Justice BR Gavai: 14 મેના રોજ જ્યારે સુપ્રીમ કોર્ટના ન્યાયાધીશ ભૂષણ રામકૃષ્ણ ગવઈ (બીઆર ગવઈ) ભારતના 52 માં મુખ્ય ન્યાયાધીશ (સીજેઆઈ) તરીકે શપથ લેશે, ત્યારે તેઓ પ્રજાસત્તાકના ઇતિહાસમાં ભારતીય ન્યાયતંત્રના શિખર પર પહોંચનારા બીજા દલિત મુખ્ય ન્યાયાધીશ બનશે.
જસ્ટિસ ગવઈએ ઘણીવાર ભારતના બંધારણની મહાનતાની ચર્ચા કરી છે. જેણે તેમનું ભાગ્ય નક્કી કર્યું. ગવઈએ ઘણી વખત આ અંગે ચર્ચા કરી છે.
ગયા વર્ષે બીઆર ગવઈએ પોતાના ભાષણમાં કહ્યું હતું કે ડૉ. બીઆર આંબેડકરના પ્રયાસોને કારણે જ મારા જેવો વ્યક્તિ, જે અર્ધ-ઝૂંપડપટ્ટી વિસ્તારમાં મ્યુનિસિપલ સ્કૂલમાં ભણ્યો હતો, તે આ પદ પર પહોંચી શક્યો. તેમણે ‘જય ભીમ’ ના નારા સાથે પોતાનું ભાષણ સમાપ્ત કર્યું હતું.
જસ્ટિસ ગવઈનો પરિવાર પણ કોંગ્રેસ પાર્ટી સાથે સંકળાયેલો રહ્યો છે. તેમણે ખુલ્લેઆમ આ વાત સ્વીકારી છે અને જુલાઈ 2023માં તેમણે કોંગ્રેસ નેતા રાહુલ ગાંધી સાથે સંકળાયેલા કેસમાંથી પોતાને અલગ રાખવાની ઓફર કરી હતી.
જસ્ટિસ ગવઈના પરિવારનો કોંગ્રેસ સાથે શું સંબંધ છે?
જસ્ટિસ ગવઈએ કહ્યું કે મારા તરફથી કોઈ સમસ્યા છે. તેમણે ગુનાહિત માનહાનિના કેસમાં તેમની સજા પર રોક ન લગાવવાના ગુજરાત હાઈકોર્ટના નિર્ણયને પડકારતી રાહુલ ગાંધીની અરજીની સુનાવણીમાંથી ખસી જવાની ઓફર કરી.
આ પણ વાંચો: જ્યારે પાકિસ્તાને સતત ગોળીબાર કર્યો, LoC પર આ પરિવારે જોયા ભયાનક દ્રશ્યો
જસ્ટિસ ગવઈએ કહ્યું કે મારા પિતા કોંગ્રેસ સાથે જોડાયેલા હતા. ભલે તેઓ કોંગ્રેસના સભ્ય ન હતા પરંતુ તેઓ કોંગ્રેસ સાથે ખૂબ જ ગાઢ રીતે જોડાયેલા હતા. તેઓ 40 વર્ષથી વધુ સમયથી કોંગ્રેસ સાથે જોડાયેલા હતા. તેઓ કોંગ્રેસના સમર્થનથી સંસદ સભ્ય, વિધાનસભાના સભ્ય હતા અને મારો ભાઈ હજુ પણ રાજકારણમાં છે અને કોંગ્રેસ સાથે સંકળાયેલો છે.
તેમણે કેસમાં સામેલ પક્ષકારોને કહ્યું કે આ પૃષ્ઠભૂમિમાં તમારે નક્કી કરવાનું છે કે મારે આ મામલો ઉઠાવવો જોઈએ કે નહીં.
જસ્ટિસ ગવઈના પિતા રામકૃષ્ણ ગવઈ કોણ હતા?
