ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંગઠન (ઇસરો) ના સંચાર ઉપગ્રહ CMS-03, જેનું વજન 4,400 કિલોથી વધુ છે, રવિવારે લોન્ચ કરવામાં આવ્યું. અવકાશ એજન્સીએ જણાવ્યું હતું કે લગભગ 4,410 કિલો વજન ધરાવતો આ ઉપગ્રહ ભારતની ભૂમિ પરથી જીઓસિંક્રોનસ ટ્રાન્સફર ઓર્બિટ (GTO) માં લોન્ચ કરવામાં આવેલ સૌથી ભારે ઉપગ્રહ છે. આ ઉપગ્રહ LVM3-M5 રોકેટનો ઉપયોગ કરીને લોન્ચ કરવામાં આવ્યો હતો, જેને તેની ભારે ઉપાડવાની ક્ષમતા માટે ‘બાહુબલી’ નામ આપવામાં આવ્યું છે.
ભારતીય નૌકાદળનો સૌથી ઉન્નત ઉપગ્રહ
ISRO નો LVM3-M5 જે CMS-03 સંચાર ઉપગ્રહ વહન કરે છે તેને આજે SDSC/ISRO શ્રીહરિકોટાથી લોન્ચ કરવામાં આવ્યો. ભારતીય નૌકાદળનો GSAT 7R (CMS-03) સંચાર ઉપગ્રહ આજે લોન્ચ કરવામાં આવ્યો, જે ભારતીય નૌકાદળનો અત્યાર સુધીનો સૌથી અદ્યતન સંચાર ઉપગ્રહ બન્યો. આ ઉપગ્રહ નૌકાદળની અવકાશ-આધારિત સંચાર અને દરિયાઈ ક્ષેત્ર જાગૃતિ ક્ષમતાઓને મજબૂત બનાવશે. આ ઉપગ્રહ ભારતનો અત્યાર સુધીનો સૌથી ભારે સંચાર ઉપગ્રહ છે, જેનું વજન આશરે 4,400 કિલોગ્રામ છે. તેમાં ભારતીય નૌકાદળની કામગીરીની જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરવા માટે ખાસ વિકસાવવામાં આવેલા ઘણા સ્વદેશી અત્યાધુનિક ઘટકોનો સમાવેશ થાય છે.
જાણો ISRO એ શું કહ્યું?
બેંગલુરુ સ્થિત અવકાશ એજન્સી ISRO એ જણાવ્યું હતું કે લોન્ચ વાહનને અવકાશયાન સાથે સંપૂર્ણપણે એસેમ્બલ અને સંકલિત કરવામાં આવ્યું છે અને પ્રી-લોન્ચ કામગીરી માટે અહીં અન્ય લોન્ચ સ્થળ પર લઈ જવામાં આવ્યું છે. ISRO એ જણાવ્યું હતું કે LVM3 (લોન્ચ વ્હીકલ માર્ક-3) એ ISROનું નવું હેવી-લિફ્ટ લોન્ચ વાહન છે અને તેનો ઉપયોગ ખર્ચ-અસરકારક રીતે 4,000 કિલોગ્રામ અવકાશયાનને GTO માં મૂકવા માટે કરવામાં આવ્યો હતો.
ત્રણ તબક્કાનું થયું લોન્ચિંગ
જોકે એવો દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે કે ઉપગ્રહનો ઉપયોગ લશ્કરી દેખરેખ માટે પણ કરવામાં આવશે, પરંતુ આ બાબતે ISRO તરફથી કોઈ સત્તાવાર નિવેદન આવ્યું નથી. આ ત્રણ તબક્કાનું પ્રક્ષેપણ વાહન, જેમાં બે સોલિડ મોટર સ્ટ્રેપ-ઓન (S200), એક લિક્વિડ પ્રોપેલન્ટ કોર સ્ટેજ (L110) અને એક ક્રાયોજેનિક સ્ટેજ (C25)નો સમાવેશ થાય છે, તે ISROને GTO માં 4,000 કિલોગ્રામ વજનના ભારે સંચાર ઉપગ્રહો લોન્ચ કરવામાં સંપૂર્ણ આત્મનિર્ભરતા પ્રદાન કરે છે. LVM3 ને ISRO ના વૈજ્ઞાનિકો જીઓસિંક્રોનસ સેટેલાઇટ લોન્ચ વ્હીકલ (GSLV) MK3 તરીકે પણ ઓળખે છે.
આ ISRO ની પાંચમી ઓપરેશનલ ફ્લાઇટ છે
ISRO એ જણાવ્યું હતું કે LVM3-M5 તેની પાંચમી ઓપરેશનલ ફ્લાઇટ છે. અગાઉ ISRO એ 5 ડિસેમ્બર, 2018 ના રોજ ફ્રેન્ચ ગુયાનામાં કુરોઉ લોન્ચ સુવિધાથી Ariane-5 VA-246 રોકેટનો ઉપયોગ કરીને તેનો સૌથી ભારે સંચાર ઉપગ્રહ, GSAT-11 લોન્ચ કર્યો હતો. આશરે 5,854 કિલોગ્રામ વજન ધરાવતું, GSAT-11 ISRO દ્વારા બનાવવામાં આવેલ સૌથી ભારે ઉપગ્રહ છે.
આ પણ વાંચો: ભારત વિરુદ્ધ દક્ષિણ આફ્રિકા મહિલા વર્લ્ડ કપ ફાઇનલ લાઈવ સ્કોર
ચંદ્રયાન-3 લોન્ચ કરવા માટે LVM-3 નો પણ ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો
ઇસરોએ જણાવ્યું હતું કે રવિવારના મિશનનો ઉદ્દેશ્ય મલ્ટી-બેન્ડ કોમ્યુનિકેશન સેટેલાઇટ CMS-03 ને ભારતીય ભૂમિ સહિત વિશાળ સમુદ્રી વિસ્તારમાં સેવાઓ પૂરી પાડવા માટે સક્ષમ બનાવવાનો છે. LVM-3 રોકેટ દ્વારા અગાઉ ચંદ્રયાન-3 સફળતાપૂર્વક લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું, જેના કારણે ભારત 2023 માં ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર સફળતાપૂર્વક ઉતરાણ કરનાર પ્રથમ દેશ બન્યો હતો. LVM-3 અવકાશયાન, તેના શક્તિશાળી ક્રાયોજેનિક સ્ટેજ સાથે GTO પર 4,000 કિલોગ્રામ અને પૃથ્વીની નીચી ભ્રમણકક્ષા પર 8,000 કિલોગ્રામ પેલોડ લઈ જવા સક્ષમ છે.
