Indian Census Phase Announced: કેન્દ્રની નરેન્દ્ર મોદી સરકારે જાહેરાત કરી હતી કે વસ્તી ગણતરી પ્રક્રિયા 1 ઓક્ટોબર, 2026 થી શરૂ થશે અને તે બે તબક્કામાં કરવામાં આવશે. પહેલો તબક્કો જમ્મુ અને કાશ્મીર, હિમાચલ પ્રદેશ, ઉત્તરાખંડ, લદ્દાખ અને પહાડી વિસ્તારોમાં શરૂ થશે. બીજો તબક્કો 1 માર્ચ, 2027 થી હાથ ધરવામાં આવશે, જેમાં દેશના બાકીના ભાગોને આવરી લેવામાં આવશે.
સીસીપીએ એ આગામી જાતિ વસ્તી ગણતરીને મંજૂરી આપી હતી. આના લગભગ એક મહિના પછી કેન્દ્રએ કહ્યું કે જાતિ વસ્તી ગણતરી સાથે વસ્તી ગણતરી 1 માર્ચ, 2027 થી શરૂ થશે. તે જમ્મુ અને કાશ્મીર, લદ્દાખ, હિમાચલ પ્રદેશ અને ઉત્તરાખંડ સહિત રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં બે તબક્કામાં કરવામાં આવશે. પ્રેસ નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, ‘જાતિઓની ગણતરી સાથે વસ્તી ગણતરી-2027 બે તબક્કામાં કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. માર્ચ 2027 નો પહેલો દિવસ વસ્તી ગણતરી-2027 માટે હશે. કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ લદ્દાખ અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ જમ્મુ અને કાશ્મીર અને હિમાચલ પ્રદેશ અને ઉત્તરાખંડ રાજ્યો માટે તે ઓક્ટોબર 2026 ના પહેલા દિવસે થશે.’ વસ્તી ગણતરીની પ્રક્રિયા જાહેરનામાના પ્રકાશન સાથે શરૂ થાય છે. વસ્તી ગણતરી કરવા માટેની સૂચના 16 જૂન, 2025 ના રોજ સત્તાવાર ગેઝેટમાં પ્રકાશિત થશે.
અશ્વિની વૈષ્ણવે જાતિ વસ્તી ગણતરીની જાહેરાત કરી હતી
આ વર્ષે 20 એપ્રિલે જાતિ વસ્તી ગણતરીની જાહેરાત કરતી વખતે કેન્દ્રીય મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે કહ્યું હતું કે, ‘વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વ હેઠળની રાજકીય બાબતોની કેબિનેટ સમિતિએ આજે નિર્ણય લીધો છે કે આગામી વસ્તી ગણતરીમાં જાતિ વસ્તી ગણતરીનો સમાવેશ થવો જોઈએ. આ દર્શાવે છે કે સરકાર સમાજ અને દેશના મૂલ્યો અને હિતો પ્રત્યે પ્રતિબદ્ધ છે.’ કેન્દ્ર સરકારનો આ નિર્ણય એવા સમયે આવ્યો જ્યારે કોંગ્રેસ પાર્ટીએ મોદી સરકાર સામે પોતાનો વિરોધ વધુ તીવ્ર બનાવ્યો હતો.
ભારતમાં છેલ્લી વસ્તી ગણતરી ક્યારે થઈ હતી?
ભારતમાં છેલ્લી વસ્તી ગણતરી વિશે વાત કરીએ તો તે વર્ષ 2011 માં યોજાઈ હતી. વસ્તી ગણતરી 10 વર્ષમાં થાય છે અને વર્ષ 2011 સુધી તે 15 વખત કરવામાં આવી છે. 2021 માં યોજાનારી વસ્તી ગણતરી કોરોના રોગચાળાને કારણે મુલતવી રાખવામાં આવી હતી. બીજી બાજુ જો આપણે હવે જાતિ વસ્તી ગણતરી જોઈએ, તો તેનો અર્થ વસ્તી ગણતરી દરમિયાન જાતિ આધારિત ડેટા એકત્રિત કરવાનો છે. જાતિ વસ્તી ગણતરી પાછળનો વિચાર સામાન્ય વસ્તી ગણતરી પ્રક્રિયા દરમિયાન જાતિ સંબંધિત પ્રશ્નોનો સમાવેશ કરવાનો છે.
