Budget 2024: નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે મોદી સરકારના ત્રીજા કાર્યકાળનું પ્રથમ પૂર્ણ બજેટ રજૂ કર્યું છે. આ બજેટને લઈને ન તો બહુ ઉત્સાહ જોવા મળ્યો છે કે ન તો કોઈ બહુ નિરાશ થયું છે. નિષ્ણાતો આને છપ્પન લાભોનું બજેટ માની રહ્યા છે જેમાં ઘણી જાહેરાત કરવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો છે. ફરક માત્ર એટલો છે કે કેટલાકને વધુ મળ્યું અને કેટલાકને ઓછાથી સંતોષ માનવો પડ્યો. પરંતુ એ ચોક્કસ છે કે મોદી સરકારે ફરીથી જ્ઞાન સિદ્ધાંત પર ભાર મૂક્યો છે – ગરીબ, યુવાનો, ખાદ્યપદાર્થો અને મહિલાઓ.
બજેટમાં ગરીબોને શું મળ્યું?
સરકારે આ બજેટમાં ગરીબ વર્ગ પર વિશેષ ધ્યાન આપ્યું છે. આ કારણોસર, પૂર્વોદય યોજના શરૂ કરવાની જાહેરાત કરવામાં આવી છે. આ યોજના હેઠળ બિહાર, ઝારખંડ, ઓડિશા અને પશ્ચિમ બંગાળનો સંપૂર્ણ વિકાસ કરવામાં આવશે. આ લિસ્ટમાં આંધ્રપ્રદેશનો પણ સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. માનવ સંસાધનોના વિકાસથી લઈને આર્થિક સ્વાસ્થ્ય સુધારવા માટે કેન્દ્ર આ રાજ્યો માટે વિશેષ યોજનાઓ બનાવશે. હવે આ રાજ્યોમાં ગરીબી સૌથી વધુ હોવાથી તેમને સીધો ફાયદો થવાનો છે.
મોદી સરકારના દસ વર્ષ પૂરા થવા છતાં તમામ ગરીબોને કાયમી મકાનો મળી શક્યા નથી, આવી સ્થિતિમાં આવાસ યોજના હેઠળ વધુ ત્રણ કરોડ મકાનો બનાવવાની બજેટમાં જાહેરાત કરવામાં આવી છે. સરકારનું કહેવું છે કે 10 લાખ કરોડ રૂપિયા ખર્ચીને એક કરોડ ઘર બનાવાશે. તેના ઉપર પાંચ વર્ષમાં 2.2 લાખ કરોડ રૂપિયાની કેન્દ્રીય સહાય પણ આપવામાં આવશે. આ ઉપરાંત, સરકાર આગામી પાંચ વર્ષ માટે ગરીબોને મફત 5 કિલો રાશન પણ આપશે. આ પહેલા પણ આ યોજનાની સમયમર્યાદા ઘણી વખત લંબાવવામાં આવી છે.
બજેટમાં યુવાનોને શું મળ્યું?
કેન્દ્ર સરકારે 2024-25ના બજેટમાં યુવાનો પર વિશેષ ધ્યાન આપ્યું છે. આ વખતે સરકાર દ્વારા યુવાનો માટે ઘણી મહત્વની પહેલ અને યોજનાઓનો બજેટમાં સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. બજેટમાં 4.1 કરોડ યુવાનો માટે રોજગાર અને કૌશલ્ય વિકાસ યોજનાઓની જાહેરાત કરવામાં આવી છે. 5 વર્ષમાં 2 લાખ કરોડની કેન્દ્રીય ફાળવણી કરવામાં આવી છે. આના ઉપર, કારણ કે સરકાર છેલ્લા ઘણા વર્ષોથી સ્કિલ ઈન્ડિયા પર ખૂબ ભાર આપી રહી છે, તેની અસર બજેટમાં પણ દેખાઈ રહી છે.
કૌશલ્ય વિકાસ માટેની નવી યોજના હેઠળ, 20 લાખ યુવાનોને તાલીમ આપવામાં આવશે અને તે રાજ્ય સરકારો અને ઉદ્યોગોના સહયોગથી સંચાલિત થશે. મોટી વાત એ છે કે નાણામંત્રીએ યુવાનોને ટ્રેનિંગ આપવા પર પણ ભાર મૂક્યો છે. આ વર્ષના બજેટમાં 1 કરોડ યુવાનોને ઈન્ટર્નશિપ આપવાની જાહેરાત કરવામાં આવી છે જેમાં 500 ટોચની કંપનીઓ સામેલ થશે. આ સમયગાળા દરમિયાન, યુવાનોને દર મહિને 5,000 રૂપિયાનું ભથ્થું પણ આપવામાં આવશે.
