Supermoon Blue Moon 2024 | સુપરમૂન બ્લુ મૂન 2024 : રક્ષાબંધનના દિવસે એક ખગોળીય ઘટના બનવા જઈ રહી છે. 19 ઓગસ્ટે પૂર્ણિમાની રાત્રે આજે સુપર મૂન બ્લુ મૂન દેખાશે. આ સુપરમૂન 2024 નો સૌથી મોટો અને તેજસ્વી ચંદ્ર હશે, જે ત્રણ દિવસ સુધી આકાશમાં જોવા મળશે. આ વર્ષનો બાકીનો સુપર મૂન સૌથી પહેલા 17 સપ્ટેમ્બરે દેખાશે. આ હાર્વેસ્ટ મૂન તરીકે ઓળખાય છે. તે પછી 17 ઓક્ટોબરે દેખાશે, જેને હન્ટર મૂન તરીકે ઓળખવામાં આવે છે અને 15 નવેમ્બરે વર્ષનો છેલ્લો ચંદ્ર હશે. તેને બીવર મૂન પણ કહેવામાં આવે છે.
આ ચોક્કસ ચંદ્ર 19 ઓગસ્ટના રોજ સાંજે 6:57 વાગ્યે દિલ્હીમાં, મુંબઈમાં થોડી વાર પછી અને કોલકાતામાં લગભગ એક કલાક વહેલો ઊગશે.
રક્ષાબંધનને રાખી પૂર્ણિમા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ તહેવાર પૂર્ણિમાના દિવસે જ ઉજવવામાં આવે છે. આ વખતે રાખીનો તહેવાર સુપર બ્લુ મૂન સાથે પડી રહ્યો છે. આ કારણથી તે દરેક ભારતીય માટે ખૂબ જ ખાસ બની ગયું છે. એક સિઝનમાં પૂર્ણ ચંદ્ર અથવા ત્રણ પૂર્ણ ચંદ્રને સુપર બ્લુ મૂન કહેવામાં આવે છે. સુપરમૂન ત્યારે થાય છે જ્યારે ચંદ્ર પૃથ્વીની સૌથી નજીક આવે છે અને પૂર્ણ ચંદ્ર તરીકે પણ થાય છે, જેનાથી ચંદ્ર સામાન્ય કરતાં ઘણો મોટો અને તેજસ્વી દેખાય છે.
ચંદ્ર વધુ તેજસ્વી દેખાશે
સુપર બ્લુ મૂન નામ વર્ષ 1979 માં રિચાર્ડ નોલે નામના જ્યોતિષ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું. તેના નામથી વિપરીત, સુપર બ્લુ મૂન વાદળી દેખાશે નહીં. જો કે, ઘણા પ્રસંગોએ, આકાશમાં વધુ પડતા ધુમાડાને કારણે ચંદ્ર પણ વાદળી દેખાય છે. સામાન્ય પૂર્ણ ચંદ્રની તુલનામાં, સુપરમૂન 30 ટકા જેટલો તેજસ્વી અને 14 ટકા જેટલો મોટો હશે. આ સુપર બ્લુ મૂન દરમિયાન રવિવારે ચંદ્રના 98 ટકા ભાગ પર સૂર્યપ્રકાશ જોવા મળશે. આ સતત 99 થી 100 ટકા સુધી વધશે. તે પૃથ્વીથી અંદાજે 225,288 માઈલ દૂર હશે.
સુપર બ્લુ મૂન કેવી રીતે જોવો
સુપર બ્લુ મૂન જોવા માટે કંઈ ખાસ જરૂરી નથી. આ નરી આંખે જોઈ શકાય છે. પરંતુ દૂરબીન અથવા ટેલિસ્કોપનો ઉપયોગ કરીને, ચંદ્રની સપાટી પર ઘણી બધી વસ્તુઓ જોઈ શકાય છે. આ તમારા કેમેરા અથવા ફોનમાં પણ કેદ થઈ શકે છે. ખગોળશાસ્ત્રીઓ એમ પણ કહે છે કે સુપર મૂન અને બ્લુ મૂન બંનેનું એકસાથે આવવું ખૂબ જ દુર્લભ છે. એવું અનુમાન છે કે વર્ષ 2037માં સુપર મૂન અને બ્લુ મૂનનો સંયોગ જોવા મળી શકે છે.
સુપર મૂન શું છે?
પૃથ્વીની આસપાસ ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષા ગોળાકાર નથી, તે લંબગોળ છે, એટલે કે વિસ્તરેલ અથવા વિસ્તૃત વર્તુળ. ચંદ્રને પૃથ્વીની આસપાસ પરિભ્રમણ કરવામાં 27.3 દિવસ લાગે છે.
જો કે, અમાવાસ્યા વચ્ચે 29.5 દિવસ લાગે છે. આનું કારણ એ છે કે જ્યારે ચંદ્ર પૃથ્વીની પરિક્રમા કરેછે, ત્યારે પૃથ્વી અને ચંદ્ર બંને સૂર્યની ચારે બાજુ ચક્કર લગાવે છે. અમાવસ્યા પૂર્ણ ચંદ્રની વિરુદ્ધ છે. આ ચંદ્રના અદ્રશ્ય તબક્કાનો સૌથી ઘાટો ભાગ છે, જ્યારે પ્રકાશિત ભાગ પૃથ્વીથી દૂર રહે છે.
