જતીન આનંદ : ગયા વર્ષે 8 જુલાઈના રોજ, દિલ્હીના મુખ્ય સચિવે લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર (એલજી) વિનય કુમાર સક્સેના અને મુખ્ય પ્રધાન અરવિંદ કેજરીવાલને પાંચ પાનાનો અહેવાલ મોકલ્યો હતો, જેમાં દિલ્હીના નિર્માણમાં નિર્ધારિત પ્રક્રિયાઓમાંથી “વિચલન” (હવે પાછી ખેંચી લેવામાં આવી હતી)ને ટાંકવામાં આવ્યું હતુ. ચિહ્નિત આબકારી નીતિ 2021-22.
મુખ્ય સચિવની નોંધના આધારે, એલજીએ વિજિલન્સ વિભાગ પાસેથી વિગતવાર અહેવાલ માંગ્યો છે. 20 જુલાઈના રોજ સબમિટ કરાયેલા અહેવાલમાં આરોપ લગાવવામાં આવ્યો હતો કે, આબકારી મંત્રી તરીકે મનીષ સિસોદિયા દ્વારા લેવામાં આવેલા “મનસ્વી અને એકપક્ષીય નિર્ણયો”ના પરિણામે “સરકારી ખજાનાને ભારે નાણાકીય નુકસાન” થયું હતું અને પંજાબ અને ગોવામાં 2022 ની શરૂઆતમાં થનારી વિધાનસભા ચૂંટણીઓને પણ આ નિર્ણય “પ્રભાવિત” કરશે.
22 જુલાઈએ સક્સેનાએ સીબીઆઈ તપાસની ભલામણ કરી હતી અને રવિવારે રાત્રે સિસોદિયાની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી. દિલ્હી સરકારે કહ્યું છે કે, પોલિસીનો હેતુ શહેરમાં દારૂ ખરીદવાના અનુભવને સુધારવા અને એક્સાઇઝને તેની સંપૂર્ણ આવક-ઉત્પાદન ક્ષમતા સુધી પહોંચાડવાનો હતો.
તકેદારી વિભાગના અહેવાલમાં મુખ્ય આરોપો – જેના આધારે સીબીઆઈએ તેનો કેસ બનાવ્યો છે – જે તેમાં શામેલ છે:
દિલ્હી લિકર પોલિસી: છૂટ, ‘1+1’ યોજનાઓ
અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે, દારૂના છૂટક વિક્રેતાઓ દ્વારા ઓફર કરવામાં આવતુ “ભારે ડિસ્કાઉન્ટ” “બજારમાં ગંભીર વિકૃતિ” નું કારણ બની રહ્યું છે, અને લાઇસન્સ ધારકો જાહેરાતો કરી રહ્યા છે અને વિવિધ માધ્યમો દ્વારા દારૂ અને તેમની દુકાનોને પ્રોત્સાહન આપી રહ્યા છે.
અહેવાલ મુજબ, આબકારી વિભાગે સિસોદિયા દ્વારા કથિત રીતે જાહેર કરાયેલ 1 એપ્રિલ, 2022 ની નોંધના આધારે 25% રિબેટની મંજૂરી આપી હતી. મંત્રી પરિષદ અને બાદમાં તત્કાલીન એલ.જી.ની મંજુરી વગર.
ડ્રાય દિવસોની સંખ્યા
નવી આબકારી નીતિએ 2021 કેલેન્ડર વર્ષમાં ડ્રાય દિવસોની સંખ્યા 21 થી ઘટાડીને 2022 માં ત્રણ કરી દીધી છે, કથિત રીતે મંત્રી પરિષદની મંજૂરી વિના અને એલજીનો અભિપ્રાય લીધા વિના. અહેવાલ જણાવે છે કે, જ્યારે આબકારી વિભાગે મહામારીના કારણે દારૂની દુકાનો બળજબરીથી બંધ કરવા બદલ વળતર આપ્યું હતું, આ સિવાય મોટા વેચાણ માટે વધારાની લાઇસન્સ ફી વસૂલ કરી હતી જેના પરિણામે “ડ્રાય ડેની સંખ્યામાં ભારે ઘટાડો” થયો હતો.
રિપોર્ટમાં ડ્રાય દિવસોમાં સિસોદિયાની અગાઉની નીતિને સ્પષ્ટપણે પલટાવવામાં આવી હતી. તે યાદ કરાવે છે કે, 4 ડિસેમ્બર, 2015 ના રોજ, આબકારી વિભાગના સહાયક કમિશનરે સૂચન કર્યું હતું કે, ડ્રાય ડેની સંખ્યા 23 થી ઘટાડીને ત્રણ કરવામાં આવે, જે દિલ્હીની આબકારી નીતિને ઉત્તર પ્રદેશ અને હરિયાણાની જેમ લાવશે અને દિલ્હીમાં દારૂની દાણચોરી પર અંકુશ લાવી શકાશે.
