Bihar Caste Survey: પટના હાઈકોર્ટે ગુરુવારે બિહાર સરકાર દ્વારા કરવામાં આવી રહેલા જાતિ આધારિત સર્વેક્ષણને અટકાવી દીધું હતું. બિહારમાં ચાલી રહેલા સર્વેમાં જાતિ, લિંગ, ધર્મ, શૈક્ષણિક અને આર્થિક સ્થિતિ સહિત 28 પ્રશ્નોની યાદી આપવામાં આવી છે. જ્યારે કેન્દ્રએ આ માંગને ઠુકરાવી દીધી હતી પરંતુ સર્વેમાં બિહારના તમામ પક્ષોનું સમર્થન હતું. બિહારમાં જાતિ સર્વેક્ષણનો પ્રથમ રાઉન્ડ 7 થી 21 જાન્યુઆરીની વચ્ચે કરવામાં આવ્યો હતો. બીજો રાઉન્ડ 15 એપ્રિલથી શરૂ થયો હતો અને 15 મે સુધી ચાલુ રહેવાનો હતો.
અરજીઓના સમૂહની સુનાવણી કરતા મુખ્ય ન્યાયાધીશ કે વિનોદ ચંદ્રન અને ન્યાયમૂર્તિ મધુરેશ પ્રસાદની ડિવિઝન બેન્ચે સરકારને આદેશ આપ્યો હતો કે તે જાતિ આધારિત સર્વેક્ષણને તાત્કાલિક બંધ કરે અને એ સુનિશ્ચિત કરે કે પહેલેથી જ એકત્રિત કરવામાં આવેલા ડેટાને સુરક્ષિત કરવામાં આવે અને અંતિમ આદેશ ન થાય ત્યાં સુધી કોઈની સાથે શેર કરવામાં ન આવે. કોર્ટે સુનાવણી માટે આગામી તારીખ 7 જુલાઇ નક્કી કરી છે.
કોર્ટે જણાવ્યું હતું કે અમારો અભિપ્રાય એવો છે કે બિહાર રાજ્ય દ્વારા કરવામાં આવેલા પ્રયાસ મુજબ અરજદારોએ જાતિ-આધારિત સર્વેક્ષણની પ્રક્રિયાને ચાલુ રાખવા સામે પ્રથમદર્શી કેસ બનાવ્યો છે. ડેટા અખંડિતતા અને સલામતીનો પ્રશ્ન પણ ઉઠાવવામાં આવ્યો છે, જેને રાજ્ય દ્વારા વધુ વિસ્તૃત રીતે ધ્યાન આપવું પડશે. પ્રથમ દ્રષ્ટિએ અમારો અભિપ્રાય છે કે રાજ્ય પાસે જાતિ-આધારિત સર્વેક્ષણ હાથ ધરવાની કોઈ સત્તા નથી, જે રીતે તે હવે બનાવવામાં આવી છે જે વસ્તી ગણતરી સમાન છે. આ કેન્દ્રીય સંસદની કાયદાકીય શક્તિ પર અસર કરે છે.
કોર્ટે ચિંતા વ્યક્ત કરતાં જણાવ્યું હતું કે રાજ્ય વિધાનસભામાં વિવિધ પક્ષોના નેતાઓ સાથે સર્વેક્ષણના ડેટા શેર કરવાના સરકારના ઇરાદાની નોંધ લીધી હતી. તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ગોપનીયતાના અધિકારનો ચોક્કસપણે મોટો પ્રશ્ન ઉભો થાય છે, જેને સુપ્રીમ કોર્ટે જીવનના અધિકારનું એક પાસું ગણાવ્યું છે.
આ પણ વાંચો – શરદ પવાર બાદ હવે NCP ઉત્તરાધિકારી કોણ? એનસીપીના વરિષ્ઠ નેતા છગન ભુજબળે બતાવી આવી ફોર્મ્યુલા
આ ચુકાદા બાદ બિહારના ડેપ્યુટી સીએમ તેજસ્વી યાદવે કહ્યું કે જાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરી લોકોના કલ્યાણ માટે છે, કારણ કે અમે ગરીબી નાબૂદ કરવા માંગીએ છીએ. એક વાત તો સ્પષ્ટ છે કે એવું થવાનું જ છે.
આ પહેલા બિહારના સીએમ નીતિશ કુમારે કહ્યું હતું કે હું એ સમજી શકતો નથી કે લોકોને સર્વેક્ષણમાં શા માટે સમસ્યા છે. છેલ્લી વખત 1931માં હેડકાઉન્ટ કરવામાં આવ્યું હતું. અમારી પાસે ચોક્કસપણે એક નવો અંદાજ છે. વસ્તી ગણતરી દર દસ વર્ષે લઘુમતીઓ, અનુસૂચિત જાતિઓ અને અનુસૂચિત જનજાતિઓની સંબંધિત વસ્તીને ધ્યાનમાં લે છે.
તેમણે કહ્યું કે તમામ રાજકીય જૂથોને વિશ્વાસમાં લીધા પછી રાજ્યમાં જાતિ સર્વેક્ષણનો આદેશ આપવામાં આવ્યો હતો. જાતિગત વસ્તી ગણતરીની તરફેણમાં ઠરાવો રાજ્ય વિધાનસભાના બંને ગૃહોમાં બે વખત સર્વાનુમતે પસાર કરવામાં આવ્યા હતા. તમામ પક્ષોના પ્રતિનિધિઓ વડાપ્રધાનને ઔપચારિક વિનંતી કરવામાં મારી સાથે જોડાયા હતા.
નીતિશ કુમારે જણાવ્યું હતું કે કેન્દ્રએ ના પાડ્યા પછી, અમે રાજ્ય પૂરતી મર્યાદિત કવાયત હાથ ધરવાનું નક્કી કર્યું હતું. તે નિર્ણય પણ એક બેઠકમાં લેવામાં આવ્યો હતો. જેમાં તમામ નવ રાજકીય પક્ષોના પ્રતિનિધિઓ, જેમની પાસે વિધાનસભામાં સભ્યો છે તે હાજર હતા. તેમણે પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો કે એકવાર પૂર્ણ થયા પછી આ કવાયત બધા માટે ફાયદાકારક હશે. રાજ્યના તમામ લોકો તરફેણમાં છે.
ઉલ્લેખનીય છે કે હાઈકોર્ટ સમક્ષ આ અરજી એક સામાજિક સંગઠન અને કેટલાક વ્યક્તિઓ દ્વારા દાખલ કરવામાં આવી છે, જેમણે ગયા મહિને સર્વે પરના સ્ટેના રૂપમાં ‘વચગાળાની રાહત’ માટેની તેમની વિનંતીને નકારી કાઢ્યા બાદ સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી કરી હતી. સર્વોચ્ચ અદાલતે પણ હસ્તક્ષેપ કરવાનો ઇનકાર કર્યો હતો અને તેમની અરજી પર ઝડપથી નિર્ણય લેવામાં આવે તેવા નિર્દેશો સાથે તેમને ફરીથી હાઇકોર્ટમાં રિફર કર્યા હતા.
Disclaimer :- આ આર્ટિકલ Indian Express પરથી અનુવાદિત છે. મૂળ આર્ટીકલ તમે અહીં વાંચી શકો છો
