Ahmedabad Rath Yatra 2024: અમદાવાદ રથયાત્રા ક્યારે શરૂ થઇ, જગન્નાથ મંદિર કોણે બંધાવ્યું? જાણો રસપ્રદ ઇતિહાસ

Ahmedabad Jagannath Mandir Rath Yatra History: અમદાવાદમાં 147મી રથયાત્રા 7 જુલાઇ, 2024ના રોજ નીકળશે. અમદાવાદના જગન્નાથ મંદિરનો ઇતિહાસ રથયાત્રા કરતા પણ ઘણો જુનો છે. જાણો રથયાત્રા વિશેની રોચક માહિતી

July 06, 2024 00:31 IST

<strong>અમદાવાદમાં 147મી રથયાત્રા નીકળશે</strong><br>અમદાવાદમાં 147મી રથયાત્રા 7 જુલાઇ, 2024ના રોજ યોજાશે. જો કે અમદાવાદના જમાલપુરમાં આવેલા પ્રસિદ્ધ ભગવાન જગન્નાથ મંદિરનો ઇતિહાસ રથયાત્રા કરતા પણ જુનો છે. અમદાવાદના જગન્નાથ મંદિરનો ઇતિહાસ લગભગ 460 વર્ષ જુનો છે. દર વર્ષ અષાઢ સુદ બીજના દિવસે અમદાવાદમાં ભગવાન જગન્નાથ નીજ મંદિરમાંથી બહાર આવી નગરચર્યા પર જાય છે. ભગવાનના મોસાળ સરસપુરમાં ભાઈ બલરામ અને બહેન સુભદ્રા સાથે જગન્નાથજીનું મામેરું થાય છે. લાખો સંતો- ભક્તો સરસપુરની પોળમાં જમણવાર કરે છે અને ત્યારબાદ રથયાત્રા નીજ મંદિર પરત આવવા પ્રસ્થાન થાય છે. આમ સમગ્ર રથયાત્રા ભક્તિ સાથે આનંદ અને ઉલ્લાસનો પર્વ બની રહે છે. (Photo: jagannathjiahd.org)

અમદાવાદમાં 147મી રથયાત્રા નીકળશે
અમદાવાદમાં 147મી રથયાત્રા 7 જુલાઇ, 2024ના રોજ યોજાશે. જો કે અમદાવાદના જમાલપુરમાં આવેલા પ્રસિદ્ધ ભગવાન જગન્નાથ મંદિરનો ઇતિહાસ રથયાત્રા કરતા પણ જુનો છે. અમદાવાદના જગન્નાથ મંદિરનો ઇતિહાસ લગભગ 460 વર્ષ જુનો છે. દર વર્ષ અષાઢ સુદ બીજના દિવસે અમદાવાદમાં ભગવાન જગન્નાથ નીજ મંદિરમાંથી બહાર આવી નગરચર્યા પર જાય છે. ભગવાનના મોસાળ સરસપુરમાં ભાઈ બલરામ અને બહેન સુભદ્રા સાથે જગન્નાથજીનું મામેરું થાય છે. લાખો સંતો- ભક્તો સરસપુરની પોળમાં જમણવાર કરે છે અને ત્યારબાદ રથયાત્રા નીજ મંદિર પરત આવવા પ્રસ્થાન થાય છે. આમ સમગ્ર રથયાત્રા ભક્તિ સાથે આનંદ અને ઉલ્લાસનો પર્વ બની રહે છે. (Photo: jagannathjiahd.org)

