ભારતીય ધ્વજની 1906 થી 1947 સુધીની સફર, જુઓ કેવી રીતે બદલાયો ભારતનો રાષ્ટ્રીય ફ્લેગ

indian flag from 1906 to 1947 : ભારતનો રાષ્ટ્રીય ધ્વજ સ્વતંત્રતા સંગ્રામ અને આપણા સંઘર્ષોની લાંબી અને સમૃદ્ધ કહાની દર્શાવે છે. આ ધ્વજ 15 ઓગસ્ટ 1947 ના રોજ બ્રિટિશ સામ્રાજ્યથી ભારતની સ્વતંત્રતા સાથે અપનાવવામાં આવ્યો હતો. ભારતીય ધ્વજનું વર્તમાન સ્વરૂપ 22 જુલાઈ 1947 ના રોજ બંધારણ સભા દ્વારા મંજૂર કરવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ આ પહેલાં પણ ભારતીય ધ્વજના વિવિધ સ્વરૂપો ઘણી વખત સામે આવ્યા હતા. આ યાત્રા સાથે ઘણી ઐતિહાસિક ઘટનાઓ અને સંઘર્ષો જોડાયેલા હતા, જે ભારતીય ધ્વજના વર્તમાન સ્વરૂપને આકાર આપવામાં મદદરૂપ થયા હતા. ચાલો જાણીએ ભારતીય ધ્વજના વિવિધ સ્વરૂપો અને તેમના વિકાસ વિશે. (Photo Source: Social Media)

પ્રથમ ધ્વજ (1906): ભારતમાં પ્રથમ રાષ્ટ્રીય ધ્વજ 7 ઓગસ્ટ 1906 ના રોજ કોલકાતાના પારસી બાગાન સ્કાયર (ગ્રીન પાર્ક) ખાતે ફરકાવવામાં આવ્યો હતો. આ ધ્વજ ત્રણ આડા પટ્ટાઓથી બનેલો હતો - લાલ, પીળો અને લીલો. આ ધ્વજની મધ્યમાં દેવનાગરી લિપિમાં 'વંદે માતરમ' લખાયેલું હતું. આ ધ્વજ ભારતીય સ્વતંત્રતા સંગ્રામની શરૂઆતનું પ્રતીક હતો અને ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસ દ્વારા તેને સ્વીકારવામાં આવ્યો ન હતો. (Photo Source: Social Media)

બીજો ધ્વજ (1907): 22 ઓગસ્ટ 1907ના રોજ જર્મનીના સ્ટટગાર્ટમાં આંતરરાષ્ટ્રીય સમાજવાદી પરિષદમાં મેડમ ભીકાજી કામા દ્વારા બીજો ભારતીય ધ્વજ ફરકાવવામાં આવ્યો હતો. આ ધ્વજમાં લાલ, લીલો અને પીળો એમ ત્રણ રંગોના પટ્ટા હતા. તેમાં સૂર્ય અને ચંદ્રમાના ચિત્ર પણ હતા. આ ધ્વજે ભારતીય સ્વતંત્રતા સંગ્રામને આંતરરાષ્ટ્રીય મંચ પર રજૂ કર્યો હતો. ભીકાજી કામાનું આ પગલું વૈશ્વિક સ્તરે ભારતીય સંઘર્ષને માન્યતા અપાવવામાં મહત્વપૂર્ણ હતું.(Photo Source: Social Media)

ત્રીજો ધ્વજ (1917): ત્રીજો ધ્વજ 1917માં ડો. એની બેસન્ટ અને લોકમાન્ય તિલક દ્વારા હોમ રૂલ ચળવળ દરમિયાન ફરકાવવામાં આવ્યો હતો. તેમાં લાલ અને લીલા પટ્ટા હતા અને ટોચ પર યુનિયન જેક હતો. ધ્વજમાં સાત તારા અને ચંદ્ર પણ હતા. જોકે આ ધ્વજમાં બ્રિટિશ સામ્રાજ્યનું પ્રતીક યુનિયન જેક હોવાને કારણે વિવાદાસ્પદ હતો અને ઘણા લોકોએ તેનો વિરોધ કર્યો હતો. (Photo Source: Social Media)

ચોથો ધ્વજ (1921): આ ધ્વજ સફેદ, લીલો અને લાલ રંગનો હતો, જેની વચ્ચે ચક્ર (ચરખા) નું ચિત્ર હતું. આ ધ્વજ કોંગ્રેસ પાર્ટી દ્વારા સત્તાવાર રીતે અપનાવવામાં આવ્યો ન હતો, પરંતુ ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસ દ્વારા તેનો ઉપયોગ કરવામાં આવતો હતો. આ ધ્વજ ભારતીય સ્વતંત્રતા સંગ્રામની ઓળખ બની ચુક્યો હતો અને તેની ડિઝાઇન પિંગલી વેંકૈયા દ્વારા પ્રસ્તાવિત કરવામાં આવી હતી. મહાત્મા ગાંધીને આ ધ્વજ ગમ્યો અને તેમાં ચરખાનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો. (Photo Source: Social Media)

પાંચમો ધ્વજ (1931): આ ધ્વજ 1931માં ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસ દ્વારા સત્તાવાર રીતે અપનાવવામાં આવ્યો હતો. આ ધ્વજમાં લાલ રંગ દૂર કરવામાં આવ્યો હતો અને ઉપર કેસરી (નારંગી) રંગ મૂકવામાં આવ્યો હતો, નીચે લીલો રંગ મૂકવામાં આવ્યો હતો અને મધ્યમાં સફેદ રંગ મૂકવામાં આવ્યો હતો. ચરખાને સફેદ રંગમાં મૂકવામાં આવ્યો હતો. આ ધ્વજને મહાત્મા ગાંધી દ્વારા મંજૂરી આપવામાં આવી હતી અને તેનો ઉપયોગ ભારતીય રાષ્ટ્રીય સેના (INA) દ્વારા પણ કરવામાં આવ્યો હતો. આ ધ્વજને ભારતીય સ્વતંત્રતા સંગ્રામના મહત્વપૂર્ણ પ્રતીક તરીકે જોવામાં આવતો હતો. (Photo Source: Social Media)

વર્તમાન ધ્વજ (1947): આખરે 22 જુલાઈ 1947 ના રોજ ભારતીય બંધારણ સભાએ વર્તમાન રાષ્ટ્રધ્વજને મંજૂરી આપી હતી. આ ધ્વજમાં ચરખાને સ્થાને અશોક ચક્ર રાખવામાં આવ્યું હતું, જે ભારતીય સ્વતંત્રતા અને ધર્મનિરપેક્ષતાનું પ્રતીક છે. આ ચક્ર સમ્રાટ અશોકના સમયથી હતું અને તેને 'ધર્મ ચક્ર' કહેવામાં આવે છે, જે અહિંસાના સિદ્ધાંતને દર્શાવે છે. આ ધ્વજ પિંગલી વેંકૈયા દ્વારા ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યો હતો. આ સમયે ભારતીય ધ્વજના રંગોનું મહત્વ પણ સ્પષ્ટ કરવામાં આવ્યું હતું, જ્યાં કેસરી રંગ હિન્દુ ધર્મ, લીલો રંગ મુસ્લિમ સમુદાય અને સફેદ રંગ શાંતિ અને ભારતીય સંસ્કૃતિનું પ્રતીક હતું. (Photo Source: Social Media)