Bruce Lee : એક સમયે ચુસ્તી અને સ્ફૂર્તિના પર્યાય ગણાતા બ્રુસ લી નો જન્મ 27 નવેમ્બર 1940 ના રોજ સાન ફ્રાન્સિસ્કોમાં થયો હતો. વિશ્વના આ સૌથી પ્રખ્યાત માર્શલ આર્ટિસ્ટની ઊંચાઈ પાંચ ફૂટ ચાર ઈંચ હતી. વજન માત્ર 64 કિલો હતું. પરંતુ એવું માનવામાં આવે છે કે, તેમની પાસે સ્ટીલ જેવી તાકાત હતી. તેણે પોતાની જાતને એક ખાસ પ્રકારની માર્શલ આર્ટથી સજ્જ કરી હતી. જ્યારે તે ફિલ્મ અભિનેતા તરીકે તેમની ખ્યાતિની ટોચ પર હતા ત્યારે માત્ર 32 વર્ષની વયે તેમનું અવસાન થયું હતું. તેમનું મૃત્યુ કેવી રીતે થયું, તે હજુ પણ એક રહસ્ય છે, જેના વિશે આપણે આગળ જાણીશું. પહેલા બ્રુસ લી વિશે જાણીએ.
પિતા ઓપેરા ગાયક હતા
બ્રુસ લીના પિતા લી હોઈ ચુએન કેન્ટોનીઝ ઓપેરા ગાયક હતા. તેની માતા તત્કાલીન બ્રિટિશ વસાહતમાં સૌથી ધનાઢ્ય અને સૌથી પ્રખ્યાત યુરેશિયન પરિવારમાંથી એક હતી. તે શાળામાં અંગ્રેજી શીખીને અને ઘરે ચાઈનીઝ બોલતા મોટો થયો હતો. લી માત્ર ચાર મહિનાનો હતો ત્યારે તેનો પરિવાર હોંગકોંગમાં કોવલૂન પાછો ફર્યો.
તેણે ખૂબ જ નાની ઉંમરે ફિલ્મોમાં અભિનય શરૂ કર્યો હતો. પાંચ વર્ષની ઉંમરે, બ્રુસ લીએ ‘ધ બર્થ ઓફ મેનકાઇન્ડ’ (1946) અને ‘ફૂ ગુઇ ફુ યુન’ (1948) સહિતની ફિલ્મોમાં બાળ ભૂમિકામાં દેખાવાનું શરૂ કર્યું. 12 વર્ષની ઉંમરે, બ્રુસ લીએ ‘લા સાલે કોલેજ’ જવાનું શરૂ કર્યું.
એકવાર બ્રુસ લીને સ્ટ્રીટ ગેંગના કેટલાક લોકોએ માર માર્યો હતો. આ પછી તેણે માર્શલ આર્ટની તાલીમ લેવાનું નક્કી કર્યું. તેણે પાંચ વર્ષ સુધી વિંગ ચુન કુંગ ફુનો અભ્યાસ કર્યો. લીએ આ એકમાત્ર ઔપચારિક માર્શલ આર્ટ તાલીમ હતી. આ પછી, તેણે જે શીખ્યા તેને પોતાના પર લાગુ કરી અને પોતાની રીતે એક નવું માર્શલ આર્ટ બનાવ્યું. બ્રુસ લીએ ડાન્સની ટ્રેનિંગ પણ લીધી હતી. તેને ચા-ચા ડાન્સ પસંદ હતો. તેણીએ 18 વર્ષની ઉંમરે હોંગકોંગમાં મુખ્ય ડાન્સ ચેમ્પિયનશિપ પણ જીતી હતી.
લી અમેરિકામાં પ્રખ્યાત લોકોને માર્શલ આર્ટની વ્યક્તિગત તાલીમ આપતો હતો
બ્રુસ લી 1959 માં અમેરિકા પરત ફર્યા. તેણે યુનિવર્સિટી ઓફ વોશિંગ્ટનમાં હાજરી આપી અને સિએટલમાં માર્શલ-આર્ટ સ્કૂલ ખોલી. 1964 માં તેણે લિન્ડા એમરી સાથે લગ્ન કર્યા, જેણે 1965 માં બ્રાન્ડન લીને જન્મ આપ્યો. આ પછી દંપતીને બીજું બાળક થયું.
1966 લી લોસ એન્જલસ ગયા. તે અગાઉ ટેલિવિઝન પ્રોગ્રામ ધ ગ્રીન હોર્નેટ (1966–1967) માં હોર્નેટના એક્રોબેટિક સાઇડ કિકર ‘કાટો’ વગાડતો દેખાયો હતો. લી યુએસ કરાટે ટુર્નામેન્ટમાં પણ જોવા મળી હતી. તેણે અભિનેતા સ્ટીવ મેક્વીન સહિત અન્ય ઘણા પ્રખ્યાત લોકોને માર્શલ આર્ટની વ્યક્તિગત તાલીમ પણ આપી હતી.
ફરી હોંગકોંગ પરત ફર્યો
તે હોલીવુડમાં સારી તકો શોધી શક્યો ન હતો, તેથી તે 1970 ના દાયકાની શરૂઆતમાં હોંગકોંગ પાછો ફર્યો. તેણે એક્શન ફિલ્મ ધ બિગ બોસ (1971) કરી હતી. પ્રેક્ષકોમાં તે હિટ રહી અને તે એશિયામાં સ્ટાર તરીકે સ્થાપિત થઈ ગયો. આ પછી લીએ પોતાની પ્રોડક્શન કંપની ‘કોનકોર્ડ પ્રોડક્શન્સ’ની સ્થાપના કરી. તેમની આગામી ફિલ્મ ‘ધ વે ઓફ ધ ડ્રેગન’ (1972), લીએ માત્ર અભિનય જ નહીં, પરંતુ લેખન અને દિગ્દર્શનની જવાબદારી પણ લીધી.
