જય મઝુમદાર
ઉત્તરાખંડના જોશીમઠમાં ઘણા ઘરોમાં તિરાડો પડી ગઈ છે અને સરકાર રાહત અને બચાવ કામગીરીમાં લાગેલી છે. ત્યાં રહેતા લોકો તેમના જીવન અને ઘર વિશે પરેશાન અને ચિંતિત છે. 5 જાન્યુઆરીએ, લોકોએ એનટીપીસીના 4×130 મેગાવોટના તપોવન વિષ્ણુગઢ હાઇડલ પ્રોજેક્ટનો વિરોધ કર્યો અને તે પછી તેનું કામ બંધ કરી દેવામાં આવ્યું. લોકોનું માનવું છે કે, આ પ્રોજેક્ટને કારણે જોશીમઠમાં જમીન ધસી રહી છે. જ્યારે એનટીપીસીએ આ આરોપોને નકારી કાઢ્યા છે.
સુરંગ જોશીમઠ શહેરની નીચેથી નથી પસાર થઈ રહી – NTPC
NTPCએ એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે, “NTPC દ્વારા બનાવવામાં આવેલી સુરંગ જોશીમઠ શહેરની નીચેથી પસાર થતી નથી. આ સૂરંગ ટનલ બોરિંગ મશીન (TBM) દ્વારા ખોદવામાં આવી છે અને હાલમાં બ્લાસ્ટિંગ કરવામાં આવી રહ્યું નથી. ટનલનો હેતુ નદીના પાણીને પ્લાન્ટના ટર્બાઈન્સ સુધી લઈ જવા માટે છે.”
કંપનીએ જેનો ઉલ્લેખ કર્યો નથી તે એ છે કે, તેનો TBM ઉલ્લંઘનનો ઇતિહાસ રહ્યો છે. ધ ઇન્ડિયન એક્સપ્રેસ દ્વારા ઍક્સેસ કરાયેલા સત્તાવાર રેકોર્ડ્સ દર્શાવે છે કે, ડિસેમ્બર 2009 બાદથી, તપોવન વિષ્ણુગઢ હાઇડલ પ્રોજેક્ટની સુરંગમાં અંદર ગયા પછી TBM ખડકમાં તૂટી જાય છે.
આ ઘટના 2009માં બની હતી
ઉલ્લેખનય છે કે, ડિસેમ્બર 2009માં, ટીબીએમ 900 મીટરની ઊંડાઈએ અટકી ગયું હતું અને તેના કારણે વધુ દબાણ સર્જાયું હતું અને પાણી સપાટી પર આવી ગયું હતું. આ પછી શહેરને પીવાના પાણીની સમસ્યાનો સામનો કરવો પડ્યો અને પછી નાગરિકોના વિરોધને કારણે 2010 માં NTPC સ્થાનિક રહેવાસીઓની માંગ સાથે સંમત થઈ. તે વર્ષે H.N.B. ગઢવાલ યુનિવર્સિટીના ભૂસ્તરશાસ્ત્રીઓ એમ.પી.એસ. બિષ્ટ અને પીયૂષ રૌતેલાએ કરન્ટ સાયન્સમાં લાલ ઝંડી દેખાડી દીધી હતી કે આ કેવી રીતે કાયમી અસર કરી શકે છે. તેમના મતે, ટીબીએમને કારણે થતી આવી ઘટનાઓ ભૂસ્ખલન તરફ દોરી શકે છે.
ધ ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસ દ્વારા રવિવારે સંપર્ક કરવામાં આવતા, પીયૂષ રૌતેલા (હવે ઉત્તરાખંડ સરકારના સેન્ટર ફોર ડિઝાસ્ટર મેનેજમેન્ટ એન્ડ મિટિગેશનના એક્ઝિક્યુટિવ ડિરેક્ટર) એ જણાવ્યું હતું કે, નવા ભૂસ્ખલન “સંભવતઃ જળચર ભંગને કારણે છે કારણ કે અમે ગંદા પાણીને બહાર આવતા જોઈ રહ્યા છીએ.” જ્યારે તેમને પૂછવામાં આવ્યું કે, શું આ વખતે પણ ટનલ સાથે કોઈ લિંક છે, તો તેમણે કહ્યું કે, હજી સુધી કોઈ પુરાવા નથી કે તેને હાઈડલ ટનલ સાથે જોડવા કે નકારી શકાય
ચારધામ પ્રોજેક્ટ પર સર્વોચ્ચ અદાલત દ્વારા નિયુક્ત ઉચ્ચ-સંચાલિત સમિતિના સભ્ય ડૉ. હેમંત ધ્યાનીએ જણાવ્યું હતું કે, “જ્યારે ડિસેમ્બર 2009માં NTPCની TBMના કારણે જળચર ઘુસણખોરીએ જોશીમઠમાં પાણીની સ્થિતિને અસર કરી હતી, ત્યારે કંપની કેવી રીતે દાવો કરી શકે કે, વર્તમાન પ્રોજેક્ટ સુરંગને ભૂસ્ખલન સાથે ન જોડી શકાય, જે આપણે હવે જોઈ રહ્યા છીએ? શહેરમાં હાઇડ્રોઇલેક્ટ્રિક ટનલમાંથી કરંટ નીકળી રહ્યો છે કે કેમ તે માત્ર પાણીની તપાસ જ કહી શકે છે. જ્યારે સંપર્ક કરવામાં આવ્યો ત્યારે, એનટીપીસીના પ્રવક્તાએ ટિપ્પણી કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો અને કહ્યું હતું કે, ટૂંક સમયમાં જાહેર નિવેદન આપવામાં આવશે.
આ પણ વાંચો – joshimath sinking News : જોશીમઠમાં વર્ષો પહેલા જ ખતરાની ઘંટી વાગી હતી, કેમ બની આ વિપરીત પરિસ્થિતિ?
પ્રોજેક્ટમાં વિલંબ
તપોવન વિષ્ણુગઢ હાઇડલ પ્રોજેક્ટ, મૂળરૂપે 2012-13 માં શરૂ થવાનો હતો, અકસ્માતોને કારણે લગભગ એક દાયકાથી વિલંબિત છે. એનટીપીસીએ 2006ના અંતમાં પ્રોજેક્ટ પર કામ શરૂ કર્યું હતું. કંપનીએ સિવિલ વર્ક માટે લાર્સન એન્ડ ટુબ્રો (ભારત) અને આલ્પાઇન મેયરરેડર બાઉ (ઓસ્ટ્રિયા) અને ટીબીએમના કામમાં મદદ કરવા માટે સલાહકાર તરીકે જીઓકન્સલ્ટ (ઓસ્ટ્રિયા)ને જોડ્યા હતા.
