂંટણી : એક સમયે 510 સીટો ઉપર લડનારી કોંગ્રેસ પાર્ટી હવે 300થી પણ ઓછી સીટો પર લડવા મજબૂર!

Written by Pawan Upreti, lok sabha election 2024, લોકસભા ચૂંટણી 2024 : દેશની સૌથી જૂની રાજકીય પાર્ટી કોંગ્રેસની તાકાત સતત ઘટી રહી છે. વાત માત્ર સીટ જીતવાની નથી. કોંગ્રેસ પણ વર્ષે ઓછી બેઠકો પર ચૂંટણી લડી રહી છે. 2024ની લોકસભા ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસ ઓછી સીટો પર ચૂંટણી લડવાનો રેકોર્ડ બનાવવા જઈ રહી છે. આઝાદી બાદ કોંગ્રેસે ક્યારેય આટલી ઓછી બેઠકો પર ચૂંટણી લડી નથી જેટલી તે આ વખતે ચૂંટણી લડવા જઈ રહી છે. છેલ્લા 35 વર્ષના રેકોર્ડ પર નજર કરીએ તો ત્રણ લોકસભા ચૂંટણીને બાદ કરતાં કોંગ્રેસ સતત ઓછી બેઠકો પર ચૂંટણી લડી રહી છે.

દર વર્ષે કેટલી બેઠકો પર ચૂંટણી લડાઈ?

લોકસભા ચૂંટણી 2024 માટે પાર્ટીએ અત્યાર સુધીમાં 278 બેઠકો પર તેના ઉમેદવારો ઉભા કર્યા છે, તેણે હરિયાણા, બિહાર, પંજાબ, આંધ્રપ્રદેશ, હિમાચલ પ્રદેશની કેટલીક બેઠકો પર ઉમેદવારો ઉભા રાખવાના બાકી છે. એકંદરે, કોંગ્રેસ 2024 માં 300 થી ઓછી બેઠકો પર તેના ઉમેદવારો ઉભા કરવા જઈ રહી છે. દેશમાં લોકસભાની કુલ 543 બેઠકો માટે ચૂંટણી યોજાઈ રહી છે.

વિશ્લેષણ એ પણ દર્શાવે છે કે કોંગ્રેસને 2024ની લોકસભા ચૂંટણીમાં ગઠબંધનમાં તેના સાથી પક્ષો કરતાં ઘણી ઓછી બેઠકો મળી છે. રાજકીય વિશ્લેષકો પાર્ટીના નબળા પ્રદર્શનને ગઠબંધનમાં કોંગ્રેસને ઓછી બેઠકો આપવાનું કારણ માને છે.

રાજ્ય કોંગ્રેસને ગઠબંધનમાં બેઠકો મળી હતી

2014 અને 2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં NDAના હાથે હારનો સામનો કર્યા બાદ કોંગ્રેસે આ વખતે ભારત ગઠબંધન બનાવ્યું છે. ભારત જોડાણ હેઠળ, મહારાષ્ટ્રમાં ઉદ્ધવ જૂથની શિવસેના અને એનસીપીની શરદ પવાર છાવણી તેની સાથે છે. મહારાષ્ટ્રમાં, તેને ગઠબંધનમાં કુલ 17 બેઠકો મળી છે જ્યારે છેલ્લી બે લોકસભા ચૂંટણીમાં, કોંગ્રેસે આ રાજ્યોમાં અનુક્રમે 25 અને 26 લોકસભા બેઠકો પર ચૂંટણી લડી હતી. જો કે, શિવસેનાના ઉદ્ધવ જૂથને તે સમયે આ ગઠબંધનમાં સામેલ કરવામાં આવ્યું ન હતું.

યુપીમાં નબળા પ્રદર્શનની અસર સીટ વિતરણ પર પણ પડી

ઉત્તર પ્રદેશ પર નજર કરીએ તો લાગે છે કે કોંગ્રેસને જબરદસ્ત સોદાબાજી બાદ 17 બેઠકો મળી છે. 2014ની લોકસભા ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસે માત્ર બે બેઠકો જીતી હતી – અમેઠી (રાહુલ ગાંધી) અને રાયબરેલી (સોનિયા ગાંધી) અને તેનો વોટ શેર માત્ર 7.53% હતો. 2019ની લોકસભા ચૂંટણીમાં રાહુલ ગાંધી કોંગ્રેસની પરંપરાગત બેઠક અમેઠીથી ચૂંટણી હારી ગયા હતા. 2022ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં, કોંગ્રેસે 2.33% વોટ શેર સાથે 403 વિધાનસભા બેઠકોમાંથી માત્ર બે બેઠકો જીતી હતી.

