યોનિમાર્ગની ખંજવાળ આવવી તે માત્ર અસ્વસ્થતા જ નથી, પણ અંતર્ગત સમસ્યા સૂચવી શકે છે. જ્યારે યોનિમાર્ગની ખંજવાળના કેટલાક સામાન્ય કારણો, જેમ કે યીસ્ટ ઇન્ફેક્શન અથવા બેક્ટેરિયલ યોનિસિસ, પણ અસામાન્ય સ્રાવનું કારણ બની શકે છે, અન્ય કારણો જેમ કે રેઝર બમ્પ્સ અથવા જનનેન્દ્રિય હર્પીસ, કોઈપણ કારણ બનશે નહીં. તેને અનુલક્ષીને, સમયસર અને યોગ્ય સારવાર શરૂ કરવા માટે યોનિમાર્ગની ખંજવાળના કારણોને જાણવા મહત્વપૂર્ણ છે.
એક ઇન્સ્ટાગ્રામ પોસ્ટમાં આને હાઇલાઇટ કરતાં, પ્રસૂતિશાસ્ત્રી-સ્ત્રીરોગ નિષ્ણાત ડૉ શ્રુતિ શર્માએ લખ્યું હતું કે, “યોનિમાં ખંજવાળ એ ઘણી પરિસ્થિતિઓનું લક્ષણ હોઈ શકે છે. અગવડતા અસહ્ય હોઈ શકે છે, પરંતુ યોનિમાર્ગની ખંજવાળ ખરેખર ખૂબ જ સામાન્ય છે, અને તમને તે શા માટે થાય છે તેના ઘણા કારણો છે.”
ડૉ. શર્માના જણાવ્યા મુજબ, યોનિમાર્ગ અથવા યોનિમાર્ગમાં ખંજવાળના કેટલાક સંભવિત કારણો અહીં છે:
આ પણ વાંચો: ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન કોવિડ -19 બાળકોમાં સ્થૂળતાનું જોખમ વધારી શકે : અભ્યાસ
બેક્ટેરિયલ યોનિનોસિસ
બેક્ટેરિયલ યોનિનોસિસ એ બેક્ટેરિયાની અતિશય વૃદ્ધિ અને યોનિમાર્ગમાં pH અસંતુલનને કારણે થતી એક સામાન્ય સ્થિતિ છે, જે સ્ત્રીઓમાં ખંજવાળ તરફ દોરી શકે છે. ડો. કિંજલ શાહ, પ્રસૂતિશાસ્ત્ર અને સ્ત્રીરોગવિજ્ઞાન, સલાહકાર, ભાટિયા હોસ્પિટલ, મુંબઈના જણાવ્યા અનુસાર, “તે સામાન્ય રીતે અસુરક્ષિત સંભોગ કરતી સ્ત્રીઓને અથવા વારંવાર ડચિંગ કરતી સ્ત્રીઓને અસર કરે છે.”
કોન્ટેક્ટ ડરમાઇટીસ
સાબુ, ડિટર્જન્ટ, બબલ બાથ, એક નવા પ્રકારનું અન્ડરવેર, ખરેખર, કોઈપણ નવી પ્રોડક્ટ કે જે તમારી યોનિના સંપર્કમાં આવે છે તે ખંજવાળનું કારણ બની શકે છે. ડૉ. શાહે જણાવ્યું હતું કે, “વલ્વર ડર્મેટાઇટિસ ત્યારે થાય છે જ્યારે યોનિમાર્ગની આજુબાજુની ત્વચાના સોફ્ટ ફોલ્ડ્સ લાલ, પીડાદાયક અને ખંજવાળ આવે છે.”
યીસ્ટ ઇન્ફેકશન
કુટીર ચીઝ જેવો સ્રાવ, લેબિયા અને યોનિની આસપાસ લાલાશ અને ખંજવાળ એ આથોના ચેપના તમામ ઉત્તમ સંકેતો છે. આ Candida vulvovaginitis ને કારણે થાય છે, જે ફંગલ ચેપ છે.