<strong>અમદવાદ જગન્નાથ મંદિરનો 460 વર્ષ જુનો ઇતિહાસ</strong><br>એવું કહેવાય છે કે, 460 વર્ષ પહેલાં અમદાવાદમાં જગન્નાથ મંદિર જ્યાં આવેલું છે, તે સાબરમતી નદીના પૂર્વ કિનારે જંગલ હતું. હનુમાનદાસજી નામના એક સંન્યાસી આ જંગલ વિસ્તારમાં સ્થાયી થયા અને તેમણે ભગવાન હનુમાનજીની મૂર્તિ સ્થાપિત કરી હતી. ઓડિશામાં પુરી જગન્નાથ મંદિરની તેમની એક મુલાકાત દરમિયાન તેમણે ભગવાન જગન્નાથ, તેમના મોટા ભાઈ બલભદ્ર (ગુજરાતમાં બલદેવ તરીકે ઓળખાય છે), અને બહેન સુભદ્રાની પવિત્ર મૂર્તિઓ સ્થાપિત કરાવી હતી. (Photo: jagannathjiahd.org)

અમદવાદ જગન્નાથ મંદિરનો 460 વર્ષ જુનો ઇતિહાસ
એવું કહેવાય છે કે, 460 વર્ષ પહેલાં અમદાવાદમાં જગન્નાથ મંદિર જ્યાં આવેલું છે, તે સાબરમતી નદીના પૂર્વ કિનારે જંગલ હતું. હનુમાનદાસજી નામના એક સંન્યાસી આ જંગલ વિસ્તારમાં સ્થાયી થયા અને તેમણે ભગવાન હનુમાનજીની મૂર્તિ સ્થાપિત કરી હતી. ઓડિશામાં પુરી જગન્નાથ મંદિરની તેમની એક મુલાકાત દરમિયાન તેમણે ભગવાન જગન્નાથ, તેમના મોટા ભાઈ બલભદ્ર (ગુજરાતમાં બલદેવ તરીકે ઓળખાય છે), અને બહેન સુભદ્રાની પવિત્ર મૂર્તિઓ સ્થાપિત કરાવી હતી. (Photo: jagannathjiahd.org)

<strong>Ahmedabad Rath Yatra 2024:</strong> અમદાવાદ રથયાત્રા 2024 રુટ પર પોલીસની બાજ નજર છે. અમદાવાદ રથયાત્રા ભગવાન જગન્નાથ મંદિર ખાતેથી પ્રતિ વર્ષે અષાઢી બીજે નીકળે છે. અમદાવાદ રથયાત્રા 2024 માટે નીજ મંદિર ટ્રસ્ટ, વહીવટી અને પોલીસ તંત્ર દ્વારા સઘન આયોજન કરાયું છે. અમદાવાદ રથયાત્રા રુટ અંદાજે 16 કિલોમીટર જેટલો છે. જમાલપુર સ્થિત જગન્નાથ મંદિરથી નીકળતી રથયાત્રા સરસપુર, કાલુપુર, શાહપુર થઇ નીજ મંદિરે પરત ફરે છે. રથયાત્રા માટે પોલીસ દ્વારા ચુસ્ત બંદોબસ્ત ગોઠવાયો છે. 1400 સીસીટીવી કેમેરા, 20 ડ્રોન સાથે પોલીસની બાજ નજર હશે. અમદાવાદ રથયાત્રા 2024 બંદોબસ્ત માટે 12600 જેટલા પોલીસ જવાનો ખડે પગે રહેશે.

Ahmedabad Rath Yatra 2024: અમદાવાદ રથયાત્રા 2024 રુટ પર પોલીસની બાજ નજર છે. અમદાવાદ રથયાત્રા ભગવાન જગન્નાથ મંદિર ખાતેથી પ્રતિ વર્ષે અષાઢી બીજે નીકળે છે. અમદાવાદ રથયાત્રા 2024 માટે નીજ મંદિર ટ્રસ્ટ, વહીવટી અને પોલીસ તંત્ર દ્વારા સઘન આયોજન કરાયું છે. અમદાવાદ રથયાત્રા રુટ અંદાજે 16 કિલોમીટર જેટલો છે. જમાલપુર સ્થિત જગન્નાથ મંદિરથી નીકળતી રથયાત્રા સરસપુર, કાલુપુર, શાહપુર થઇ નીજ મંદિરે પરત ફરે છે. રથયાત્રા માટે પોલીસ દ્વારા ચુસ્ત બંદોબસ્ત ગોઠવાયો છે. 1400 સીસીટીવી કેમેરા, 20 ડ્રોન સાથે પોલીસની બાજ નજર હશે. અમદાવાદ રથયાત્રા 2024 બંદોબસ્ત માટે 12600 જેટલા પોલીસ જવાનો ખડે પગે રહેશે.