સરકારે પ્રથમ વખત નોકરી શોધનારાઓ માટે પણ તેની તિજોરી ખોલી છે. નવા બજેટ હેઠળ જેઓ પહેલીવાર નોકરી કરશે તેમના માટે એક મહિનાના પગારની ડાયરેક્ટ બેનિફિટ ટ્રાન્સફર સ્કીમ લાગુ કરવાની જાહેરાત કરવામાં આવી છે એટલે કે નવા કર્મચારીઓ અને 210 લાખ યુવાનોને તેનો લાભ મળશે. કેન્દ્ર સરકારે આ વર્ષના બજેટમાં જાહેરાત કરી છે કે બાંધકામ ક્ષેત્રમાં નવી નોકરીઓ ઊભી કરવા માટે પ્રોત્સાહક યોજનાઓ લાગુ કરવામાં આવશે. આ યોજના હેઠળ 30 લાખ યુવાનોને નોકરી મળશે.
બજેટમાં ખેડૂતો માટે શું?
હવે સરકાર તરફથી એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવી રહી હતી કે ખેડૂત ફંડની રકમમાં વધારો કરવામાં આવશે, પરંતુ કેન્દ્રએ તેમાં કોઈ ફેરફાર ન કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. તેના બદલે સરકારનું ધ્યાન ઉત્પાદન વધારવા પર છે. આ કારણોસર બજેટમાં કુદરતી ખેતી પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે. નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે કહ્યું છે કે આગામી બે વર્ષમાં દેશભરના એક કરોડ ખેડૂતોને કુદરતી ખેતી અપનાવવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવશે.
નાણામંત્રીએ જાહેરાત કરી હતી કે શાકભાજીના ઉત્પાદન અને પુરવઠા શૃંખલા માટે વધુ FPO ની રચના કરવામાં આવશે. ખેતીની જમીન અને ખેડૂતોના રેકોર્ડને ડિજિટલ કરવા પર ભાર મૂકવામાં આવશે. વધુમાં, રાજ્યો સાથેની ભાગીદારીમાં કેન્દ્ર કૃષિ માટે ડિજિટલ પબ્લિક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરને પ્રોત્સાહન આપશે, જ્યારે ક્રાઉડ સપોર્ટ આધારિત ‘કિસાન ક્રેડિટ કાર્ડ’ પાંચ રાજ્યોમાં રજૂ કરવામાં આવશે. આની ટોચ પર, સરકાર આંધ્રપ્રદેશ અને તેના ખેડૂતો માટે જીવનરેખા ગણાતા પોલાવરમ સિંચાઈ પ્રોજેક્ટને ઝડપથી પૂર્ણ કરવા માટે ભંડોળ પૂરું પાડવા અને ઝડપથી પૂર્ણ કરવા માટે પ્રતિબદ્ધ છે.
આ પણ વાંચો
- Budget 2024: મકાન – ઓફિસ કે સોનું વેચ્યા બાદ ઉંચો ટેક્સ ચૂકવવો પડશે, બજેટ 2024માં ઈન્ડેક્સેશન બેનેફિટ નાબૂદ, જાણો નવો નિયમ
- Budget 2024: મહિલાને મકાન ખરીદવા અને ભાડે રહેતા લોકોને રાહત, પ્રોપર્ટીના વેચાણ પર TDS કપાશે, બજેટ 2024માં ખાસ જાહેરાત
બજેટમાં નારી શક્તિને શું મળ્યું?
અગાઉના અનેક બજેટની જેમ આ વખતે પણ સરકારે મહિલાઓ પર વિશેષ ધ્યાન આપ્યું છે. કેન્દ્ર સરકારે બજેટમાં મહિલા કાર્યબળ વધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે. વર્કિંગ વુમન માટે હોસ્ટેલ અને ક્રેચની જોગવાઈ બજેટમાં જાહેર કરવામાં આવી છે. આ ઉપરાંત સરકારે આ બજેટ દ્વારા 20 લાખ છોકરીઓને કૌશલ્ય બનાવવાનો લક્ષ્યાંક પણ રાખ્યો છે. મહિલાઓના નામે મિલકત ખરીદવામાં આવે તો સ્ટેમ્પ ડ્યુટીમાં પણ રાહતની જાહેરાત કરવામાં આવી છે.
બજેટમાં મધ્યમ વર્ગનું શું?
હવે નોલેજ ક્લાસ સિવાય મધ્યમ વર્ગને પણ થોડી રાહત આપવાનું કામ કરવામાં આવ્યું છે. નવી ટેક્સ વ્યવસ્થા હેઠળ સ્ટાન્ડર્ડ ડિડક્શન 50 હજાર રૂપિયાથી વધારીને 75 હજાર રૂપિયા કરવામાં આવ્યું છે. જૂની ટેક્સ વ્યવસ્થામાં કોઈ ફેરફાર કરવામાં આવ્યો નથી, જેનો અર્થ છે કે સરકાર ઈચ્છે છે કે બાકીના 30 ટકા કરદાતાઓ પણ નવી ટેક્સ વ્યવસ્થા હેઠળ આવે. સરકારે એક મોટી જાહેરાત પણ કરી છે કે મુદ્રા લોનની મર્યાદા 10 લાખ રૂપિયાથી વધારીને 20 લાખ રૂપિયા કરી દેવામાં આવી છે. 100 શહેરોમાં ઈન્ડસ્ટ્રીયલ પાર્ક બનાવવાની તૈયારીઓ પણ ચાલી રહી છે.