સેક્સ્યુઅલી ટ્રાન્સમિટેડ ઇન્ફેક્શન (STI)
ખંજવાળ એ ખરેખર મોટાભાગના STI નું લક્ષણ નથી, જો કે તે કેટલીકવાર પ્રથમ સંકેત હોઈ શકે છે કે કંઈક થયું છે. ડૉ. શાહના જણાવ્યા મુજબ, કેટલાક STIs કે જે ત્વચાને બળતરા કરી શકે છે અને ખંજવાળ પેદા કરી શકે છે તે છે જીનીટલ હર્પીસ, ટ્રાઇકોમોનિઆસિસ, ગોનોરિયા, ક્લેમીડિયા અને હ્યુમન પેપિલોમાવાયરસ (HPV) ચેપ છે.
આ પણ વાંચો: બ્યુટી ટિપ્સ: હેલ્થી અને ગ્લોઈંગ સ્કિન માટે કેટરિના કૈફનું મોર્નીગ રૂટિન કરો ફોલૉ
પ્યુબિક જૂ
સાર્વજનિક જૂ એ તમારા જનનેન્દ્રિય વિસ્તારમાં કોઈપણ સરળતાથી પ્રસારિત થતો ઉપદ્રવ છે જે અતિશય ખંજવાળનું કારણ બને છે.
મેનોપોઝ
એસ્ટ્રોજનના ઉત્પાદનમાં ઘટાડો જે સ્ત્રીના પ્રજનન વર્ષોના અંતમાં થાય છે તે યોનિની દિવાલોને પાતળી અને સૂકવી શકે છે, જેના કારણે તેમને ખંજવાળ આવે છે. ડૉ. શાહે નોંધ્યું હતું કે આ એટ્રોફિક યોનિનાઇટિસ (યોનિમાર્ગ એટ્રોફી)ને કારણે થાય છે, જ્યાં એસ્ટ્રોજનના સ્તરમાં ઘટાડો થવાને કારણે યોનિની અસ્તર સુકી અને પાતળી બને છે.
યોનિમાર્ગ ખંજવાળ માટે સારવાર
એકવાર તમારા હેલ્થકેર પ્રોફેશનલને તમારી યોનિમાર્ગની ખંજવાળનું મૂળ કારણ મળી જાય, તેઓ સારવારના વિકલ્પોની ભલામણ કરશે. જરૂરી સારવારનો ચોક્કસ કોર્સ સમસ્યાનું કારણ બનેલી ચોક્કસ સ્થિતિ પર આધાર રાખે છે.
- એજીનલ યીસ્ટના ચેપની સારવાર એન્ટિફંગલ દવાઓથી કરવામાં આવે છે. આ વિવિધ સ્વરૂપોમાં આવે છે, જેમાં ક્રિમ, મલમ અથવા ગોળીઓનો સમાવેશ થાય છે.
- બેક્ટેરિયલ યોનિનોસિસની સારવાર સામાન્ય રીતે એન્ટિબાયોટિક્સથી કરવામાં આવે છે.
- STI ની સારવાર એન્ટિબાયોટિક્સ, એન્ટિવાયરલ અથવા એન્ટિપેરાસાઇટિક્સથી કરી શકાય છે.
- મેનોપોઝ-સંબંધિત ખંજવાળ એસ્ટ્રોજન ક્રીમ, ગોળીઓ અથવા યોનિમાર્ગની રિંગ દાખલ કરીને નિયંત્રિત કરી શકાય છે.
ઘરગથ્થુ ઉપચાર
યોનિમાર્ગની ખંજવાળ અટકાવવા અને યોનિમાર્ગની સારી તંદુરસ્તી જાળવવા માટે તમે અહીં કેટલીક બાબતો કરી શકો છો, ડૉ. રિતુ સેઠી, સિનિયર કન્સલ્ટન્ટ, ગાયનેકોલોજી, ક્લાઉડ નાઈન હોસ્પિટલ, ગુડગાંવ અનુસાર:
તમારા જેનીટલ એરિયાને ધોવા માટે ગરમ પાણી અને હળવા ક્લીનઝરનો ઉપયોગ કરો
સુગંધી સાબુ, લોશન અને બબલ બાથ ટાળો
સ્વિમિંગ કે એક્સરસાઇઝ કર્યા પછી તરત જ ભીના થયા હોય તે કપડાં બદલો
સુતરાઉ અન્ડરવેર પહેરો
મળમાંથી બેક્ટેરિયાને યોનિમાંથી દૂર રાખવા માટે હંમેશા ક્લીનિંગ કરો.
સંભોગ કરતી વખતે પ્રોટેકશનનો ઉપયોગ કરો
