Mohamed Thaver : મહારાષ્ટ્રનું રાજકારણ છેલ્લા કેટલાય મહિનાઓથી ડહોળાયેલું છે. મહારાષ્ટ્રની રાજકીય દુનિયામાં ઉથલપાથલ જોવા મળી રહી છે. મહારાષ્ટ્રમાં એકનાથ શિંદેની સરકાર છે. ત્યારે મુખ્યમંત્રીના ગઢમાં 10 મહિનામાં રાજકીય હરીફો સામે 25 ફરિયાદો નોંધાવાની માહિતી મળી રહી છે. 2 એપ્રિલે, શિવસેના (ઉદ્ધવ બાળાસાહેબ ઠાકરે)ની રોશની શિંદેને થાણેમાં એકનાથ શિંદેના નેતૃત્વવાળી સેનાની મહિલાઓ દ્વારા કથિત રૂપે થપ્પડ મારવામાં આવી હતી. મુખ્યમંત્રીનું અપમાન કરતી સોશિયલ મીડિયા પોસ્ટ પર તેણીની કથિત રીતે પ્રતિક્રિયા આપી હતી.
રોશની શિંદે વિરુદ્ધ બે ફરિયાદ નોંધવામાં આવી હતી. તેણીની ફરિયાદ પર બિન-કોગ્નિસેબલ ગુનો (NC) દાખલ કરવામાં આવ્યો હતો. થાણે પોલીસે 4 એપ્રિલે તેની ફરિયાદની તપાસની પરવાનગી માટે કોર્ટમાં ગઈ હતી.
એકનાથ શિંદે મહારાષ્ટ્રના મુખ્યમંત્રી બન્યા ત્યારથી થાણેમાં એક ટ્રેન્ડ ઉભો થયો છે. 30 જૂન, 2022 ના રોજ તેમની સરકાર સત્તામાં આવી ત્યારથી થાણે પોલીસ દ્વારા નોંધાયેલ એફઆઈઆરનું વિશ્લેષણ ધ ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસ દ્વારા દર્શાવવામાં આવ્યું છે કે સેના (યુબીટી), નેશનાલિસ્ટ કોંગ્રેસ પાર્ટી (એનસીપી) ના સભ્યો વિરુદ્ધ 25 એફઆઈઆર નોંધવામાં આવી હતી. 26 એફઆઈઆરમાંથી 21 સોશિયલ મીડિયા પોસ્ટ્સ, ટિપ્પણીઓ અથવા બેનરો દ્વારા વિપક્ષ દ્વારા શિંદેને “ટાર્ગેટ” કરવાના સંબંધમાં છે.
પૂર્વ સાંસદ આનંદ પરાંજપે સામે શરૂઆતમાં અગિયાર એફઆઈઆર નોંધવામાં આવી હતી. જે બોમ્બે હાઈકોર્ટે થાણે પોલીસને ફટકાર લગાવ્યા પછી આખરે એક થઈ ગઈ હતી. મોટાભાગની એફઆઈઆર ભારતીય દંડ સંહિતાની કલમ 153 (એ) (વિવિધ જૂથો વચ્ચે દુશ્મનાવટને પ્રોત્સાહન આપવી) હેઠળ નોંધવામાં આવી છે, જેમાં મહત્તમ પાંચ વર્ષની જેલની સજાની જોગવાઈ છે.
આ સમયગાળામાં શિંદે સેના સામે મુઠ્ઠીભર એફઆઈઆર દાખલ કરવામાં આવી હતી. શિંદે સેનાના કાર્યકર્તાઓએ ભારતીય જનતા પાર્ટીના કાર્યકર પર હુમલો કરવાના સંદર્ભમાં શિબિર વિરુદ્ધ નોંધાયેલી કેટલીક એફઆઈઆરમાંની એક હતી. આ ઉપરાંત શિંદે સેનાના સભ્યો સામે બે નોંધાયા હતા.
રોશનીના કેસમાં એકતરફી પોલીસ કાર્યવાહીનો આરોપ લગાવતા શિવસેના (UBT)ના ધારાસભ્ય આદિત્ય ઠાકરે અને મહા વિકાસ અઘાડી (MVA)ના સહયોગી – NCP અને કોંગ્રેસ -એ 5 એપ્રિલે થાણે પોલીસ કમિશનરની ઑફિસ પાસે વિરોધ પ્રદર્શન કર્યું હતું. આરોપ લગાવતા કે થાણે પોલીસે માત્ર આદેશો લીધા હતા. સીએમ, આદિત્યએ દાવો કર્યો હતો કે થાણે પોલીસ કમિશનર જયજીત સિંઘ ઉદ્ધવ ઠાકરેને મળવામાં નિષ્ફળ રહ્યા હતા. જ્યારે બાદમાં 4 એપ્રિલે તેમને મળવા ગયા હતા.
પ્રદેશ કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ નાના પટોલે મહારાષ્ટ્રના ભૂતપૂર્વ મુખ્ય પ્રધાન અશોક ચવ્હાણ અને પૃથ્વીરાજ ચવ્હાણ અને ભૂતપૂર્વ પ્રધાન બાલાસાહેબ થોરાટે 12 એપ્રિલે સિંઘને મળ્યા હતા અને 31 માર્ચના રોજ સોશિયલ મીડિયા પર શિંદે વિરુદ્ધ અહેવાલિત ટિપ્પણીને લઈને કોંગ્રેસના પદાધિકારી ગિરીશ કોલી પર કથિત રીતે હુમલો કરવા બદલ શિંદે સેનાના કાર્યકરો સામે કાર્યવાહીની માંગણી કરી હતી.