જસ્ટિસ ગવઈ રામકૃષ્ણ સૂર્યભાન ગવઈ (1929-2015) ના પુત્ર છે, જે બાબાસાહેબ આંબેડકરના નજીકના સહયોગી અને નાગપુરમાં દીક્ષાભૂમિ સ્મારક સમિતિના અધ્યક્ષ હતા.
તેમના અનુયાયીઓ અને પ્રશંસકોમાં પ્રેમથી “દાદાસાહેબ” તરીકે ઓળખાતા વરિષ્ઠ ગવઈ 1964 થી 1998 સુધી મહારાષ્ટ્રના રાજકારણમાં સક્રિય રહ્યા હતા અને તેમણે આંબેડકરવાદી સંગઠન, રિપબ્લિકન પાર્ટી ઓફ ઈન્ડિયા (ગવઈ) ની સ્થાપના કરી હતી.
1998 માં ગવઈ સિનિયર અમરાવતી મતવિસ્તારમાંથી આરપીઆઈ ઉમેદવાર તરીકે લોકસભામાં ચૂંટાયા હતા. ત્યારબાદ તેમણે 2006 થી 2011 દરમિયાન બિહાર, સિક્કિમ અને કેરળના રાજ્યપાલ તરીકે સેવા આપી હતી જ્યારે કોંગ્રેસની આગેવાની હેઠળની યુપીએ કેન્દ્રમાં સત્તામાં હતી.
2009 માં કેરળના રાજ્યપાલ તરીકે ગવઈ સિનિયરે તત્કાલીન મુખ્યમંત્રી વી.એસ. અચ્યુતાનંદનના નેતૃત્વ હેઠળના રાજ્ય મંત્રીમંડળની ભલામણ વિરુદ્ધ જઈને સેન્ટ્રલ બ્યુરો ઓફ ઇન્વેસ્ટિગેશનને રાજ્યમાં હાઇડ્રોપાવર ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરના આધુનિકીકરણ માટેના કરારમાં કથિત ભ્રષ્ટાચાર સંબંધિત SNC-Lavalin કેસમાં વર્તમાન મુખ્યમંત્રી પિનરાઈ વિજયન સામે કાર્યવાહી શરૂ કરવાની મંજૂરી આપી હતી.
આ પણ વાંચો: મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે અમદાવાદમાં ‘તિરંગા યાત્રા’ને ફ્લૅગ ઑફ કરાવી, મોટી સંખ્યામાં લોકો જોડાયા
રાજ્યપાલના નિર્ણયને કોંગ્રેસની આગેવાની હેઠળની કેન્દ્ર સરકારે કોર્ટમાં ટેકો આપ્યો હતો. તે સમયે કોંગ્રેસની આગેવાની હેઠળની UDF કેરળમાં વિરોધમાં હતી.
ભાઈ કોણ છે? જસ્ટિસ ગવઈએ જેમનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો?
જસ્ટિસ ગવઈના ભાઈ ડૉ. રાજેન્દ્ર ગવઈ છે જેમણે 2009 માં મૂળ RPI ના વિવિધ જૂથોને એકસાથે લાવવાના પ્રયાસમાં રિપબ્લિકન પાર્ટી ઓફ ઇન્ડિયા (A) ના પ્રમુખ રામદાસ આઠવલે સાથે થોડા સમય માટે હાથ મિલાવ્યા હતા.
જોકે, નેતાઓ વચ્ચેના મતભેદોને કારણે ભાગલા પડ્યા અને ગવઈના નેતૃત્વવાળા જૂથે કોંગ્રેસ સાથે ચૂંટણી પૂર્વે ગઠબંધન બનાવ્યું જ્યારે આઠવલેના નેતૃત્વવાળા જૂથે ભાજપ સાથે જોડાણ કર્યું. આરપીઆઈ(એ) ભાજપની આગેવાની હેઠળના રાષ્ટ્રીય લોકશાહી જોડાણ (એનડીએ)નો ભાગ છે અને આઠવલે હવે કેન્દ્રીય સામાજિક ન્યાય અને સશક્તિકરણ રાજ્યમંત્રી છે.
