Harish Damodaran :વર્ષ 2023નું કેન્દ્રીય બજેટ ગઈ કાલે નાણાં મંત્રી નિર્મલા સીતારમણ દ્વારા રિલીઝ થયું હતું. બજેટમાં નિર્મલા સીતારમણએ ગ્રામીણ અને શહેરી ગરીબોને ટાર્ગેટ કર્યા પછી મધ્યમ વર્ગ ફોક્સ કર્યું હતું.
આ વખતના બજેટમાં 7 લાખ રૂપિયા સુધીની વાર્ષિક આવક ધરાવતી વ્યક્તિઓને કોઈપણ ટેક્સ ચૂકવવાથી મુક્ત મળી છે અને રૂ. 15 લાખ અથવા રૂ. 1.25 લાખ/મહિને કમાવનારાઓ માટે પણ બોજ ઘટાડીને રૂ. 1.5 લાખ (હવે રૂ. 1,87,500 થી) કરી દીધો છે ,નરેન્દ્ર મોદી સરકાર લાંબા સમયથી અવગણવામાં આવતા મધ્યમ વર્ગ માટે થોડી રાહત આપી છે.
લગભગ નવ વર્ષ દરમિયાન મોદી સરકારની મોટી પહેલો મોટાભાગે ગરીબો, ખેડુત સમુદાય અને કોર્પોરેટ્સને ધ્યાનમાં રાખીને કરવામાં આવી છે.
મે 2019માં ભાજપની આગેવાની હેઠળનું રાષ્ટ્રીય લોકતાંત્રિક ગઠબંધન જે ફરી સત્તા પર આવ્યું તે આર્થિક રૂટમાં તેની મુખ્ય યોજનાઓના બળ પર મોટાભાગે ટકેલું કરે છે.
ગ્રામીણ અને શહેરી ગરીબો માટેના મકાનો (પ્રધાનમંત્રી આવાસ યોજના), શૌચાલય (સ્વચ્છ ભારત અભિયાન), મફત ઘરેલું એલપીજી અને વીજળી જોડાણો (ઉજ્જવલા અને સૌભાગ્ય યોજના), અને ડાયરેક્ટ બેનિફિટ ટ્રાન્સફર (જન-ધન) સક્ષમ કરવા માટે બધા માટે બેંક ખાતા ખોલવા. ખેડૂતો માટે, PM-કિસાન યોજના હેઠળ ₹6,000-પ્રતિ-વર્ષ આવક સહાય આપવી, જે ડિસેમ્બર 2018 થી કાર્યરત છે અને 11 કરોડથી વધુ જમીનધારક કૃષિ પરિવારોને લાભ આપી રહી છે.
પ્રધાનમંત્રી ગરીબ કલ્યાણ અન્ન યોજના દ્વારા ગરીબોને કોવિડ પછીના સૌથી ખરાબ આર્થિક સંકટથી પણ સુરક્ષિત કરવામાં આવ્યા હતા, જેમાં રેશનકાર્ડધારકોને દર મહિને વ્યક્તિ દીઠ 5 કિલો વધારાનું અનાજ મફતમાં આપવામાં આવે છે.
આ પણ વાંચો: Today News Live Updates: ગુજરાત સહિત દેશ-વિદેશના તમામ તાજા સમાચાર વાંચવા અહિં ક્લિક કરો
જાહેર વિતરણ પ્રણાલી દ્વારા ચોખા અને ઘઉંનો કુલ જથ્થો 2019-20 (એપ્રિલ-માર્ચ) માં માત્ર 62.32 મિલિયન ટન (mt) થી વધીને 2020-21 માં 92.88 મિલિયન ટન અને 2021-2021 માં રેકોર્ડ 105.61 મિલિયન ટન થયો હતો. એપ્રિલ-ડિસેમ્બર 2022 દરમિયાન, ઉપાડ કુલ 71.17 મિલિયન ટન હતું. જાન્યુઆરીથી યોજના બંધ થવા છતાં, રેશનધારકોને તેમનો મૂળભૂત 5-કિલો માસિક ક્વોટા મફતમાં મળશે, જે અગાઉ રૂ. 2-3/કિલો હતો.
મફત રાશન ઉપરાંત, ગરીબોને મનરેગા દ્વારા રાહત આપવામાં આવી હતી. મૂળ રીતે યુપીએ સરકાર દ્વારા રજૂ કરાયેલી યોજના હેઠળ કુલ વ્યક્તિ દીઠ દિવસની રોજગારી 2019-20માં 265.13 કરોડથી વધીને 2020-21માં 389.15 કરોડ થઇ , 2021-22માં 363.56 કરોડ અને 2445માં સર્વકાલીન ઉચ્ચ સ્તરે પહોંચી છે.
