વિજય કુમાર ઝા | Assembly Election Result 2023 : મધ્યપ્રદેશ, રાજસ્થાન, છત્તીસગઢ અને તેલંગાણા વિધાનસભા ચૂંટણીના પરિણામો ફાઇનલ થયા બાદ કયો પક્ષ સરકાર બનાવશે તે નક્કી થશે. પરંતુ, લાંબા ગાળે પ્રજાની પીડા વધશે તે પણ નિશ્ચિત છે. આ રાજ્યોમાં મધ્યપ્રદેશ સૌથી મોટું રાજ્ય છે. તેથી, હાલમાં આપણે ફક્ત મધ્યપ્રદેશની વાત કરીએ છીએ.
છ વર્ષમાં જાહેર દેવું ત્રણ ગણું વધ્યું
મધ્યપ્રદેશના લોકોનું દેવું છ વર્ષમાં ત્રણ ગણું વધી ગયું છે. સપ્ટેમ્બરના મધ્યમાં, મધ્યપ્રદેશના દરેક વ્યક્તિ પર 40 હજાર રૂપિયાનું દેવું હતું, જે છ વર્ષમાં લગભગ ત્રણ ગણું વધી ગયું છે. માર્ચ 2016 માં આ આંકડો 13,853 રૂપિયા હતો. રાજ્ય પર કુલ રૂ. 3.4 લાખ કરોડનું દેવું છે, જે 31 માર્ચ, 2023 ના રોજ રૂ. 3.3 લાખ કરોડ હતું.
2023 માં એપ્રિલથી સપ્ટેમ્બરની વચ્ચે મધ્યપ્રદેશ સરકારે 9000 કરોડ રૂપિયાની લોન લીધી હતી. મે (2000 કરોડ) અને જૂન (4000 કરોડ) એટલે કે, બે મહિનામાં રૂ. 6000 કરોડની લોન લેવામાં આવી હતી. 2018ની ચૂંટણી પહેલા પણ રાજ્ય સરકારે એપ્રિલથી સપ્ટેમ્બર વચ્ચે 7000 કરોડ રૂપિયાની લોન લીધી હતી.
મધ્યપ્રદેશ સરકાર દ્વારા કરવામાં આવેલી ત્રણ મોટી જાહેરાતો પર દર મહિને 3000 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ થવાનો અંદાજ છે. એકલી લાડલી બ્રાહ્મણ યોજના પર માસિક રૂ. 1500 કરોડનો ખર્ચ થશે. ગેસ્ટ ટીચર્સનો પગાર અને ગેસ સિલિન્ડર 450 રૂપિયામાં વધારવાની જાહેરાતને અમલમાં મૂકવા માટે 920 કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ થશે.
રેવડી વહેંચવામાં આવશે, વેતન ચૂકવવામાં આવશે નહીં
સરકાર જ્યારે મફત સુવિધાઓ અથવા છૂટ આપવા પર મોટી રકમ ખર્ચી રહી છે, ત્યારે મધ્યપ્રદેશ સરકાર વેતન આપવાના મામલે પાછળ છે. રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) ના ડેટા અનુસાર, સમગ્ર દેશમાં મધ્યપ્રદેશમાં ગ્રામીણ ખેતમજૂરોને સૌથી ઓછું વેતન આપવામાં આવે છે. મધ્ય પ્રદેશમાં, 2023 માં પુરૂષ ખેતમજૂરોને માત્ર 229.20 રૂપિયાનું વેતન આપવામાં આવ્યું હતું. જો તેમને મહિનામાં 25 દિવસ પણ કામ મળે તો, તેમને કુલ 5730 રૂપિયા મળશે, જે ચાર-પાંચ લોકોના પરિવારને ચલાવવા માટે અપૂરતા છે.
રેટિંગ ફર્મ ક્રિસિલની તાજેતરની ગણતરી (સપ્ટેમ્બર) મુજબ, શાકાહારી થાળીની કિંમત રૂ. 27.90 છે, જ્યારે માંસાહારી થાળીની કિંમત રૂ. 61.40 છે. આ મુજબ પાંચ શાકાહારી લોકોના પરિવારને ભોજન માટે દર મહિને ઓછામાં ઓછા 8400 રૂપિયાની જરૂર પડે છે.
પીડા માત્ર પીડા
સામાજિક અને આર્થિક રીતે લોકોની પ્રગતિના આંકડા પણ પ્રોત્સાહક નથી, ચાલો કેટલાક આંકડા જોઈએ:
- 1. 2015-16માં મધ્યપ્રદેશમાં 64 ટકા છોકરીઓ/મહિલાઓ શાળાએ ગઈ હતી. 2019-21માં આ આંકડો માત્ર અઢી ટકા વધીને 67.5 થયો છે.
- 2. માનવ વિકાસ સૂચકાંક (HDI), મધ્ય પ્રદેશ 1990માં 30 રાજ્યોમાં 26મા ક્રમે હતું અને 2021માં તે એક સ્થાન સરકીને (27મા ક્રમે) હતું. 3. આર્થિક મોરચે પણ સ્થિતિ ખરાબ છે. 1993-94માં માથાદીઠ ગ્રોસ સ્ટેટ ડોમેસ્ટિક પ્રોડક્ટ (NSDP)ની દ્રષ્ટિએ, મધ્યપ્રદેશ 27માંથી 19મા ક્રમે હતું. 2021-22માં બે સ્થાન નીચે આવ્યા છે.
- 4. શિક્ષણની દ્રષ્ટિએ, પ્રાથમિક, માધ્યમિક અને કૉલેજ સ્તરના શિક્ષણમાં પ્રવેશના સંદર્ભમાં 2020માં 30 રાજ્યોની યાદીમાં મધ્યપ્રદેશ 20માં નંબરે હતું. 5. બાળ મૃત્યુ દર (દર હજાર નવજાત શિશુઓ)ના સંદર્ભમાં 30 રાજ્યોની યાદીમાં મધ્યપ્રદેશ 27મા નંબરે છે.
આ પણ વાંચો – Assembly Election Result 2023 | વિધાનસભા ચૂંટણી 2023 પરિણામ : ગાંધીનગરમાં કમલમ ખાતે ભાજપની જીત વધામણા
રાજસ્થાનની સ્થિતિ
રાજસ્થાનનું દેવું 2022-23 દરમિયાન વધીને ₹537,013 કરોડ થયું છે, જે એક વર્ષ અગાઉ ₹458,089 કરોડ હતું. રાજસ્થાનની કુલ બાકી જવાબદારીઓ એક દાયકામાં ચાર ગણીથી વધુ વધી છે. રાજસ્થાન ભારતનું પાંચમું સૌથી વધુ દેવાદાર રાજ્ય છે. તેની રાજકોષીય ખાધ 2020-21માં 5.9 ટકા, 2021-22માં 5.2 ટકા અને 2022-23માં 4.3 ટકા છે. છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં કોઈપણ રાજ્ય કે કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશમાં આટલી રાજકોષીય ખાધ નથી.
