અભિનેત્રી અનુષ્કા શર્માએ તાજેતરમાં જાહેર કર્યું કે કેવી રીતે તે અને ક્રિકેટર પતિ વિરાટ કોહલી રાત્રિભોજન અને વહેલા સૂવાની લાઈફ સ્ટાઇલ અનુસરે છે, એક એવી પસંદગી જે તેમને મોટાભાગના સામાજિક મેળાવડાઓથી દૂર રાખે છે. તેણેએ પણ શેર કર્યું કે કેવી રીતે, તેના પડોશીઓ, કલાકારો કેટરિના કૈફ અને વિકી કૌશલ તરફથી રાત્રિભોજનનું આમંત્રણ સ્વીકારતી વખતે, કહ્યું કે તે સાંજે 6 વાગ્યે ડિનર કર્યું હતું અને 9.30 વાગ્યે સૂઈ ગયા હતા. જેના માટે કેટરીનાએ એડજસ્ટ કરવા માટે સંમત થયા અને કહ્યું કે તે તેના મહેમાનોને વહેલું રાત્રિભોજન આપશે જ્યારે વિકી અને તે સાંજનો નાસ્તો કરશે. અભિનેતા અક્ષય કુમાર એ જ રીતે રાત્રે વહેલા જામી લેવા માટે જાણીતા છે.
વહેલા રાત્રિભોજનના ફાયદા ઘણા અભ્યાસો દ્વારા સાબિત થયા છે. સંશોધકોએ એ બતાવવા માટે પૂરતા પુરાવા આપ્યા છે કે તમારા જાગવાના 10-કલાકમાં તમારું તમામ ભોજન લેવાથી સ્વાસ્થ્ય તંદુરસ્ત રહે છે.
આ પણ વાંચો: હેલ્થ ટિપ્સ: શું રબડી-જલેબી માઈગ્રેન માટે અસરકારક આયુર્વેદિક ઉપાય હોઈ શકે?
શા માટે વહેલું રાત્રિભોજન તમારા શરીર માટે શ્રેષ્ઠ છે?
એન્ડોક્રિનોલોજી અને ડાયાબિટીસ, મેક્સ હેલ્થકેર ના ડૉ. અંબરીશ મિથલ, ચેરમેન અને હેડ, સમજાવે છે કે, “આ તમારી ખાવાની ટેવને શરીરની કુદરતી સર્કેડિયન લય સાથે લિંક કરવા વિશે છે. શારીરિક ચયાપચય સામાન્ય રીતે મધ્યથી મોડી સવારના કલાકો સુધી તેની ટોચ પર હોય છે, તે દિવસ દરમિયાન ધીમે ધીમે ઓછી થઇ જાય છે અને સાંજ સુધીમાં બંધ થઈ જાય છે. એટલા માટે સલાહ આપવામાં આવે છે કે તમારું ભોજન 10-કલાકમાં લઇ લેવું જોઈએ, જે દિવસે ભારે ખોરાક લો, જ્યારે શરીર તેમને વધુ સારી રીતે ચયાપચય કરી શકે. જો તમે મોડી સાંજે ખાઓ છો, તો લેપ્ટિન, હોર્મોન જે તમને પેટ ભરવામાં મદદ કરે છે, તે પૂર્ણ ક્ષમતાથી કામ કરી શકતું નથી કારણ કે ત્યાં સુધીમાં તેનું લેવલ સરેરાશ 16 ટકા જેટલું ઘટી ગયું હશે.”
