આજે આંતરરાષ્ટ્રીય પરિવાર દિવસ (International Day of Families) છે. દર વર્ષે 15 મેના રોજ વિશ્વ પરિવાર દિવસ (international family day) ઉજવવામાં આવે છે. સંયુક્ત રાષ્ટ્ર અમેરિકાએ 1994ને ઇન્ટરનેશનલ ડે ઓફ ફેમિલિઝ યર તરીકે જાહેર કર્યું હતુ. આથી દુનિયાભરના લોકોને કુટુંબનું મહત્વ સમજાવવા માટે દર વર્ષે 15 મેના રોજ આંતરરાષ્ટ્રીય કુટુંબ દિવસ ઉજવવામાં આવે છે. આ ટ્રેન્ડ વર્ષ 1995થી શરૂ થયો છે. આ વર્ષની થીમ ” વસ્તી વિષયક વલણો અને પરિવારો (Demographic Trends and Families) છે.
International Family Day 2023 : 2022 ના અંતમાં, વિશ્વની વસ્તી આઠ અબજ લોકો સુધી પહોંચી ગઈ છે. યુનાઈટેડ નેશન્સ સેક્રેટરી-જનરલ દ્વારા ‘માનવ વિકાસમાં સીમાચિહ્નરૂપ’ તરીકે દર્શાવવામાં આવેલી આ ઘટના માનવ આયુષ્યને લંબાવતા આરોગ્યને લગતી સમસ્યા ઉભી કરે છે. વસ્તી વૃદ્ધિ ઘટતા દરે ચાલુ રહેવાની છે. તે 2050 માં 9.8 બિલિયન અને 2100 માં 11.2 સુધી પહોંચવાનો અંદાજ છે, જે ટકાઉ શહેરીકરણ અને આબોહવા પરિવર્તનની વ્યવસ્થાપનની સંભાવનાઓ વિશે વધતી ચિંતાઓ છે.
આ પણ વાંચો: યોગ દર્શન : ‘અશ્વસંચાલન’ આસનથી પગ અને પેટના સ્નાયુઓ મજબૂત બનશે, ચેતાતંત્ર સંતુલિત થશે
વસ્તી વિસ્ફોટએ આપણા વિશ્વ અને વિશ્વભરના પરિવારોના જીવન અને સુખાકારીને અસર કરતા સૌથી મહત્વપૂર્ણ પરિબળોમાંનું એક છે. વસ્તી વધારો મોટે ભાગે પ્રજનનક્ષમતા અને મૃત્યુદરના પર આધારિત છે . ઘટતા પ્રજનન દર પરિવારો માટે લાભમાં પરિણમે છે કારણ કે તેઓ તેમના બાળકોના આરોગ્ય અને શિક્ષણમાં વધુ રોકાણ કરવા સક્ષમ છે જે બદલામાં ગરીબી ઘટાડવા અને વધુ સારા સામાજિક-આર્થિક વિકાસમાં મદદ કરે છે.
સંશોધન દર્શાવે છે કે પ્રજનનક્ષમતા ઘટવાથી મહિલાઓની શ્રમ ભાગીદારીમાં પણ વધારો થાય છે. બીજી તરફ, પ્રજનનક્ષમતામાં ઘટાડો નાના પરિવારોમાં પરિણમે છે જેઓ સંભાળ અને અન્ય ઘરગથ્થુ જવાબદારીઓનો સામનો કરવાની શક્યતા ઓછી હોય છે. જેમ કે બેરોજગારી અથવા માંદગીના સમયમાં, પરિવારોમાં વિશ્વાસ કરવા માટે ઓછા સભ્યો હોય છે. તદુપરાંત, નીચા પ્રજનન દરો શ્રમ દળો અને સામાજિક માળખાને નબળી પાડી શકે છે જે સામાજિક સુરક્ષાથી લઈને લિંગ સમાનતા (જેન્ડર ઇક્વાલિટી) સુધીના મુદ્દાઓ માટેના પરિણામોની આગાહી કરવી મુશ્કેલ સાથે સખત પ્રતિભાવો આપે છે.
