Career in Meteorology : જો તમે હવામાન વિશે જાણવા ઉત્સુક છો. તેમજ વાતાવરણમાં ઘટતી ઘટનાઓ અને બદલાતી હવામાન પરિસ્થિતિઓમાં રસ હોય, તો પછી હવામાન વિજ્ઞાન તમારા માટે કારકિર્દીનો સારો વિકલ્પ સાબિત થઈ શકે છે. આ કારકિર્દી તમને સારો પગાર આપે છે. આ સાથે સમાજમાં માન-સન્માન પણ મળશે. દિવસેને દિવસે વધતા જતા પ્રદૂષણ અને ઘટતા જંગલોને કારણે પૃથ્વીના તાપમાનમાં અને પ્રકૃતિમાં ફેરફારથી હવામાનનો મિજાજ બદલાઈ ગયો છે. આ કુદરતી કારણે આફતોનો સામનો કરવો પડે છે. હવામાન વિભાગ તરફથી હવામાન સંબંધિત તમામ તથ્યોની માહિતી મળે છે.
હવામાનશાસ્ત્ર હેઠળ હવામાન અને તેનાથી સંબંધિત ઘણી પ્રક્રિયાઓ આગાહી એ આકારણી, સમજણ અને હવામાનની આગાહીના ત્રણ મુખ્ય મુદ્દાઓનો અભ્યાસ છે. અનુમાન શામેલ છે. વિષયમાં રસ ધરાવતા વિદ્યાર્થીઓ માટે હવામાનશાસ્ત્રમાં કારકિર્દી બનાવવી સરળ છે.
હવામાનશાસ્ત્ર
હવામાનશાસ્ત્ર હેઠળ ઘણી અનિશ્ચિતતાઓનો અભ્યાસ કરવામાં આવે છે. આજે હવામાન આગાહી માત્ર વરસાદ કે તાપમાનમાં વધારો કે ઘટાડાની માહિતી પુરતી મર્યાદિત નથી. મોસમ હવામાનની આગાહી માત્ર ખેતી માટે જ નહીં, પણ પ્રવાસન, ઉડ્ડયન, બાંધકામ, દરિયાઈ ક્ષેત્ર માટે પણ ઉપયોગી છે. તે મુસાફરી વગેરેમાં પણ મહત્વનો ભાગ ભજવે છે. હવામાનનો મૂડ જાણવો એ એક વિશેષ કાર્ય છે.
થોડા વર્ષોના વ્યાવસાયિક અનુભવના આધારે તાપમાન, ભેજ, દબાણ, પવનની ગતિ, વરસાદ વગેરેની આગાહી તેઓ અરજી કરવામાં પણ સક્ષમ બને છે. હવામાનશાસ્ત્રના ક્ષેત્રમાં એવા ઘણા પરિમાણો છે કે આ વિષયનો અભ્યાસ કરીને તમે તમારી રુચિમાંથી કોઈ એક પસંદ કરી શકો છો. આ મુજબ તમે સંશોધન અને સંશોધનના ક્ષેત્રમાં પણ કારકિર્દી બનાવી શકો છો. ઓપરેશન હેઠળ હવામાન ઉપગ્રહો, રડાર, રિમોટ સેન્સર અને હવાનું દબાણ, તાપમાન, પર્યાવરણ સંબંધિત માહિતી એકત્રિત કરીને હવામાનની આગાહીઓ કરવામાં આવે છે.
આ પણ વાંચોઃ- Civil hospital Recruitment : અમદાવાદ સિવિલ હોસ્પિટલમાં વિવિધ પોસ્ટ પર ભરતી, અહીં વાંચો સંપૂર્ણ વિગત
આ આગાહી દરિયામાં તોફાનો અને માછીમારોને સુરક્ષા પ્રદાન કરવામાં મદદ કરે છે. છે. હવામાનના આધારે ઉપગ્રહોને અવકાશમાં મોકલવામાં આવે છે. હવામાનશાસ્ત્રીના વિવિધ સ્વરૂપોમાં કામ કરે છે એર ટ્રાફિક કંટ્રોલ રૂમ, સામાન્ય લોકોને રોજેરોજ હવામાનની માહિતી આપવા ઉપરાંત હવામાન માહિતી એકત્રિત કરે છે.