તે વર્ષે 11 ડિસેમ્બરે, સિસોદિયાએ, “કોઈપણ કારણ આપ્યા વિના”, ડ્રાય દિવસોની સંખ્યામાં ઘટાડો કરવાના પ્રસ્તાવને નકારી કાઢ્યો. જો કે, 6 જાન્યુઆરી, 2021 ના રોજ, તેમણે દિલ્હી એક્સાઇઝ પોલિસી 2021-22માં સમાન દરખાસ્તને મંજૂરી આપી દીધી હતી, અહેવાલમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે – “પ્રધાન પરિષદની મંજૂરી વિના”.
વરિષ્ઠ સરકારી અધિકારીઓએ ધ્યાન દોર્યું કે, દિલ્હીની દારૂની નીતિ યુપી અથવા હરિયાણા સાથે સુસંગત ન હોઈ શકે કારણ કે દિલ્હી સરકારનું રાજધાનીમાં જમીન અને પોલીસ પર નિયંત્રિત નથી. વાસ્તવમાં, યોજનાની કાનૂની મુશ્કેલીઓમાંનો એક દિલ્હીનો માસ્ટર પ્લાન, 2021ના ઉલ્લંઘનમાં બિન-અનુરૂપ વિસ્તારોમાં દારૂના ઠેકાઓ ખોલવાનું હતું.
લાઇસન્સનું વિસ્તરણ
અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે, મંત્રી પરિષદની મંજૂરી વિના અને એલજીનો અભિપ્રાય લીધા વિના, દારૂના છૂટક વિક્રેતાઓને જારી કરાયેલ લાઇસન્સ 1 એપ્રિલ, 2022 થી 31 મે, 2022 સુધી અને ફરીથી 1 જૂન, 2022 થી 31 જુલાઈ 2022 સુધી લંબાવવામાં આવ્યા હતા.
આ પ્રકારનું લાયસન્સનું વિસ્તરણ, કથિત રીતે આબકારી અધિકારીઓ દ્વારા પોતાની મનમાની પર “ટેન્ડર લાયસન્સ ફીમાં કોઈપણ વધારો કર્યા વિના”, 23 જૂન, 2021 ના રોજ મંત્રી પરિષદ દ્વારા મંજૂર કરાયેલા ઠરાવનું ઉલ્લંઘન કરે છે.
અહેવાલ મુજબ, “વિભાગના અધિકારીઓ દ્વારા આવી કોઈ કવાયત કરવામાં આવી ન હતી”, અને પ્રથમ દૃષ્ટિએ ફીમાં વધારો કર્યા વિના લાયસન્સની મુદત લંબાવવાથી લાયસન્સધારકોને “કોઈપણ કારણ વગર” “અનુચિત લાભ” આપવામાં આવ્યો હતો.
રિબેટ, લાઇસન્સ ફી
અહેવાલમાં લાઇસન્સ ફીની ચુકવણીમાં ડિફોલ્ટના કિસ્સામાં આબકારી વિભાગ દ્વારા આપવામાં આવેલી “સંપૂર્ણ છૂટ” દર્શાવવામાં આવી હતી, જે કથિત રૂપે મંત્રી પરિષદ અને એલજીની સંમતિ વિના સિસોદિયા દ્વારા મંજૂર કરવામાં આવી હતી. તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, જાન્યુઆરી 2022માં 144.36 કરોડ રૂપિયાની લાઇસન્સ ફી “લીકર કાર્ટેલ્સને રાહત તરીકે કોવિડ પ્રતિબંધોના બહાને” માફ કરવામાં આવી હતી.
અહેવાલો અનુસાર, દારૂના લાયસન્સધારકોએ અગાઉ છૂટ માટે દિલ્હી સરકારનો સંપર્ક કર્યો હતો અને કોઈ જવાબ ન મળતાં તેઓ દિલ્હી હાઈકોર્ટમાં ગયા હતા. 6 જાન્યુઆરી, 2022 ના રોજ, કોર્ટે તેમને નવી રજૂઆત દાખલ કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો અને આબકારી વિભાગને સાત દિવસમાં નિર્ણય લેવા જણાવ્યું.
1 ફેબ્રુઆરીના રોજ, સિસોદિયાએ વિભાગને 28 ડિસેમ્બર, 2021 થી 27 જાન્યુઆરી, 2022 સુધીના સમયગાળા દરમિયાન બંધ થયેલી દુકાનો માટે “દરેક લાઇસન્સધારકને પ્રો-રેટા લાયસન્સ ફીમાં રાહત” પ્રદાન કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો, તે પણ ટેન્ડર દસ્તાવેજમાં આવા કોઈપણ વળતર/લાયસન્સ ફી માફી આપવા માટે “સક્ષમ જોગવાઈ” ને ધ્યાનમાં લીધા વિના .”
આ પણ વાંચો – Manish Sisodia CBI : મનીષ સિસોદિયા 4 માર્ચ સુધી CBIની કસ્ટડીમાં, લિકર એક્સાઇઝ કેસમાં થઇ હતી ધરપકડ
અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે, આબકારી વિભાગની એકાઉન્ટ્સ શાખાએ 25 ફેબ્રુઆરી, 2022 ના રોજ ખાસ ભલામણ કરી હતી કે, લાઇસન્સધારકોને કોઈ વળતર ચૂકવવું જોઈએ નહીં તેમ છતાં આ કરવામાં આવ્યું હતું.
