Dr V Narayanan ISRO: ચંદ્રયાન-3ના સફળ લેન્ડિંગ સાથે ભારતમાં ઐતિહાસિક સફળતા અપાવનાર ઈસરો ચીફ એસ સોમનાથ નિવૃત્ત થવા જઈ રહ્યા છે. તેમનું સ્થાન ડૉ. વી. નારાયણન લેશે. સરકારે આ જાહેરાત કરી છે. એસ સોમનાથનો કાર્યકાળ 14 જાન્યુઆરીએ પૂરો થઈ રહ્યો છે. વી.નારાયણનની નિમણૂકનો આદેશ જારી કરવામાં આવ્યો છે. તેઓ આગામી બે વર્ષ અથવા આગામી આદેશ સુધી કામ કરશે. વી. નારાયણનને અવકાશ વિભાગના સચિવ અને સ્પેસ કમિશનના સચિવ તરીકે જવાબદારી સોંપવામાં આવી છે.
ડૉ. વી નારાયણન કોણ છે?
ડૉ. વી નારાયણન દેશના જાણીતા વૈજ્ઞાનિક છે. તેમને રોકેટ સાયન્સનો બહોળો અનુભવ છે. હાલમાં નારાયણન LPSC ના ડિરેક્ટર છે. આ ઈસરોના મુખ્ય કેન્દ્રોમાંનું એક છે. તેનું મુખ્ય મથક તિરુવનંતપુરમના વાલિયામાલા ખાતે આવેલું છે. તેનું એક યુનિટ બેંગલુરુમાં આવેલું છે. તેમનું પ્રારંભિક શિક્ષણ તમિલ ભાષી શાળાઓમાં થયું હતું.
નારાયણને IIT, ખડગપુરમાંથી ક્રાયોજેનિક એન્જિનિયરિંગમાં M.Tech અને એરોસ્પેસ એન્જિનિયરિંગમાં PhD પૂર્ણ કર્યું છે. M.Tech પ્રોગ્રામમાં પ્રથમ ક્રમ પ્રાપ્ત કરવા બદલ તેને સિલ્વર મેડલ પણ એનાયત કરવામાં આવ્યો હતો. નારાયણન, રોકેટ અને અવકાશયાન પ્રોપલ્શન નિષ્ણાત, 1984 માં ISRO માં જોડાયા. તેઓ 2018 માં લિક્વિડ પ્રોપલ્શન સિસ્ટમ્સ સેન્ટરના ડિરેક્ટર બન્યા.
નારાયણે એરોસ્પેસ એન્જિનિયરિંગમાં પીએચડીની ડિગ્રી મેળવી છે. તેમની સિદ્ધિઓમાં GSLV Mk ઇલ વાહનના C25 ક્રાયોજેનિક પ્રોજેક્ટનો સમાવેશ થાય છે. તે તેના પ્રોજેક્ટ ડિરેક્ટર હતા. તેમની વૈજ્ઞાનિક યાત્રા વિક્રમ સારાભાઈ સ્પેસ સેન્ટર (VSSC) થી શરૂ થઈ હતી.
નારાયણે શરૂઆતમાં લગભગ સાડા ચાર વર્ષ સુધી વિક્રમ સારાભાઈ સ્પેસ સેન્ટર ખાતે સાઉન્ડિંગ રોકેટ, ઓગમેન્ટેડ સેટેલાઇટ લોન્ચ વ્હીકલ અને પોલર સેટેલાઇટ લોન્ચ વ્હીકલના સોલિડ પ્રોપલ્શન એરિયામાં કામ કર્યું હતું. આ સિવાય તેઓ ગગનયાનના ઘણા પ્રોજેક્ટ સાથે પણ જોડાયેલા છે.
ચંદ્રયાન-3માં પણ મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી
ચંદ્રયાન-3માં વી નારાયણનનું મહત્વનું યોગદાન રહ્યું છે. વાસ્તવમાં, ક્રાયોજેનિક પ્રોપલ્શન સિસ્ટમના વિકાસે ભારતને આ ક્ષમતાવાળા છ દેશોમાંથી એક બનાવ્યું અને લોન્ચ વાહનોમાં આત્મનિર્ભરતા સુનિશ્ચિત કરી. તેમાંથી ચંદ્રયાન-2 અને LVM3/ચંદ્રયાન-3 લોન્ચ કરવામાં આવ્યા હતા. આ વાહન સાથે ભારતે ચંદ્રયાન-3 મિશનને સફળ જાહેર કર્યું.
આ પણ વાંચોઃ- નીતિન ગડકરીની જાહેરાત : માર્ગ અકસ્માતમાં ઘાયલોને ₹ 1.5 લાખ સુધીની કેશલેસ સારવાર મળશે
એસ સોમનાથનો કાર્યકાળ કેવો રહ્યો?
ઈસરોના વર્તમાન વડા એસ સોમનાથે જાન્યુઆરી 2022માં એજન્સીના વડા તરીકેનો ચાર્જ સંભાળ્યો હતો. તેમના નેતૃત્વમાં ઈસરોએ ઘણા મહત્વપૂર્ણ મિશનને સફળ બનાવ્યા. અમેરિકા, સોવિયત સંઘ અને ચીન પછી ચંદ્રની સપાટી પર સોફ્ટ લેન્ડિંગ કરનાર ભારત વિશ્વનો ચોથો દેશ બન્યો છે. 23 ઓગસ્ટ, 2023 ના રોજ, ભારતે ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર સોફ્ટ લેન્ડિંગ કર્યું. આ સિવાય ભારતે તેમના કાર્યકાળ દરમિયાન ગગનયાન પ્રોજેક્ટ પર ઘણા મહત્વપૂર્ણ પ્રયોગો પણ સફળ કર્યા છે.