<strong>અમદાવાદ પ્રથમ રથયાત્રા</strong><br>વર્ષ 1878માં મહંત નરસિંહદાસજી મંદિરના ચોથા મહારાજ બન્યા. તેમને એક દિવસ સપનામાં ભગવાન જગન્નાથજીના દર્શન થયા. તેમણે પુરીની તર્જ પર અમદવાદમાં રથયાત્રાની શરૂઆત કરવામાં હતી. આમ 2 જુલાઈ 1878ના રોજ અમદાવાદ સૌ પ્રથમ રથયાત્રા નીકળી હતી. આમ વર્ષો બાદ આજે પણ ભવ્ય રીતે રથયાત્રા નિકળે છે અને ભગવાન સ્વયં નગરચર્યાએ નિકળી નગરજનોને દર્શન આપે છે. (Photo: jagannathjiahd.org)

અમદાવાદ પ્રથમ રથયાત્રા
વર્ષ 1878માં મહંત નરસિંહદાસજી મંદિરના ચોથા મહારાજ બન્યા. તેમને એક દિવસ સપનામાં ભગવાન જગન્નાથજીના દર્શન થયા. તેમણે પુરીની તર્જ પર અમદવાદમાં રથયાત્રાની શરૂઆત કરવામાં હતી. આમ 2 જુલાઈ 1878ના રોજ અમદાવાદ સૌ પ્રથમ રથયાત્રા નીકળી હતી. આમ વર્ષો બાદ આજે પણ ભવ્ય રીતે રથયાત્રા નિકળે છે અને ભગવાન સ્વયં નગરચર્યાએ નિકળી નગરજનોને દર્શન આપે છે. (Photo: jagannathjiahd.org)

<strong>ગુજરાતના સીએમ કરે છે પહિંદ વિધિ</strong><br>અમદાવાદની રથયાત્રામાં પુરીના જગન્નાથ મંદિરની પરંપરા અનુસરવામાં આવે છે. પુરીના જગન્નાથ મંદિરની જેમ અમદાવાદની રથયાત્રામાં રાજ્યના મુખ્યમંત્રી પહિંદ વિધિ કરે છે. પહિંદ વિધિમાં મુખ્યમંત્રી સોનાની સાવરણી વડે ભગવાનના રથનો રસ્તો સાફ કરે છે. આ વખતે પહિંદ વિધિ સીએમ ભૂપેન્દ્ર પટેલ કરવાના છે. (Photo: jagannathjiahd.org)

ગુજરાતના સીએમ કરે છે પહિંદ વિધિ
અમદાવાદની રથયાત્રામાં પુરીના જગન્નાથ મંદિરની પરંપરા અનુસરવામાં આવે છે. પુરીના જગન્નાથ મંદિરની જેમ અમદાવાદની રથયાત્રામાં રાજ્યના મુખ્યમંત્રી પહિંદ વિધિ કરે છે. પહિંદ વિધિમાં મુખ્યમંત્રી સોનાની સાવરણી વડે ભગવાનના રથનો રસ્તો સાફ કરે છે. આ વખતે પહિંદ વિધિ સીએમ ભૂપેન્દ્ર પટેલ કરવાના છે. (Photo: jagannathjiahd.org)