અત્યાર સુધીમાં લી હોલીવુડના ધ્યાન પર આવી ચૂક્યો હતો. તેની આગામી ફિલ્મ એન્ટર ધ ડ્રેગન રિલીઝ થઈ હતી. પરંતુ ફિલ્મ રિલીઝ થાય તે પહેલા જ લીનું અવસાન થયું. ફિલ્મનું શૂટિંગ 1973 ની શરૂઆતમાં પૂર્ણ થયું હતું. પછીના સમયમાં, બ્રુસ લી પોસ્ટ પ્રોડક્શનના કામમાં રોકાયેલો હતો. મિત્રો અને સહકર્મીઓના જણાવ્યા અનુસાર, આ સમય દરમિયાન બ્રુસ લીની તબિયત સારી ન હતી અને 20 જુલાઈ, 1973ના રોજ તેમનું અવસાન થયું.
મૃત્યુ પહેલાં
તેમના મૃત્યુ પહેલા, લી અભિનેત્રી બેટી ટિંગ પેઈના એપાર્ટમેન્ટમાં હતા. ત્યાં જ તેને માથામાં દુખાવો થયો. અભિનેત્રીએ તેને ઇક્વિજેસિક નામની દવા આપી. લી આરામ કરવા સૂઈ ગયો અને ફરી ક્યારેય ઉઠ્યો નહીં. તેમના મૃત્યુના કેટલાક મહિનાઓ પહેલા, લીને તેમના શરીરમાં રહેલી પરસેવાની ગ્રંથિ શસ્ત્રક્રિયા દ્વારા દૂર કરવામાં આવી હતી. તેણીને લાગ્યું કે, તેના ભીના અન્ડરઆર્મ્સ સ્ક્રીન પર ખરાબ દેખાય છે. આ કારણે તેના શરીરની ગરમી સહન કરવાની ક્ષમતા ઘટી ગઈ.
તેમના મૃત્યુના દસ અઠવાડિયા પહેલા, લી એક નાના ડબિંગ રૂમમાં એન્ટર ધ ડ્રેગન માટેના સંવાદને ફરીથી રેકોર્ડ કરવા માટે હતા. એન્જિનિયરોએ એર કંડિશનર બંધ કરી દીધું જેથી તેનો અવાજ સાઉન્ડટ્રેકને બગાડે નહીં. લગભગ 30 મિનિટ સુધી ડબિંગ રૂમમાં રહ્યા બાદ લી બેભાન થઈ ગયા. તેના શરીરમાં આંચકી આવી હતી. તેને હોસ્પિટલમાં લઈ જવામાં આવ્યો અને માંડ માંડ બચ્યો. લીનું મૃત્યુ હીટ સ્ટ્રોકને કારણે થયું હોવાનું માનવામાં આવે છે.
ઘણા સિદ્ધાંતો
લીના મૃતદેહને સિએટલ લઈ જવામાં આવ્યો, જ્યાં તેને દફનાવવામાં આવ્યો. 32 વર્ષની નાની વયે તેમનું આકસ્મિક મૃત્યુ તેમના મૃત્યુ વિશે ઘણી અફવાઓ અને અટકળો તરફ દોરી ગયું. એવું માનવામાં આવતું હતું કે, લીની હત્યા ચીની ગુંડાઓએ કરી હતી. જ્યારે બીજી અફવા ફેલાઈ કે અભિનેતા શ્રાપનો શિકાર બન્યો છે. શ્રાપ સિદ્ધાંત ફરી એકવાર ધ્યાન પર આવ્યો જ્યારે લીના 28 વર્ષીય પુત્ર બ્રાન્ડોનનું 31 માર્ચ, 1993ના રોજ ફિલ્મ ધ ક્રોના સેટ પર શૂટિંગ દરમિયાન મૃત્યુ થયું. જુનિયર લીને સિએટલના લેક વ્યુ કબ્રસ્તાનમાં તેના પિતાની બાજુમાં દફનાવવામાં આવ્યા હતા.
આ પણ વાંચો – નેધરલેન્ડના ‘ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ’! ગીર્ટ વાઇલ્ડર્સથી મુસ્લિમો કેમ ડરી રહ્યા, આ ડર કેટલો વાજબી? જોઈએ આંકડા પરથી
વધારે પાણી પીવાથી મોત?
બ્રુસના મૃત્યુના 50 વર્ષ બાદ વૈજ્ઞાનિકોએ દાવો કર્યો હતો કે, તેનું મૃત્યુ વધુ પડતું પાણી પીવાના કારણે થયું હતું. ક્લિનિકલ કિડની જર્નલે તેના અહેવાલમાં જણાવ્યું હતું કે, બ્રુસ લીની કિડની વધારાનું પાણી બહાર કાઢવામાં નિષ્ફળ રહી હતી, જેના કારણે તેના લોહીમાં સોડિયમનું પ્રમાણ ઘટી ગયું હતું, જે તેના મૃત્યુનું કારણ બન્યું હતું. જો કે, આજે પણ બ્રુસ લીના મૃત્યુને લઈને સર્વસંમતિ સધાઈ શકી નથી.
