Mars Red Planet Facts: લાલ ગ્રહ મંગળ સૂર્યનો ચોથો ગ્રહ છે અને તે અલગ કાટવાળો લાલ દેખાવ અને બે અસામાન્ય ચંદ્ર ધરાવે છે. મંગળ ગ્રહ ઠંડો અને રણનો મહાસાગર છે. મંગળ સપાટી ધરાવતો પાર્થિવ ગ્રહ છે જેમાં સિલિકોન અને ઓક્સિજન, ધાતુઓ અને તત્વો ધરાવતા ખનિજોનો સમાવેશ થાય છે જે સામાન્ય રીતે ખડક, પહાડ બનાવે છે.
વૈજ્ઞાનિકોએ મંગળના પરિભ્રમણનું અત્યાર સુધીનું સૌથી સચોટ માપન કર્યું છે અને પહેલીવાર શોધી કાઢ્યું છે કે કેવી રીતે ગ્રહ તેના પીગળેલા કોર તરીકે “આસપાસ ઢોળાવ કરે છે” તેઓએ એ પણ જોયું કે ગ્રહનું પરિભ્રમણ ઝડપી થઈ રહ્યું છે. નાસાના ઇનસાઇટ લેન્ડરના ડેટાનો ઉપયોગ કરીને તારણો કરવામાં આવ્યા હતા, જેણે ડિસેમ્બર 2022 માં પાવર સમાપ્ત થતાં પહેલાં મંગળની સપાટી પર ચાર વર્ષ વિતાવ્યા હતા .
નેચર જર્નલમાં પ્રકાશિત થયેલા અભ્યાસના લેખકોએ લેન્ડરના પરિભ્રમણ અને આંતરિક માળખાના પ્રયોગમાંથી ડેટાનો અભ્યાસ કર્યો હતો. (RISE) આ ડેટાનો ઉપયોગ કરીને, તેઓએ જોયું કે ગ્રહનું પરિભ્રમણ એક વર્ષમાં લગભગ 4 મિલીઅરસેકન્ડ જેટલું ઝડપી થઈ રહ્યું છે. પ્રવેગક ખૂબ સૂક્ષ્મ છે અને વૈજ્ઞાનિકો ખરેખર તે કેમ બની રહ્યું છે તે વિશે ચોક્કસ નથી.પરંતુ આમ થવું એ વૈજ્ઞાનિકો માટે સંશોધનનો વિષય બન્યો છે.
ખગોળશાસ્ત્રીઓ એ જ સિદ્ધાંતનો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે અને એ દિશામાં આગળ અનુમાન કરી સચોટ કારણ મેળવવા માટે મથી રહ્યા છે. ડોપ્લર અસર જોવા મળી રહી છે. જે ગ્રહની પરિભ્રમણ ગતિને માપવા માટે ઉપયોગી છે.
ઉદાહરણ તરીકે, ઇનસાઇટ લેન્ડર સાથે, વૈજ્ઞાનિકો ડીપ સ્પેસ નેટવર્કનો ઉપયોગ કરીને લેન્ડરને રેડિયો સિગ્નલ બીમ કરી શકે છે. RISE સાધન, જેમાં રેડિયો ટ્રાન્સપોન્ડર અને એન્ટેના હોય છે, તે સિગ્નલને પાછું પ્રતિબિંબિત કરશે. ગ્રહ કેટલી ઝડપથી ફરે છે તે માપવા માટે વૈજ્ઞાનિકો ડોપ્લર શિફ્ટ તરીકે ઓળખાતી અસરને કારણે થતા આવર્તનમાં નાના ફેરફારો શોધી શકે છે.
મંગળ ગ્રહ પર જીવન શક્ય છે?
મંગળ ગ્રહ પર જીવન હોવાની ધારણાઓ હતી અને આશા પણ હતી કે ધરતી બહાર આ ગ્રહ પર માનવ જીવન વસાવી શકાય છે. પરંતુ હવે અમેરિકી અંતરિક્ષ એજન્સી નાસાનું કહેવું છે કે, આ લાલ ગ્રહ પર માનવ જીવન શક્ય નથી. અમેરિકી અંતરિક્ષ એજન્સીના અનુસાર મંગળ ગ્રહ પર માનવોનું જવું પણ જાણે અશક્ય જેવું જ છે.
મંગળ ગ્રહ પર પાણી છે ખરુ?
બ્રાઉન યુનિવર્સિટી પ્લેનેટરી વૈજ્ઞાનિક જિમ હેડનું કહેવું છે કે, અમારા અભ્યાસમાં એવું જણાયું છે કે, મંગળ ગ્રહ પર પહેલા પાણી વહેતું હોવું જોઇએ. આ પાણી અહીં સ્થિત પહાડ અને ધોધની શૃંખલામાં હાજર હતું. પરંતુ અંદાજે 300 કરોડ વર્ષ પહેલા મંગળ ગ્રહ પરથી બધું જ પાણી ખતમ થઇ ગયું અને મંગળ ગ્રહ રણ વિસ્તારમાં ફેરવાઇ ગયો લાગે છે.
મંગળ ગ્રહની સ્થિતિ શું છે?
લાલ ગ્રહ કહેવાતા મંગળ ગ્રહનો અક્ષીય નમાવ 25.19 ડિગ્રી છે. જે લગભગ પૃથ્વીના અક્ષીય નમાવ બરાબર જ છે. પરિણામ સ્વરૂપ મંગળ ગ્રહ પર પણ પૃથ્વી જેવું જ ઋતુ ચક્ર છે. જોકે મંગળ ગ્રહ પર આ ઋતુચક્ર પૃથ્વી કરતાં બે ગણું લાબું છે. વર્તમાનમાં મંગળના ઉત્તરી ધ્રુવની સ્થિતિ ડેનેબ તારાની નજીક છે.
મંગળ ગ્રહ પર વાતાવરણ કેવું છે?
મંગળ ગ્રહ પર વાતાવરણ પૃથ્વી કરતાં ઘણું જ અલગ છે. મંગળ ગ્રહ પર વાતાવરણમાં મુખ્યત્વે કાર્બન ડાયોક્સાઇડ વાયું છે. જે અંદાજે 95 % જેટલો છે. જ્યારે અત્યંત સૂક્ષ્મ પ્રમાણમાં બાકીના ઘટકોમાં નાઇટ્રોજન, કાર્બન મોનોક્સાઇડ, ઓક્સિજન, આર્ગન સહિત વાયુઓ છે. મંગળની સપાટી પથરાળ અને પહાડી છે. અહીં સામાન્ય રીતે તાપમાન હંમેશા નીચું રહે છે. અહીં મહત્તમ તાપમાન -29 ડિગ્રી અને લઘુત્તમ તાપમાન -85 ડિગ્રી છે.
