હવે શ્રીલંકામાં વામપંથી સરકારે વધારી મુસીબત! નેપાળથી બાંગ્લાદેશ સુધી, ચીની મિત્રોથી ઘેરાયું ભારત

Sri Lanka New President Anura Kumara Dissanayake : શ્રીલંકામાં નવી સરકાર બની છે, અનુરા કુમારા દિસાનાયકે રાષ્ટ્રપતિ બન્યા છે. સત્તા પરિવર્તન કોઈ મોટી વાત નથી પરંતુ કઈ વિચારધારા એકસાથે આવી રહી છે, કઈ નીતિઓને આગળ વધારવાની તૈયારી છે, તેનાથી ચોક્કસ ફરક પડે છે. હવે અનુરા કુમારા દિસાનાયકે તો સંપૂર્ણપણે ડાબેરી વિચારધારાથી પ્રભાવિત હોવાનું કહેવાય છે, તેમનો રાજકીય પાયો માર્ક્સવાદી વિચારસરણી પર આધારિત છે.

હવે મોટી વાત એ છે કે હાલ જે વિચારસરણી શ્રીલંકાના સર્વોચ્ચ નેતા પ્રભાવિત છે, ચીન તો ત જ વિચારધારા સાથે પોતાનો દેશ ચલાવે છે, ત્યાં તો વામપંથ જ બધું છે. આવી સ્થિતિમાં શું એવું માનવું જોઈએ કે ચીન અને શ્રીલંકા ફરીથી એકબીજાની નજીક આવવાના છે?

નેપાળમાં કેપી ઓલીનો ચીન પ્રત્યેનો પ્રેમ જગજાહેર

જો ધ્યાનથી જોવામાં આવે તો ભારત હાલના સમયે ચારેય તરફથી એવા દેશોથી ઘેરાયેલું છે જ્યાં ક્યાંક ચીનને ખુલ્લો ટેકો છે અથવા જ્યાં એક બાજુ જરૂરિયાત કરતા વધુ ઝુકાવ છે. શ્રીલંકામાં હવે ડાબેરી નેતાએ રાષ્ટ્રપતિ પદના શપથ લીધા છે, નેપાળમાં કેપી ઓલીનું શાસન પરત ફર્યું છે. કેપી ઓલીનો ચીન પ્રત્યેનો પ્રેમ જગજાહેર છે, તેમનું ભારત વિરોધી વલણ પણ ઘણા પ્રસંગોએ જોવા મળ્યું છે.

તેવી જ રીતે હવે બાંગ્લાદેશની પરિસ્થિતિ પણ ભારતની દ્રષ્ટીએ બહુ અનુકૂળ નથી. શેખ હસીનાની સત્તા જતી રહી છે, ત્યાં વચગાળાની સરકાર બની છે, જમાતી ઈસ્લામ પરનો પ્રતિબંધ હટાવી લેવામાં આવ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં ભારત વિરોધી ભાવના પણ ત્યાં વધી રહી છે, ચીન પ્રત્યે લગાવ વધુ જોવા મળી શકે છે.

પાકિસ્તાન વિશે કોઈના મનમાં કોઈ શંકા નથી, તેને ચીન તરફથી સતત પૈસા મળે છે, તેનો દરેક પ્રોજેક્ટ ચીનની લોનની મદદથી પૂરો થઈ રહ્યો છે. તે સંપૂર્ણપણે ચીન પર નિર્ભર છે અને ભારત તેના પર પહેલા કે આજે વિશ્વાસ કરી શક્યું ન હતું. આવી સ્થિતિમાં શ્રીલંકા, નેપાળ, બાંગ્લાદેશ અને પાકિસ્તાન હાલમાં ચાર એવા પાડોશી દેશો છે, જેઓ ભારત કરતા વધુ ચીન તરફ આશાવાદી નજરથી જોઈ રહ્યા છે.

શ્રીલંકા અને ચીનના સંબંધો ડીકોડ

હવે શ્રીલંકાનો ચીન પ્રત્યેનો પ્રેમ કોઈ પણ દેશ કરતાં ત્યાંના રાજકીય નેતાઓ અને પરિવારો સાથે વધુ રહ્યો છે. એમાં કોઈ શંકા નથી કે ચીને શ્રીલંકામાં ભારે રોકાણ કરવાનું કામ કર્યું છે, તેણે ત્યાં ઘણા બધા પૈસા રોક્યા છે, પરંતુ એ વાત ભૂલવી ન જોઈએ કે આ જ ચીને શ્રીલંકાને સૌથી ખરાબ ડ્રેપ્ટ ટ્રેપમાં ફસાવવાનું કામ પણ કર્યું છે. હાલ પણ શ્રીલંકા પર ચીનનું એટલું દેવું ચાલી રહ્યું છે કે તેને ભરપાઈ કરવું તેના માટે પડકારરૂપ સાબિત થઈ રહ્યું છે.

આ પણ વાંચો – ભારત અને તમિલનાડુ અંગે શું વિચારે છે શ્રીલંકાના નવા રાષ્ટ્રપતિ અનુરા દિસાનાયકે?

હવે ચીન શ્રીલંકાને એટલા પૈસા આપી રહ્યું છે કારણ કે તેણે ત્યાં પોતાની હાજરી મજબૂત કરવાની છે. એ સમજવું જરૂરી છે કે શ્રીલંકા હિંદ મહાસાગરમાં સ્થિત છે, અહીંથી વેપારનો વ્યાપ સમગ્ર વિશ્વમાં થાય છે. ભારત હોય કે ચીન, દુનિયા સાથે આ માર્ગે વેપાર થઈ રહ્યો છે. પરંતુ તાજેતરના ભૂતકાળમાં ચીને આ ક્ષેત્રમાં પોતાનું વર્ચસ્વ વધારવાનું કામ કર્યું છે. જે રીતે તે હમ્બનટોટા પોર્ટ પર સ્થાયી થયું છે, તેને ભારત એક મોટો પડકાર માને છે.

હવે ભારત પણ શ્રીલંકાને ઘણું બધું આપે છે, પરંતુ ભારતની નીતિ નેબર ફર્સ્ટ છે, તે પડોશી ધર્મ નિભાવીને મદદ કરે છે. 2022ના સમયગાળા દરમિયાન પણ જે રીતે ભારતમાંથી અનાજ મોકલવામાં આવ્યું હતું, દરેક જરૂરી ચીજવસ્તુઓ ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવી હતી, તેણે ભારતની નીતિ સમજાવી હતી. પરંતુ શ્રીલંકામાં લાલચી નેતાઓનું એક જાળું છે, જે ભારત કરતાં ચીન સાથે મિત્રતાને આગળ વધારવાનો પ્રયાસ કરે છે. આવી સ્થિતિમાં ભારત આવશ્યકતાઓને પૂર્ણ કરે છે, પરંતુ ચીન તરફથી ભારે રોકાણ કરવામાં આવે છે. આ જ કારણે હવે જ્યારે અનુરા કુમારા દિસાનાયકે શ્રીલંકાના રાષ્ટ્રપતિ બન્યા છે, ત્યારે ભારત પરિસ્થિતિને વધુ સુધરેલી માનતી નથી.