Alind Chauhan : સુદાનની રાજધાની ખાર્તુમમાં શનિવારે દેશના સૈન્ય અને અર્ધલશ્કરી દળો વચ્ચે ભીષણ લડાઈ શરૂ થઈ ત્યારથી ઓછામાં ઓછા 185 લોકો માર્યા ગયા છે અને લડવૈયાઓ સહિત 1,800થી વધુ ઇજાગ્રસ્ત થયા છે. યુએનના દૂત વોલ્કર પર્થેસે આ માહિતી આપી હતી. ખાર્તુમમાં ભારતીય દૂતાવાસે જણાવ્યું હતું કે માર્યા ગયેલા લોકોમાં આલ્બર્ટ ઓગસ્ટિન નામનો ભારતીય નાગરિક પણ છે, જેને ગોળી વાગી હતી. 48 વર્ષીય ઓગસ્ટિન કેરળના કન્નુર જિલ્લાના નેલ્લિપારા ગામનો હતો અને સુદાનમાં એક કંપનીમાં સિક્યોરિટી મેનેજર હતો.
રેપિડ સપોર્ટ ફોર્સિસ (RSF) મોહમ્મદ હમદાન દગાલોની આગેવાની હેઠળના અર્ધલશ્કરી જૂથ – જેને હેમેદતી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે અને લેફ્ટનન્ટ જનરલ અબ્દેલ ફત્તાહ અલ-બુરહાનની આગેવાની હેઠળના સૈન્ય વચ્ચે અઠવાડિયાના ઉગ્ર તણાવ પછી અથડામણો થઇ હતી. સુદાનમાં લોકશાહીના પ્રસ્તાવિત પરિવર્તન પર બંને સેનાપતિઓ અસંમત છે.
અમેરિકા, યુનાઇટેડ કિંગડમ, યુરોપિયન યુનિયન, ચીન, રશિયા, સાઉદી અરેબિયા અને સંયુક્ત આરબ અમીરાતે લડતા પક્ષોને પૂર્વશરત વિના તાત્કાલિક દુશ્મનાવટનો અંત કરવા વિનંતી કરી છે. બીબીસીએ અહેવાલ આપ્યો કે યુનાઈટેડ નેશન્સ સેક્રેટરી જનરલ એન્ટોનિયો ગુટેરેસે બુરહાન અને ડગાલો બંને સાથે વાત કરી અને તેમને હિંસા સમાપ્ત કરવા કહ્યું છે.
એક નિવેદનમાં યુએસ સ્ટેટ સેક્રેટરી એન્ટોની બ્લિંકને જણાવ્યું હતું કે હું જનરલ અબ્દેલ ફત્તાહ અલ-બુરહાન અને જનરલ મોહમ્મદ હમદાન દેગાલોને તણાવ ઘટાડવા માટે સક્રિય પગલાં લેવા વિનંતી કરું છું. આગળનો એકમાત્ર રસ્તો એ છે કે સુદાનના લોકોની લોકશાહીને સમર્થન આપતી વાટાઘાટો તરફ પાછા ફરવું.
સુદાન સંઘર્ષનું મૂળ શું છે?
ચાલુ સંઘર્ષના મૂળ એપ્રિલ 2019 રોપાયા હતા જ્યારે સુદાનના લાંબા સમયથી સેવા આપતા સરમુખત્યારશાહી રાષ્ટ્રપતિ ઓમર અલ-બશીરને તેમની સામે દેશવ્યાપી બળવાને પગલે લશ્કરી સેનાપતિઓ દ્વારા ઉથલાવી દેવામાં આવ્યો હતો. બશીરની હકાલપટ્ટી છતાં નાગરિકોએ તેમના પ્રદર્શનો ચાલુ રાખ્યા, લોકશાહીથી ચૂંટણીઓ અને લોકશાહી સરકારની સ્થાપનાની માંગ કરી. આના ચાર મહિના પછી સૈન્ય અને વિરોધીઓ વચ્ચે સમજૂતી થઈ, જે હેઠળ સાર્વભૌમત્વ પરિષદની રચના કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો. લશ્કરી અધિકારીઓ અને નાગરિકોની સત્તા વહેંચણી કરતી સંસ્થા જે 2023ના અંતમાં સુદાનને ચૂંટણી તરફ દોરી જશે. અબ્દલ્લા હેમડોકને વડા પ્રધાન તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા હતા અને તેમણે તે વર્ષે ઓગસ્ટમાં પદ સંભાળ્યું હતું.