નોકરીની તકો
પરિવહન ક્ષેત્રે હવાઈ અને જહાજોના વધતા ઉપયોગને કારણે આ ક્ષેત્રમાં રોજગારીની તકો પણ ઉભી થઈ છે. થઈ ગયું તેમના સફળ ઓપરેશન માટે, હવામાન પર ખાસ વોચ રાખવામાં આવે છે, જેનું સમગ્ર કાર્ય હવામાન વૈજ્ઞાનિકો પર થાય છે. વિવિધ પ્રદેશોમાં સ્થિત હવામાન વિભાગની કચેરીઓ અને પ્રયોગશાળાઓનો સમાવેશ થાય છે. આ ઉપરાંત નાગરિક ઉડ્ડયન, શિપિંગ અને સૈન્યમાં હવામાન સલાહકારોની પોસ્ટ્સ છે.
હવામાનશાસ્ત્રીઓ તોફાન જેવા ખરાબ હવામાનની આગાહી કરવા માટે વિવિધ સાધનોમાંથી માહિતી એકત્ર કરે છે.તેઓ પૂર અને સુનામી જેવી આપત્તિઓ આવવાની આગાહી કરે છે. મોટાભાગના હવામાનશાસ્ત્ર આનો અવકાશ માત્ર સરકારી ક્ષેત્રમાં છે, કારણ કે હવામાન સંબંધિત માહિતી આપવાનું તમામ કામ સરકાર શા માટે કરે છે.
આ પણ વાંચોઃ- અમેરિકામાં ભારતીય વિદ્યાર્થીઓમાં એન્જિનિયરિંગના બદલે ભૌતિક વિજ્ઞાન ટોપ ચોઇસઃ GRE ડાટા
હવે ખાનગી ક્ષેત્રમાં પણ હવામાનશાસ્ત્રીઓની ભરતી કરવામાં આવી રહી છે. જેવી ખાનગી કંપનીઓ પર્યટન અને બાંધકામ ક્ષેત્રને લગતી કંપનીઓ તેમના ખાતે હવામાન સંબંધી માહિતી એકત્રિત કરે છે. હવામાનશાસ્ત્રીઓને નોકરીએ રાખે છે.
શૈક્ષણિક લાયકાત
- દેશમાં આઈઆઈટી સહિત અનેક ઉચ્ચ શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ છે, જે હવામાનશાસ્ત્રમાં ડિગ્રી અને ડિપ્લોમા તેમજ પીએચડીની ડિગ્રી આપે છે.
- હવામાનશાસ્ત્રમાં કારકિર્દી બનાવવા રસ ધરાવતા વિદ્યાર્થીઓ હવામાનશાસ્ત્રમાં એક વર્ષનો પીજી ડિપ્લોમા સમુદ્ર વિજ્ઞાનમાં પોસ્ટ ગ્રેજ્યુએટ સાથે કરી શકાય છે.
- બે વર્ષના MSc અને MTech in Meteorology અનુસ્નાતક અભ્યાસક્રમો તરીકે ઉપલબ્ધ છે
- અભ્યાસક્રમમાં પ્રવેશ માટે સ્નાતકની ડિગ્રી જરૂરી છે. સંસ્થા મુજબ અનુસ્નાતક ડિગ્રી અભ્યાસક્રમોમાં પ્રવેશ માટેના ગુણની આવશ્યકતાઓ પણ અલગ છે. કેટલીક સંસ્થાઓમાં તેની કેટલાક માટે લઘુત્તમ માર્ક્સ મર્યાદા 50 ટકા છે, જ્યારે કેટલાક માટે તે 55 અથવા 60 ટકા છે.
ક્યાં અભ્યાસ કરી શકાય?
- પંજાબ યુનિવર્સિટી, પંજાબ.
- મણિપુર યુનિવર્સિટી, ઇમ્ફાલ.
- દેવી અહિલ્યા યુનિવર્સિટી, મધ્ય પ્રદેશ.
- ભારતીય વિજ્ઞાન સંસ્થા, કર્ણાટક.
- આંધ્ર યુનિવર્સિટી, આંધ્ર પ્રદેશ.
- કોચીન યુનિવર્સિટી, કોચી.
- ભારતીય ઉષ્ણકટિબંધીય હવામાનશાસ્ત્ર સંસ્થા, મહારાષ્ટ્ર.