ચંદ્રની લંબગોળ ભ્રમણકક્ષામાં પૃથ્વીની સૌથી નજીકના બિંદુને પેરીજી કહેવામાં આવે છે, અને સૌથી દૂરના બિંદુને એપોજી કહેવામાં આવે છે. સુપરમૂન ત્યારે થાય છે જ્યારે ચંદ્ર પેરીજીમાંથી અથવા તેની નજીકથી પસાર થતો હોય અને તે પૂર્ણ ચંદ્ર પણ હોય છે. (આ અમાવાસ્યાના ચંદ્ર સાથે પણ થાય છે, ફર્ક એટલો કે તે દેખાતું નથી.)
પૂર્ણ ચંદ્ર ત્યારે થાય છે જ્યારે ચંદ્ર સીધો સૂર્યની સામે હોય છે (જેમ કે પૃથ્વી પરથી દેખાય છે), અને તેથી, તે બધી બાજુથી પ્રકાશિત થાય છે. પૂર્ણ ચંદ્ર આકાશમાં એક તેજસ્વી વર્તુળ તરીકે દેખાય છે જે સૂર્યાસ્તની આસપાસ ઉગે છે અને સૂર્યોદયની આસપાસ અસ્ત થાય છે. ચંદ્ર માત્ર પૂર્ણિમાના દિવસે જ નહીં, પરંતુ પૂર્ણિમાની એક દિવસની પહેલા અને પછીની રાતોમાં પણ ‘પૂર્ણ’ દેખાય છે.
અને બ્લૂ મૂન શું છે?
જોકે એક વખત “બ્લુ મૂન”માં અભિવ્યક્તિ એક દુર્લભ અથવા અસામાન્ય ઘટના દર્શાવે છે, પરંતુ બ્લુ મૂન એ દુર્લભ ખગોળીય ઘટના નથી. બ્લુ મૂનની બે વ્યાખ્યાઓ છે.
એક જે સૌથી સામાન્ય રીતે સમજવામાં આવે છે – અને જેને NASA દ્વારા સમર્થન આપવામાં આવે છે – તે એ પરિસ્થિતિનું વર્ણન કરે છે, જેમાં એક જ મહિનામાં પૂર્ણિમા દેખાય છે. કારણ કે અમાવાસ્યાથી અમાવાસ્યાનું સુધીનું ચક્ર 29.5 દિવસ ચાલે છે, પરંતુ એક સમય એવો આવે છે, જ્યારે એક મહિનાની શરૂઆતમાં પૂર્ણિમા આવે છે, અને બીજું પૂર્ણ ચક્ર પૂર્ણ થવામાં હજુ થોડા દિવસો બાકી છે. જે મહિનામાં 1લી કે 2જી તારીખે પૂર્ણ ચંદ્ર દેખાય છે, ત્યાં બીજી પૂર્ણિમા 30મી કે 31મીએ આવશે. નાસાના જણાવ્યા અનુસાર, આવું દર બે કે ત્રણ વર્ષે થાય છે.
અન્ય વ્યાપકપણે સ્વીકૃત સમજૂતી ખગોળશાસ્ત્રીય ઋતુ પર આધાર રાખે છે, જેને અયન અને સમપ્રકાશીય વચ્ચેના સમયગાળા તરીકે વ્યાખ્યાયિત કરવામાં આવે છે. વર્તમાન ખગોળશાસ્ત્રીય ઉનાળો 21 જૂને ઉનાળાના અયન સાથે શરૂ થયો હતો અને 22 સપ્ટેમ્બરના રોજ પાનખર સમપ્રકાશીય સાથે સમાપ્ત થાય છે.
1937માં મૈને ફાર્મર્સ અલ્મેનકે ચાર પૂર્ણ ચંદ્રની ત્રિમાસિક સિઝનમાં ત્રીજો પૂર્ણ ચંદ્ર તરીકે બ્લુ મૂનની વ્યાખ્યા કરી હતી. ઑગસ્ટનો સુપર બ્લુ મૂન આ વર્ષે સતત ચાર સુપરમૂન જોવામાંનો પહેલો છે, જે આગામી સપ્ટેમ્બર 18, ઑક્ટોબર 17 અને નવેમ્બર 15ના રોજ દેખાશે.
તો શું સુપર બ્લુ મૂન ખરેખર વાદળી દેખાશે?
ના. કેટલીકવાર, હવામાં ધુમાડો અથવા ધૂળ પ્રકાશની લાલ તરંગલંબાઇને વેરવિખેર કરી શકે છે, પરિણામે ચંદ્ર, કેટલીક જગ્યાએ, સામાન્ય કરતાં વાદળી દેખાય છે. પરંતુ તેને “વાદળી” બ્લુ નામ સાથે કોઈ લેવાદેવા નથી.
આ પણ વાંચો – 181 વર્ષ બાદ બની રહ્યા છે 4 રાજયોગ, આ રાશિના લોકોને મળશે અપાર પૈસા અને પદ – પ્રતિષ્ઠા
રંગો વિશે વાત કરતાં, તમે નોંધ્યું હશે કે જ્યારે ચંદ્ર આકાશમાં નીચો હોય છે (ક્ષિતિજની નજીક) ત્યારે તે વધુ પીળો/નારંગી દેખાય છે. આ એટલા માટે છે કારણ કે, આ તબક્કામાં ચંદ્રપ્રકાશ વાતાવરણમાં લાંબા સમય સુધી પ્રવાસ કરે છે, અને આ સમય દરમિયાન, પ્રકાશની ટૂંકી, બ્લુ તરંગલંબાઇઓ વધુ વિખરાય છે, વધુ લાંબી, લાલ તરંગલંબાઇઓ છોડી દે છે. નાસાના સમજાવનારાઓ સમજાવે છે કે ધૂળ અથવા પ્રદૂષણ ચંદ્રના લાલ રંગને વધુ ઊંડો કરી શકે છે.