<strong>અમદાવાદ રથયાત્રા - 3 ભગવાનના અલગ અલગ 3 રથ</strong><br>અષાઢી બીજના રોજ ભગવાન જગન્નાથ તેમના મોટાભાઇ બલરામ અને બહેન સુભદ્રા સાથે નગરચર્યા પર નીકળે છે. ત્રણેય ભગવાન અલગ અલગ 3 રથમાં બિરાજમાન થાય છે. ભગવાન જગન્નાથજીના રથનું નામ નંદીધોષ છે. તેવી જ રીતે બલરામજીના રથને તાલધ્વજ અને બહેન સુભદ્રાજીના રથને પદ્માધ્વજ કહેવામાં આવે છે. ત્રણેય રથનો રંગ પણ અલગ અલગ હોય છે. (Photo: jagannathjiahd.org)

અમદાવાદ રથયાત્રા - 3 ભગવાનના અલગ અલગ 3 રથ
અષાઢી બીજના રોજ ભગવાન જગન્નાથ તેમના મોટાભાઇ બલરામ અને બહેન સુભદ્રા સાથે નગરચર્યા પર નીકળે છે. ત્રણેય ભગવાન અલગ અલગ 3 રથમાં બિરાજમાન થાય છે. ભગવાન જગન્નાથજીના રથનું નામ નંદીધોષ છે. તેવી જ રીતે બલરામજીના રથને તાલધ્વજ અને બહેન સુભદ્રાજીના રથને પદ્માધ્વજ કહેવામાં આવે છે. ત્રણેય રથનો રંગ પણ અલગ અલગ હોય છે. (Photo: jagannathjiahd.org)

<strong>અમદાવાદ રથયાત્રા રૂટ 16 કિમી લાંબો</strong><br>અમદાવાદ રથયાત્રાનો રૂટ 16 કિમી લાંબો છે. સવારે ભગવાન જગન્નાથ જમાલપુર સ્થિત મંદિરમાંથી પ્રસ્થાન થાય છે - ખમાસા આસ્ટોડિયા -રાયપુર -સારંગપુર અને કાલુપુર બ્રીજ થઇ બપોરે 11.30 વાગે આસપાસ સરસપુર મોસાળ પહોંચે છે. સરસપુરમાં ભગવાનનું મામેરું થાય છે અને પ્રસાદ ભોગ ધરાવવામાં આવે છે. ત્યારબાદ 1 વાગે ત્રણેય રથ નીજ મંદિર પરત આવવા નીકળે છે.(Photo: jagannathjiahd.org)

અમદાવાદ રથયાત્રા રૂટ 16 કિમી લાંબો
અમદાવાદ રથયાત્રાનો રૂટ 16 કિમી લાંબો છે. સવારે ભગવાન જગન્નાથ જમાલપુર સ્થિત મંદિરમાંથી પ્રસ્થાન થાય છે - ખમાસા આસ્ટોડિયા -રાયપુર -સારંગપુર અને કાલુપુર બ્રીજ થઇ બપોરે 11.30 વાગે આસપાસ સરસપુર મોસાળ પહોંચે છે. સરસપુરમાં ભગવાનનું મામેરું થાય છે અને પ્રસાદ ભોગ ધરાવવામાં આવે છે. ત્યારબાદ 1 વાગે ત્રણેય રથ નીજ મંદિર પરત આવવા નીકળે છે.(Photo: jagannathjiahd.org)

રથયાત્રાનો નીજ મંદિર આવવાનો રૂટ કાલુપુર બ્રીજ - પ્રેમ દરવાજા - દરિયાપુર - દિલ્હી દરવાજા - શાહપુર દરવાજા - મિરઝાપુર - રિલિફ રોડ વીજળી ઘર - પાનકોર નાકા - માણેક ચોક થઇ સાજે 8 વાગેની આસપાસ જમાલપુર જગન્નાથ મંદિર પરત ફરે છે. (Photo: jagannathjiahd.org)

