Donald Trump Tariff On Venezuelan Crude Oil Buyers: અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની નવી ઘોષણાથી ભારતનું ટેન્શન વધી ગયું છે. ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે 24 માર્ચ, 2025ના રોજ વેનેઝુએલા પાસેથી ક્રૂડ ઓઇલની ખરીદનાર દેશો પર 2 એપ્રિલથી 25 ટકા સેકન્ડરી ટેરિફ લાદવાની ધમકી આપી છે. ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની આ ધમકીથી ભારત અને ચીનની સમસ્યા વધી શકે છે. વધતી જતી ભૌગોલિક રાજકીય અનિશ્ચિતતાઓ વચ્ચે ભારતની ઓઈલ ઈમ્પોર્ટ ડાયવર્સિફિકેશન સ્ટ્રેટેજી માટે એક નવો પડકાર સામે આવ્યો છે.
ટ્રમ્પે એક સોશિયલ મીડિયા પોસ્ટમાં જણાવ્યું હતું કે, “વેનેઝુએલા, અમેરિકા અને અમારા દ્વારા સમર્થિત સ્વતંત્રતા પ્રત્યે બહુ દુશ્મનાવટભર્યું રહ્યું છે. તેથી, કોઈ પણ દેશ જે વેનેઝુએલા પાસેથી ક્રૂડ ઓઇલ અને / અથવા ગેસ ખરીદે છે, તેણે અમારા દેશ સાથેના કોઈપણ વેપાર પર 25 ટકા ટેરિફ ચૂકવવો પડશે. બધા દસ્તાવેજો પર હસ્તાક્ષર અને નોંધણી કરવામાં આવશે અને ટેરિફ 2 એપ્રિલથી લાગુ થશે.
ફાઇનાન્સિયલ ટાઇમ્સના એક અહેવાલ અનુસાર, ટ્રમ્પે પત્રકારોને જણાવ્યું હતું કે વેનેઝુએલાના ક્રૂડ ઓઇલના ખરીદદારો પર 25 ટકા ટેરિફ હાલના કરવેરા ઉપરાંત હશે. એફટીના અહેવાલમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે, સોમવારે સાંજે પ્રકાશિત એક્ઝિક્યુટિવ ઓર્ડર અનુસાર, “જે દેશ સમાપ્તિની તારીખ પછી વેનેઝુએલાથી તેલની આયાત કરે છે” તે એક વર્ષ માટે અમલમાં રહેશે, સિવાય કે અમેરિકાના વાણિજ્ય સચિવ તેમને અગાઉ દૂર કરવાની મંજૂરી આપે.
વેનેઝુએલાની નિકાસનો લગભગ અડધો જથ્થો ભારતે ખરીદ્યો
શિપિંગ ફિક્સર અને ટ્રેકિંગ ડેટા અનુસાર, અમેરિકા દ્વારા દક્ષિણ અમેરિકન રાષ્ટ્ર પરના પ્રતિબંધો હળવા કર્યાના લગભગ ત્રણ વર્ષ પછી, અને વેનેઝુએલા ક્રૂડ ઓઇલનું સૌથી મોટું ખરીદદાર બન્યાના લગભગ ત્રણ વર્ષ પછી, ભારતે ડિસેમ્બર 2023 માં વેનેઝુએલાથી ક્રૂડ ઓઇલની આયાત ફરી શરૂ કરી હતી. આ મુખ્ય ખરીદદારો ખાનગી ક્ષેત્રની રિફાઇનરીઓ રિલાયન્સ ઇન્ડસ્ટ્રીઝ લિમિટેડ (આરઆઇએલ) અને નાયરા એનર્જી (એનઇએલ) હતા.
કોમોડિટી માર્કેટ એનાલિટિક્સ ફર્મ કેપ્લરના ડેટા અનુસાર, વેનેઝુએલાથી ભારતમાં ક્રૂડ ઓઇલનું શિપમેન્ટ ડિસેમ્બરમાં આશરે 191,600 બેરલ પ્રતિ દિવસ (બીપીડી) હતું, જે જાન્યુઆરીમાં વધીને 254,000 બીપીડીથી વધુ થઈ ગયું હતું – જે વેનેઝુએલાની દર મહિને આશરે 557,000 બીપીડીની કુલ તેલ નિકાસનો લગભગ અડધો ભાગ છે. વેનેઝુએલાએ છેલ્લે સપ્ટેમ્બર 2020 માં ભારતને ક્રૂડ ઓઇલ મોકલ્યું હતું, છેલ્લી ડિલિવરી તે જ વર્ષે નવેમ્બરમાં ભારતીય બંદરો પર આવી હતી, એમ ડેટા દર્શાવે છે.