તે ઉમેરે છે કે, “તમારા સાટીએટી હોર્મોન તેના સૌથી નીચા સ્તરે હોવાથી, મોડું ખાવાથી તમને ભૂખ લાગવાની સંભાવના બમણી થઈ જાય છે. જેનો અર્થ છે કે તમે વધુ તળેલા અને વધુ ચરબીવાળા ખોરાક ખાવાનું વલણ રાખો છો. તમારા ચરબીના કોષો પણ ઝડપથી વધે છે”
ન્યુટ્રિશનિસ્ટ રિતિકા સમદ્દર કહે છે કે, “આ મૂળભૂત રીતે સમય-પ્રતિબંધિત ભોજન યોજના છે. જાગવાના બે કલાકની અંદર નાસ્તો કરવાનો અને સૂવાના ઓછામાં ઓછા બે કલાક પહેલાં રાત્રિભોજન કરવાનો વિચાર છે. શરીરની દરેક વસ્તુની જેમ, તમારા હોર્મોન્સ, ખાસ કરીને ઇન્સ્યુલિનને આરામની જરૂર છે. વહેલા રાત્રિભોજન અને પૂરતી કલાકોની ઊંઘ પછી શરીર ઉપવાસ અને આરામ કર્યા પછી, ઇન્સ્યુલિનની સંવેદનશીલતા વધે છે. તે તમારા બ્લડ સુગરના સ્તરને કંટ્રોલ કરવા માટે કાર્યક્ષમ રીતે કાર્ય કરી શકે છે.”
તાજેતરનું સંશોધન શું કહે છે?
બ્રિઘમ અને વિમેન્સ હોસ્પિટલના સંશોધકોના ગયા વર્ષના અભ્યાસ મુજબ, અભ્યાસના વિષયો કે જેમણે દિવસમાં ચાર કલાક પછી ભોજન લીધું હતું તેઓ ભૂખ્યા હતા, ધીમી ગતિએ કેલરી બર્ન થઇ હતી અને તેમના શરીરમાં ફેરફારો થયા હતા જેના કારણે ચરબીનો સંચય થયો હતો.
સંશોધકોએ 16 વધુ વજનવાળા દર્દીઓને બે શેડ્યૂલ પર સમાન ચોક્કસ ભોજન ખાય છે:
એક દિવસના વહેલા ભોજન સાથે અને બીજો દિવસના લગભગ ચાર કલાક પછી ભોજન સાથે. મોડા ખાવાથી લગભગ 60 ઓછી કેલરી બળી જાય છે, લેપ્ટિનના નીચા સ્તરને કારણે અને વધારાની કેલરી જમા થવાને કારણે લોકોને ભૂખ લાગે છે.
આ પણ વાંચો: હેલ્થ ટિપ્સ : એલોવેરા પેક તમને આપશે દોષરહિત સુંદર ત્વચા, આ રીતે બનાવો ફેસ પેક
યુનિવર્સિટી ઓફ કેલિફોર્નિયાના સાલ્ક ઇન્સ્ટિટ્યૂટના અન્ય એક સંશોધનમાં દર્શાવવામાં આવ્યું છે કે જે અગ્નિશામકોએ 10-કલાકની અંદર તેમનું તમામ ભોજન લીધું હતું તેઓમાં ખરાબ કોલેસ્ટ્રોલના સ્તરમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો હતો, માનસિક સ્વાસ્થ્યમાં સુધારો થયો હતો અને અઠવાડિયામાં લગભગ ત્રણ ડ્રિંક્સ દ્વારા આલ્કોહોલનું સેવન ઓછું થયું હતું. અભ્યાસના વિષયો, જેમણે બ્લડ સુગર અને બ્લડ પ્રેશરના સ્તરમાં વધારો કર્યો હતો, તેઓમાં પણ નોંધપાત્ર સુધારો જોવા મળ્યો હતો.
જેઓ વહેલા રાત્રિભોજનના સ્કેડ્યુઅલને અનુસરી શકતા નથી તેમના માટે હેક્સ વિશે શું?
ડૉ. મિથલ સલાહ આપે છે કે, “આપણા વ્યસ્ત કામના જીવનને જોતાં, રાત્રિભોજનના પ્રારંભિક સમયનું પાલન કરવું મુશ્કેલ છે. પરંતુ ત્યાં હંમેશા ઉકેલો છે. જો મોડું ખાવું હોય, તો તમારું રાત્રિભોજન હળવું રાખો, કાર્બોહાઈડ્રેટ ઓછું કરો અને જમ્યા પછી અમુક પ્રકારની શારીરિક પ્રવૃત્તિ કરો, પછી તે પાંચ મિનિટ ચાલવાનું હોય કે સીડી ઉપર જવાનું હોય. આનાથી ઘણો ફરક પડે છે.”