<strong>અમદાવાદ રથયાત્રા - જળ યાત્રા અને નેત્રોત્સવ વિધિ</strong><br>અમદાવાદ રથયાત્રામાં ઘણી ધાર્મિક વિધિ કરવામાં આવે છે. જેમાા જળયાત્રા અને નેત્રોત્સવ વિધિ સૌથી મહત્વપૂર્ણ છે. જેઠ અમાસના દિવસે ભગવાન જગન્નાથજી, બલરામ અને બહેન સુભદ્રાની આંખે બાંધેલા પાટા ખોલવામાં આવે છે, જેને નેત્રોત્સવ વિધિ કહેવાય છે. (Photo: jagannathjiahd.org)

અમદાવાદ રથયાત્રા - જળ યાત્રા અને નેત્રોત્સવ વિધિ
અમદાવાદ રથયાત્રામાં ઘણી ધાર્મિક વિધિ કરવામાં આવે છે. જેમાા જળયાત્રા અને નેત્રોત્સવ વિધિ સૌથી મહત્વપૂર્ણ છે. જેઠ અમાસના દિવસે ભગવાન જગન્નાથજી, બલરામ અને બહેન સુભદ્રાની આંખે બાંધેલા પાટા ખોલવામાં આવે છે, જેને નેત્રોત્સવ વિધિ કહેવાય છે. (Photo: jagannathjiahd.org)

<strong>અમદાવાદ રથયાત્રા ભક્તિ અને આનંદ - ઉલ્લાસનો પર્વ</strong><br>અમદાવાદ રથયાત્રા ધાર્મિક તહેવારની સાથે સાથે ભક્તિ, આનંદ અને ઉલ્લાસનો પર્વ બની રહે છે. રથયાત્રામાં સૌથી આગળ ગજરાજ હોય છે. મોટી સંખ્યામાં શણગારેલા ટ્રક, ભજન મંડળીઓ, અખાડાના કુસ્તીબાજો રથયાત્રામાં જોડાય છે. (Photo: jagannathjiahd.org)

અમદાવાદ રથયાત્રા ભક્તિ અને આનંદ - ઉલ્લાસનો પર્વ
અમદાવાદ રથયાત્રા ધાર્મિક તહેવારની સાથે સાથે ભક્તિ, આનંદ અને ઉલ્લાસનો પર્વ બની રહે છે. રથયાત્રામાં સૌથી આગળ ગજરાજ હોય છે. મોટી સંખ્યામાં શણગારેલા ટ્રક, ભજન મંડળીઓ, અખાડાના કુસ્તીબાજો રથયાત્રામાં જોડાય છે. (Photo: jagannathjiahd.org)

અમદાવાદ રથયાત્રામાં મોટી સંખ્યામાં સુંદર શણગારેલા ટ્રેક અને વાહનો જોડાય છે. જેમા ધાર્મિક અને સામાજીક ઉપદેશ આપતા ટેમ્બલો હોય છે. (Photo: jagannathjiahd.org)

<strong>અમદાવાદ રથયાત્રા સરસપુરમાં મામેરુ અને જમણવાર</strong><br>અમદાવાદનું સરસપુર ભગવાન જગન્નાથનું મોસાળ છે. રથયાત્રાના દિવસે સરસપુરમાં ધામધુમથી ભગવાન ભગવાનના મામેરાની વિધિ કરવામાં આવે છે. મામેરામાં ભગવાનને સુંદર વાધા અને દાગીના ભેટ ધરવામાં આવે છે. ઉપરાંત રથયાત્રામાં આવેલા સંત - ભક્તો અને ભજન મંડળીના લોકો માટે સરસપુરની પોળમાં જમણવારનું આયોજન કરવામાં આવે છે. જેમા મોટી સંખ્યામા ભક્તો પ્રસાદ ગ્રહણ ધન્યતા અનુભવે છે. (Photo: jagannathjiahd.org)