નવા ટેરિફનો ખતરો એટલા માટે મહત્વનો છે કારણ કે ભારતનું ક્રૂડ ઓઇલ આયાત પર નિર્ભરતા સતત વધી રહી છે અને તે ગયા નાણાકીય વર્ષના રેકોર્ડ સ્તરને પાર કરવાની તૈયારીમાં છે. ઓઇલ મંત્રાલયના પેટ્રોલિયમ પ્લાનિંગ એન્ડ એનાલિસિસ સેલ (પીપીએસી)ના તાજેતરના ડેટા અનુસાર એપ્રિલ-ફેબ્રુઆરીમાં ભારતની ઓઇલ આયાત પર નિર્ભરતા 88.2 ટકા રહી હતી, જે નાણાકીય વર્ષ 2024ના સમાન ગાળામાં 87.7 ટકા હતી. વેનેઝુએલાના ક્રૂડ ઓઇલ પરનો પ્રતિબંધ વૈશ્વિક પૂરવઠામાં અવરોધરૂપ બની શકે છે, જેના કારણે તેલ બજારમાં ઓઇલના ભાવ વધી શકે છે. ભારત સહિત ક્રૂડ ઓઇલના નેટ આયાતકારો માટે આ માઠા સમાચાર હોઇ શકે છે.
સસ્તું તેલ મેળવવા ભારતનો પ્રયાસ
પેટ્રોલિયમ મંત્રી હરદીપસિંહ પુરીએ લાંબા સમયથી કહ્યું છે કે, જો અર્થવ્યવસ્થા અનુકૂળ હોય તો ભારત વેનેઝુએલાનું તેલ ખરીદવા તૈયાર છે. છેલ્લાં બે વર્ષમાં વૈશ્વિક તેલ બજારોમાં અસ્થિરતાને જોતાં સરકારે પોતાના વલણનો પુનરોચ્ચાર કર્યો છે કે ભારતને ઉપલબ્ધ સપ્લાયરો પાસેથી સસ્તું તેલ મળશે. ભારત દુનિયામાં ક્રૂડ ઓઇલનો વિશ્વનો ત્રીજો સૌથી મોટો વપરાશ દેશ છે અને 85 ટકાથી વધુ ક્રૂડ ઓઇલની જરૂરિયાત આયાત દ્વારા સંતોષ છે.
ઉલ્લેખનીય છે કે, તાજેતરના ટેરિફની ચિંતા એવા સમયે ઉભી થઈ છે જ્યારે દક્ષિણ અને મધ્ય એશિયા માટે સહાયક યુએસ ટ્રેડ રિપ્રેઝન્ટેટિવ બ્રેન્ડન લિન્ચ સહિત એક ઉચ્ચ સ્તરીય અમેરિકી પ્રતિનિધિમંડળ મંગળવાર (25 માર્ચ)થી ભારતની ચાર દિવસની મુલાકાત શરૂ કરવા જઈ રહ્યું છે.
મૂલ્યની દ્રષ્ટિએ ક્રૂડ ઓઇલ ભારતની સૌથી મોટી આયાત છે, અને વધતી સ્થાનિક માંગને કારણે વપરાશમાં વધુ વધારો થવાની ધારણા છે. પીપીએસીના અંદાજ મુજબ નાણાકીય વર્ષ 2026માં પેટ્રોલિયમ પેદાશોનો વપરાશ 4.7 ટકા વધીને 252.93 મિલિયન ટન સુધી પહોંચવાનો અંદાજ છે. જો આ અનુમાનો સાચા રહેશે તો નાણાકીય વર્ષ 2026માં ભારતનો ઇંધણ અને પેટ્રોલિયમ પેદાશોનો વપરાશ વધુ એક વિક્રમ સ્થાપશે.
અન્ય ઘણા દેશોથી વિપરીત, ભારતને તેની ભવિષ્યની વપરાશ ક્ષમતા અને હાલમાં માથાદીઠ ઊર્જાના ઓછા ઉપયોગને કારણે તેલની માંગ માટે વૃદ્ધિના મુખ્ય કેન્દ્ર તરીકે જોવામાં આવે છે. હકીકતમાં, ભારત એવાં થોડાં બજારોમાંનું એક છે, જ્યાં આગામી વર્ષોમાં રિફાઇનિંગ ક્ષમતામાં નોંધપાત્ર વધારો થવાની અપેક્ષા છે. દેશની વર્તમાન રિફાઇનિંગ ક્ષમતા વાર્ષિક આશરે ૨૫૭ મિલિયન ટન છે.