એ સમજવું અગત્યનું છે કે વ્યક્તિ માટે બેસ્ટ ડાયટ પ્લાન વિવિધ પરિબળો પર આધાર રાખે છે જેમ કે લાઈફ સ્ટાઇલનો પ્રકાર, તેમના પ્રોફેશન, લાંબી બીમારીઓ અથવા પરિસ્થિતિઓ અને અન્ય ઘણા ફેરફારો. ઈન્દ્રપ્રસ્થ એપોલો હોસ્પિટલ, ઈન્ટરનલ મેડિસિન, ઈન્ટરનલ મેડિસિન, વરિષ્ઠ સલાહકાર ડૉ. સુરંજિત ચેટર્જી સમજાવે છે, કે, “કેટલીક વ્યક્તિઓની રૂટિન તેમને દરરોજ ત્રણ બિગ મિલ માટે પૂરતો સમય ન આપી શકે. ઉપરાંત, મોટા પ્રમાણમાં ભોજન લેવાથી તેઓ સુસ્ત બની શકે છે, પરિણામે પ્રોડક્ટીવીટીમાં ઘટાડો થાય છે. આવી વ્યક્તિઓ માટે, જમવાની શૈલી ખાવાની આદત, થોડું થોડું જમવાનું સેવન કરવાની સાથે, સંપૂર્ણ અને ધ્યાન કેન્દ્રિત રહેવા માટે વધુ સારો વિકલ્પ હોઈ શકે છે.
આ ઉપરાંત, વારંવાર જમવાનો અર્થ એ છે કે તમારે કેલરીફિક મૂલ્ય વિશે જાગ્રત રહેવું પડશે. સૈદ્ધાંતિક રીતે તમારું વજન જાળવવા અને દરરોજ છ સ્મોલ બીગ લેવાનું પસંદ કરવા માટે તમારે 1,800 કેલરીની જરૂર પડી શકે છે. પરંતુ પછી શું તમે વાસ્તવિક રીતે દરેક ભોજનને લગભગ 300 કેલરી સુધી મર્યાદિત કરી શકો છો? આ ઉપરાંત, આહાર યોજનાઓ વ્યક્તિની તબીબી સ્થિતિઓથી પણ પ્રભાવિત થાય છે. દાખલા તરીકે, ડાયાબિટીસના દર્દીઓ નબળા અથવા ખરાબ અનુભવવાનું શરૂ કરી શકે છે, જો તેમના ભોજન વચ્ચે લાંબો અંતર હોય તો તેમના ખાંડના સ્તરમાં ઘટાડો થઈ શકે છે. વધુ વારંવાર પરંતુ કંટ્રોલ ખોરાકના ભાગો સાથે ભોજન યોજના તેમના માટે વધુ અસરકારક હોઈ શકે છે. વારંવાર ખાવું એ લોકો માટે સમસ્યા બની શકે છે જેઓ તેમના મિલ પર કંટ્રોલ કરી શકતા નથી, જે તબીબી રીતે ઉત્તેજક-બાઉન્ડ ઇટિંગ (stimulus-bound eating) તરીકે ઓળખાય છે. આનાથી કોઈને ગમતા ખોરાકનું સેવન, મોટા ભાગોમાં થઈ શકે છે, જેનાથી વજન વધે છે. આવા લોકો માટે કંટ્રોલ સેટિંગ્સમાં સંપૂર્ણ ભોજન લેવું વધુ સારું છે. ત્રણ મોટા ભોજન ખાવાથી તૃપ્તિ થઈ શકે છે, જેનાથી લાંબા સમય સુધી પેટ ભરાઈ જાય છે અને તેમની એકાગ્રતા જાળવી શકાય છે.”