અમદાવાદ રથયાત્રા સરસપુરમાં મામેરુ અને જમણવાર
અમદાવાદનું સરસપુર ભગવાન જગન્નાથનું મોસાળ છે. રથયાત્રાના દિવસે સરસપુરમાં ધામધુમથી ભગવાન ભગવાનના મામેરાની વિધિ કરવામાં આવે છે. મામેરામાં ભગવાનને સુંદર વાધા અને દાગીના ભેટ ધરવામાં આવે છે. ઉપરાંત રથયાત્રામાં આવેલા સંત - ભક્તો અને ભજન મંડળીના લોકો માટે સરસપુરની પોળમાં જમણવારનું આયોજન કરવામાં આવે છે. જેમા મોટી સંખ્યામા ભક્તો પ્રસાદ ગ્રહણ ધન્યતા અનુભવે છે. (Photo: jagannathjiahd.org)

<strong>અમદાવાદ રથયાત્રા અને કોમી રમખાણ</strong><br>અમદાવાદ રથયાત્રા કોમી એખલાસ અને સૌહાર્દનું પ્રતિક માનવામાં આવે છે. અમદાવાદની રથયાત્રાનો કુલ રૂટ 16 કિમી લાંબો છે. રૂટ દરમિયાન ઘણા મુસ્લિમ વિસ્તાર માંથી રથયાત્રા પસાર થાય છે. જો કે રથયાત્રા દરમિયાન કેટલીક વખત અનિચ્છનિય ઘટના બની છે. વર્ષ 1946માં બે સમુદાયો વચ્ચે કોમી રમખાણ થયા. કોમી રમખાણ રોકવામાં બે હિન્દુ - મુસ્લિમ મિત્ર વસંતરાવ હેગિષ્ટે અને રજબ અલી લાખાણીએ શહીદી વહોરી હતી. વર્ષ 1985માં તત્કાલિન સરકારે રથયાત્રા યોજવા મંજૂરી આપી નહીં જો કે સરજુપ્રસાદ નામના હાથીએ આડશ માટે મૂકેલી પોલીસવાન સૂંઢ વડે ધક્કો મારી હટાવી દીધી હતી. તો 1993માં રથયાત્રા પર હોઇ ગોળીબાર ન કરે તેની માટે બુલેટપ્રુફ કાચ લગાડવામાં આવ્યા હતા. (Photo: jagannathjiahd.org)

અમદાવાદ રથયાત્રા અને કોમી રમખાણ
અમદાવાદ રથયાત્રા કોમી એખલાસ અને સૌહાર્દનું પ્રતિક માનવામાં આવે છે. અમદાવાદની રથયાત્રાનો કુલ રૂટ 16 કિમી લાંબો છે. રૂટ દરમિયાન ઘણા મુસ્લિમ વિસ્તાર માંથી રથયાત્રા પસાર થાય છે. જો કે રથયાત્રા દરમિયાન કેટલીક વખત અનિચ્છનિય ઘટના બની છે. વર્ષ 1946માં બે સમુદાયો વચ્ચે કોમી રમખાણ થયા. કોમી રમખાણ રોકવામાં બે હિન્દુ - મુસ્લિમ મિત્ર વસંતરાવ હેગિષ્ટે અને રજબ અલી લાખાણીએ શહીદી વહોરી હતી. વર્ષ 1985માં તત્કાલિન સરકારે રથયાત્રા યોજવા મંજૂરી આપી નહીં જો કે સરજુપ્રસાદ નામના હાથીએ આડશ માટે મૂકેલી પોલીસવાન સૂંઢ વડે ધક્કો મારી હટાવી દીધી હતી. તો 1993માં રથયાત્રા પર હોઇ ગોળીબાર ન કરે તેની માટે બુલેટપ્રુફ કાચ લગાડવામાં આવ્યા હતા. (Photo: jagannathjiahd.org)