આ પણ વાંચો – સુદાનમાં હિંસા ફાટી નીકળતાં કર્ણાટકના 31 લોકો ફસાયા, ખાવાની અને પીવાના પાણીની સુવિધા નથી
પરંતુ નવી વ્યવસ્થા ખાસ ટકી ન હતી કારણ કે સૈન્યએ ઓક્ટોબર 2021માં હમડોકની સરકારને ઉથલાવી દીધી હતી અને બુરહાન દેશના વાસ્તવિક નેતા બન્યા હતા. દગાલો શાસક પરિષદના ઉપ-પ્રમુખ અને સત્તા પર લશ્કરી કબજો કરવામાં બુરહાનનો ભાગીદાર સેકન્ડ ઇન કમાન્ડ બન્યો. બુરહાને જાહેરાત કરી હતી કે જુલાઈ 2023માં ચૂંટણી ન થાય ત્યાં સુધી સૈન્ય સત્તા સંભાળશે.
આર્મી અને આરએસએફ વચ્ચે ટક્કર
2021ના બળવા પછી તરત જ સૈન્ય અને આરએસએફ વચ્ચેના સંબંધો જે 2013માં રચાયા હતા. બુરહાન અને ડગાલો 10,000-મજબુત આરએસએફને સૈન્યમાં કેવી રીતે એકીકૃત કરવું જોઈએ અને કઈ સત્તાએ તે પ્રક્રિયાની દેખરેખ રાખવી જોઈએ તે અંગે અસંમત છે. ઉપરાંત ડગાલો 10 વર્ષ માટે એકીકરણમાં વિલંબ કરવા માંગતો હતો પરંતુ સેનાએ કહ્યું કે તે આગામી બે વર્ષમાં થશે.
છેલ્લા કેટલાક અઠવાડિયામાં આરએસએફને દેશભરમાં ફરીથી ગોઠવવામાં આવી હતી. જેને સેનાએ ઉશ્કેરણી અને ધમકી તરીકે જોયું. બંને પક્ષો અડગ હોવાથી શનિવારે ભીષણ યુદ્ધ ફાટી નીકળ્યું હતું.
સુદાન માટે પ્રત્યાઘાતો
આફ્રિકાના ત્રીજા સૌથી મોટા દેશમાં 2021ના બળવા પછી વારંવાર લોકશાહી તરફી વિરોધ જોવા મળ્યો છે. પરંતુ સેના અને આરએસએફ વચ્ચેની લડાઈએ સુદાનના લોકશાહીને માંગને વધુ મુશ્કેલ બનાવ્યું છે. કેટલાક નિષ્ણાતોને ડર છે કે આ ઝઘડો દેશને પતન તરફ દોરી જતા વ્યાપક સંઘર્ષમાં પરિવર્તિત થઈ શકે છે. સુદાનની અર્થવ્યવસ્થા ખરાબ છે અતિ ફુગાવાથી પીડિત છે અને મોટું વિદેશી દેવું છે. હમડોક સરકારની હકાલપટ્ટી પછી આંતરરાષ્ટ્રીય સમર્થન અને દેવા રાહતમાં આપવામાં આવેલા અબજો ડોલર અટકી ગયા હતા.
નાગરિક જૂથોના ગઠબંધન કે જે સુદાનમાં લોકશાહી માટે દબાણ કરી રહ્યું છે. તેણે એક નિવેદનમાં રોઇટર્સને કહ્યું કે આ આપણા દેશના ઇતિહાસમાં એક મુખ્ય ક્ષણ છે. આ એક યુદ્ધ છે જે કોઈ જીતશે નહીં અને તે આપણા દેશને હંમેશ માટે નષ્ટ કરી દેશે.