બીજી તરફ, કોર્પોરેટ્સને કંપનીના નફા પરના મૂળભૂત કર દરમાં 30% થી 22% સુધીનો ઘટાડો કર્યો છે. સપ્ટેમ્બર 2019માં જાહેર કરાયેલો લોઅર ટેક્સ, નોટબંધી અને GSTની ટોચ પર હતો,જેણે સંગઠિત કોર્પોરેટ કંપનીઓને અનૌપચારિક અને સૂક્ષ્મ, નાના અને મધ્યમ ઉદ્યોગોના ખર્ચે ઘણા ઉદ્યોગોમાં બજારહિસ્સો મેળવવામાં મદદ કરી હતી.
આ બધા દ્વારા, મધ્યમ વર્ગને, ખાસ કરીને પગારદાર વર્ગને ખાસ કંઈ મળ્યું નથી. ઇન્ફર્મેશન ટેક્નોલોજી અને ઈ-કોમર્સ જેવા ક્ષેત્રોમાં કામ કરતા લોકો, જે ખરેખર પેંડેમીક દરમિયાન તેજીમાં આવ્યા હતા.
આ પણ વાંચો: Budget 2023 : વિપક્ષ માટે ‘ડ્રાઈ ડે’ સાબિત થયો બજેટનો દિવસ?
31 માર્ચ, 2020 અને સપ્ટેમ્બર 30, 2022 ની વચ્ચે, ભારતની ટોચની પાંચ IT કંપનીઓ (ટાટા કન્સલ્ટન્સી સર્વિસીસ, ઇન્ફોસીસ, વિપ્રો, HCL ટેક્નોલોજીસ અને ટેક મહિન્દ્રા)માં સંયુક્ત કર્મચારીઓની સંખ્યા 11.55 લાખથી વધીને 16.04 લાખ થઈ ગઈ છે. બાદમાંનો આંકડો ભારતીય રેલ્વે અને ત્રણ સંરક્ષણ સેવાઓના રોલ પર અનુક્રમે 12.5 લાખ અને 14.1 લાખ કરતાં વધુ હતો.
આ ઉપરાંત, સસ્તા વૈશ્વિક ભંડોળના કારણે આ સમયગાળા દરમિયાન વિકસિત થયેલા અસંખ્ય ડિજિટલ સ્ટાર્ટ-અપ્સમાં હજારો નોકરીઓનું સર્જન થયું હતું.
સેન્ટ્રલ બેંકો દ્વારા નાણાકીય નીતિને કડક બનાવવા અને યુએસ અને યુરોપમાં મંદીના કારણે તે ભંડોળ ઓછું થઇ ગયું હોવાથી, તે જ કંપનીઓ હવે છટણીનો આશરો લઈ રહી છે.
આ ફક્ત Google, Amazon, Meta, Microsoft અને Salesforce અથવા Swiggy, Ola, OYO અને ShareChatમાં જ થઈ રહ્યું નથી. આઇટીની મોટી પાંચ કંપનીઓમાં પણ, ત્રણે ઓક્ટોબર-ડિસેમ્બર 2022ના ત્રિમાસિક ગાળા દરમિયાન તેમના હેડકાઉન્ટમાં ઘટાડો નોંધાવ્યો છે જેમાં ટેક મહિન્દ્રા (6,844 નીચે), TCS (2,197) અને વિપ્રો (435) અને અન્ય બે HCL (2,945) ) અને ઇન્ફોસિસ (1,627) માં નજીવા વધારો જોવા મળ્યો હતો.
મોટી કંપનીઓમાં છટણી અને ભરતી અટકાવવાથી કદાચ મધ્યમ વર્ગની આકાંક્ષાઓ હચમચી ગઈ છે. આ, ભૂતકાળના અનુભવને ધ્યાનમાં રાખીને, રાજકીય લેન્ડસ્કેપને અસર કરવાની ક્ષમતા ધરાવે છે. યુપીએ સત્તામાં હતી ત્યારે ઈન્ડિયા અગેઈન્સ્ટ કરપ્શન ચળવળ દરમિયાન આંકડાઓ વિના પણ મધ્યમ વર્ગને આકાર આપી શકે છે.
સીતારમણના બજેટમાં, અન્ય કરતાં વધુ, ” મહેનતુ મધ્યમ વર્ગ”ને સાંભળવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો છે. રૂ. 37,000 કરોડની આવક અગાઉથી થતી વ્યક્તિગત આવકવેરામાં રાહતો, શૂન્યતા ભરવા માટે વિપક્ષના કોઈપણ પગલાને પહેલાથી ખાલી કરવા માટેનું પ્રથમ પગલું હોઈ શકે છે.