દિલ્હી, હરિયાણા અને ગુજરાતમાં સમાધાન કરવું પડ્યું

કોંગ્રેસે 1998 થી 2013 સુધી દિલ્હીમાં સતત સરકાર ચલાવી હતી, પરંતુ છેલ્લી ત્રણ વિધાનસભા ચૂંટણીમાં કારમી હાર બાદ તેને લોકસભા ચૂંટણીમાં આમ આદમી પાર્ટી સાથે ગઠબંધન કરવાની ફરજ પડી હતી. ગઠબંધન હેઠળ, તેને દિલ્હીમાં લોકસભાની 7માંથી 3 બેઠકો મળી છે.

એ જ રીતે, હરિયાણામાં, તેણે 2005 થી 2014 સુધી સતત સરકાર ચલાવી અને રાજ્યની તમામ 10 લોકસભા બેઠકો પર એકલા ચૂંટણી લડી રહી છે. પરંતુ આ વખતે તેમણે કુરુક્ષેત્રની લોકસભા સીટ આમ આદમી પાર્ટીને આપી છે. ગુજરાતમાં પણ કોંગ્રેસને ભાવનગર અને ભરૂચ એમ બે બેઠકો પર આમ આદમી પાર્ટી સાથે સમજૂતી કરવી પડી હતી.

AAP, TMC અને ડાબેરીઓએ ગઠબંધન કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો

પંજાબમાં આમ આદમી પાર્ટી સાથે ગઠબંધન કરવા કોંગ્રેસે લાંબા સમયથી રાહ જોઈ હતી. પરંતુ બાદમાં આમ આદમી પાર્ટીએ સ્પષ્ટપણે ઇનકાર કર્યો હતો કે તે પંજાબમાં એકલા હાથે ચૂંટણી લડશે. ચોક્કસપણે, ભારતીય ગઠબંધનનો ભાગ બનેલી આમ આદમી પાર્ટી તરફથી કોંગ્રેસ માટે આ એક મોટો ફટકો હતો અને તેને કારણે તેને ઘણી શરમ પણ આવી હતી. એ જ રીતે ટીએમસીએ પશ્ચિમ બંગાળમાં કોંગ્રેસ સાથે ગઠબંધન કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો જ્યારે ડાબેરી પક્ષોએ કેરળમાં કોંગ્રેસ સાથે ગઠબંધન કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો.

આ પણ વાંચોઃ- લોકસભા ચૂંટણી 2024 : ભાજપનો સંકલ્પ પત્ર અને કોંગ્રેસનો ન્યાય પત્ર – જાણો ચૂંટણી ઢંઢેરાના મુખ્ય મુદ્દા

તમામ પ્રયાસો છતાં 2014માં માત્ર 44 બેઠકો અને 2019માં માત્ર 52 બેઠકો જીતનારી કોંગ્રેસની આજે દેશમાં માત્ર ત્રણ રાજ્યોમાં પોતાની સરકાર છે. આમાં પણ હિમાચલ પ્રદેશમાં તેમની સરકાર કેટલો સમય ટકી શકશે તે કહેવું મુશ્કેલ છે કારણ કે ત્યાં પાર્ટીના છ ધારાસભ્યોએ બળવો કર્યો છે અને હાલમાં ભાજપની ટિકિટ પર વિધાનસભા પેટાચૂંટણી લડી રહ્યા છે.

કોંગ્રેસના નેતાઓ ભલે કહે કે ઓછી બેઠકો પર ચૂંટણી લડવી એ વ્યૂહરચનાનો એક ભાગ છે, પરંતુ રાજકારણમાં તે રાજકીય પક્ષની સતત ઘટતી જતી તાકાત દર્શાવે છે.

ઘણા નેતાઓએ પાર્ટી છોડી દીધી

2014થી ઘણા મોટા નેતાઓ પાર્ટી છોડી ચૂક્યા છે. થોડા દિવસો પહેલા પાર્ટીના રાષ્ટ્રીય પ્રવક્તા ગૌરવ વલ્લભ, રોહન ગુપ્તા, વરિષ્ઠ નેતા સંજય નિરુપમ અને સ્ટાર ફેસ વિજેન્દર સિંહે પાર્ટીને અલવિદા કહી દીધું હતું. જો આ ચૂંટણીમાં પણ કોંગ્રેસ પોતાનું પ્રદર્શન સુધારવામાં સફળ નહીં થાય તો તેના માટે વિપક્ષી પાર્ટીઓના ગઠબંધનનું નેતૃત્વ કરવું ચોક્કસપણે મુશ્કેલ બની જશે.