સ્ત્રીઓમાં કેલ્શિયમની ઉણપ કેમ સર્જાય છે? કારણો અને લક્ષણો જાણો

ઘરની જવાબદારીઓ હોય કે નોકરીની દોડાદોડ, આજની સ્ત્રીઓ દરેક ક્ષેત્રમાં આગળ છે. બાળકોની સંભાળ રાખવી, વૃદ્ધોની સંભાળ રાખવી, ઓફિસનું દબાણ અને અન્ય કાર્યોની લાંબી યાદી. આ ઉતાવળમાં સ્ત્રીઓ ઘણીવાર સૌથી મહત્વપૂર્ણ વસ્તુ ભૂલી જાય છે અને તે છે પોતાના સ્વાસ્થ્યનું ધ્યાન રાખવું. ડોક્ટરો કહે છે કે 30 વર્ષની ઉંમર પછી સ્ત્રીઓમાં કેલ્શિયમની ઉણપ ઝડપથી જોવા મળી રહી છે.

કેલ્શિયમ (Calcium) આપણા શરીરમાં સૌથી મહત્વપૂર્ણ વસ્તુ છે. તે ફક્ત હાડકાં અને દાંતને મજબૂત બનાવતું નથી, પરંતુ હૃદયના ધબકારા, ચેતાઓની કામગીરી અને સ્નાયુઓની મજબૂતી માટે પણ જરૂરી છે. પરંતુ જ્યારે સ્ત્રીઓ કેલ્શિયમની ઉણપ પર ધ્યાન આપે છે, ત્યારે ખૂબ મોડું થઈ ગયું હોય છે.

હાડકાં સૌથી વધુ પ્રભાવિત : અમેરિકન નેશનલ લાઇબ્રેરી ઓફ મેડિસિનના મતે , જો મહિલાઓના શરીરમાં કેલ્શિયમની ઉણપ સમયસર પૂરી ન થાય, તો ભવિષ્યમાં અનેક પ્રકારની સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. હાડકાં સૌથી વધુ પ્રભાવિત થાય છે. હાડકાં નબળા પડવા લાગે છે અને થાક હંમેશા રહે છે. ઓસ્ટીયોપોરોસિસ જેવો રોગ પણ થઈ શકે છે, જેમાં હાડકાં ખૂબ નબળા પડી જાય છે અને થોડી ઈજાથી ફ્રેક્ચર થઈ શકે છે.

કેલ્શિયમની ઉણપના કારણો : વૈજ્ઞાનિક સંશોધનોએ સ્ત્રીઓમાં કેલ્શિયમની ઉણપના ઘણા કારણો જાહેર કર્યા છે. સૌથી મોટું કારણ વધતી ઉંમર સાથે શરીરમાં હોર્મોનલ ફેરફારો છે. ખાસ કરીને મેનોપોઝ પછી, શરીરમાં એસ્ટ્રોજન નામના હોર્મોનનું પ્રમાણ ઘટે છે, જે હાડકાંને મજબૂત બનાવવા માટે જરૂરી છે.

આ ઉપરાંત, ગર્ભાવસ્થા અને સ્તનપાન દરમિયાન, સ્ત્રીનું શરીર બાળકને પોષણ આપવા માટે તેના શરીરમાં સંગ્રહિત કેલ્શિયમનો વધુ ઉપયોગ કરે છે, જેના કારણે ઉણપ થઈ શકે છે. જો આ સમયે પૂરતી માત્રામાં કેલ્શિયમ લેવામાં ન આવે તો સમસ્યા વધી શકે છે,અનિયમિત ખાવાની આદતો પણ કેલ્શિયમની ઉણપનું એક મુખ્ય કારણ છે. દૂધ, દહીં, લીલા શાકભાજી અને અન્ય જરૂરી ખોરાક ન ખાવાથી કેલ્શિયમનું સ્તર ઘટી જાય છે. આજની જીવનશૈલીમાં મોટાભાગનું કામ બેસીને કરવામાં આવે છે. શારીરિક પ્રવૃત્તિનો અભાવ પણ હાડકાંને નબળા પાડે છે. વધુ પડતી ચા, કોફી અને પ્રોસેસ્ડ ફૂડનું સેવન કરવાથી પણ શરીરમાંથી કેલ્શિયમ બહાર નીકળી જાય છે.

કેલ્શિયમની ઉણપના લક્ષણો : કેલ્શિયમની ઉણપના કેટલાક સામાન્ય લક્ષણો છે જેને અવગણવા ન જોઈએ, જેમ કે હાડકાં અને સાંધામાં સતત દુખાવો, સ્નાયુઓમાં ખેંચાણ અથવા ખેંચાણ, દાંત નબળા પડવા અથવા તૂટવા અને સતત થાક અનુભવવો. આ બધા સંકેતો છે કે શરીરને કેલ્શિયમની જરૂર છે.

કેલ્શિયમની ઉણપ દૂર કરતો ખોરાક : કેલ્શિયમની ઉણપને દૂર કરવા માટે, સ્ત્રીઓએ તેમના આહારમાં કેટલીક વસ્તુઓનો સમાવેશ કરવો જોઈએ, જેમ કે દૂધ, દહીં, પનીર અને છાશ જેવા ડેરી ઉત્પાદનો દરરોજ લેવા જોઈએ, કારણ કે આ કેલ્શિયમના સારા સ્ત્રોત છે. આ ઉપરાંત પાલક, મેથી, બથુઆ અને સરસવના લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજી પણ પુષ્કળ પ્રમાણમાં કેલ્શિયમ પૂરું પાડે છે. બદામ, અંજીર, તલ અને અળસી જેવા સૂકા ફળો અને બીજ પણ હાડકાંને મજબૂત બનાવે છે. આ ઉપરાંત, ડૉક્ટરની સલાહ પર કેલ્શિયમ અને વિટામિન ડીના પૂરક પણ લઈ શકાય છે.

આ ઉપરાંત, કેટલીક સરળ આદતો છે જે કેલ્શિયમની ઉણપને અટકાવી શકે છે, જેમ કે દરરોજ લગભગ 15 મિનિટ તડકામાં બેસવું, જેથી શરીરને વિટામિન ડી મળી શકે, જે કેલ્શિયમના શોષણમાં મદદ કરે છે. ઉપરાંત, નિયમિત યોગ કરવાથી હાડકાં પણ મજબૂત બને છે. જો કેલ્શિયમ અને પ્રોટીનનો આહારમાં નિયમિત સમાવેશ કરવામાં આવે તો સ્ત્રીઓના હાડકાં લાંબા સમય સુધી મજબૂત રહી શકે છે.