‘અધિકારીઓ શિંદેને વફાદાર રહ્યા’
ગયા અઠવાડિયે એક મુલાકાતમાં વિપક્ષના નેતા અજીત પવારે કહ્યું હતું કે શિંદેનો થાણેમાં જબરદસ્ત દબદબો છે, જ્યાં તેઓ રહે છે અને જ્યાંથી તેઓ ધારાસભ્ય તરીકે અને તેમના પુત્ર શ્રીકાંતને સાંસદ તરીકે ચૂંટાયા હતા. પવારે સંકેત આપ્યો હતો કે તેઓ મુખ્યમંત્રી બન્યા તે પહેલા જ શિંદે થાણે કમિશ્નરેટમાં પોલીસ પોસ્ટિંગમાં બોલ્યા હતા.
પવારે કહ્યું, “અમને ખબર હતી કે શિંદે બળવો કરશે. અમે (એનસીપી વડા) શરદ પવાર અને ઠાકરેને તેના વિશે ચેતવણી આપી હતી. જો કે અમારા હાથમાં લગામ હતી, તેઓએ (શિંદે જૂથ) તેને એટલી સારી રીતે મેનેજ કર્યું કે અમે કંઈ કરી શક્યા નહીં. ઠાકરેએ સીએમ તરીકે શિંદેને થાણેમાં કોણ અધિકારીઓ (તરીકે નિયુક્ત) કરવામાં આવશે તે નક્કી કરવાની તમામ સત્તા આપી હતી. તમામ નાગરિક અને પોલીસ અધિકારીઓની નિમણૂક શિંદે (તે સમયે ઠાકરેની કેબિનેટમાં) દ્વારા કરવામાં આવી હતી.
શિંદેએ કેટલાક ધારાસભ્યો સાથે સુરત ભાગી જવાનું નક્કી કર્યું ત્યારે તમામ અધિકારીઓ તેમને વફાદાર રહ્યા. જોકે ઠાકરેએ અધિકારીઓને સુરત તરફ ભાગી રહેલા વાહનોને માતોશ્રી (ઠાકરે નિવાસસ્થાન) તરફ પાછા વાળવામાં આવે તેની ખાતરી કરવા જણાવ્યું હતું, તેમ છતાં અધિકારીઓ શિંદેને વફાદાર રહ્યા હતા. જાન્યુઆરીમાં પરાંજપેએ આક્ષેપ કર્યો હતો કે થાણેના અમુક પોલીસ અધિકારીઓ શિંદેની “ખાનગી સેના” તરીકે કામ કરી રહ્યા છે.
ધ ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસ સાથે વાત કરતા પરાંજપેએ કહ્યું, “થાણે પોલીસ, ખાસ કરીને કેટલાક અધિકારીઓ, શિંદે સરકારના ઈશારે કામ કરી રહ્યા છે. થાણે પોલીસ દ્વારા કેસ કોર્ટમાં પડી રહ્યો છે કારણ કે પોલીસે યોગ્ય કાર્યવાહીનું પાલન કર્યું નથી. મોટાભાગના કેસોમાં આરોપીને તરત જ જામીન મળી જાય છે.
પરાંજપે સામે સમાન ગુના માટે 11 એફઆઈઆર નોંધવા બદલ થાણે પોલીસને ખેંચતા, બોમ્બે હાઈકોર્ટની બેન્ચે અવલોકન કર્યું હતું કે, “પોલીસ અધિકારીઓ જ્યાં સુધી તેમના પર ખર્ચ લાદવામાં નહીં આવે અને તેમના પગારમાંથી વસૂલવામાં ન આવે ત્યાં સુધી તેઓ પાઠ શીખશે નહીં. આ બંધ કરવું પડશે. આખરે સહન કરનાર સામાન્ય માણસ છે.”
આ પણ વાંચોઃ- આજનો ઇતિહાસ 24 એપ્રિલ : રાષ્ટ્રીય પંચાયતી રાજ દિવસ, સચિન તેંડુલકરનો જન્મદિવસ
અધિકારીએ દાવો કર્યો હતો કે થાણેના એક પોલીસ અધિકારીએ દાવો કર્યો હતો કે કેટલાક સંવેદનશીલ કેસોમાં રાજકારણીઓ સીધા જ સ્ટેશન ઈન્ચાર્જને ફોન કરે છે અને ઈનપુટ આપે છે. “તે શક્ય છે કે વરિષ્ઠ અધિકારીઓ સંપૂર્ણપણે લૂપમાં ન હોય,”
ઑક્ટોબર 16, 2018 મુજબ, થાણે પોલીસ કમિશનરેટ હેઠળના પાંચ ઝોનના કર્મચારી અને તાલીમ વિભાગ દ્વારા જાહેર કરાયેલા નોટિફિકેશન મુજબ, ઝોન I થી IV ના ડેપ્યુટી કમિશનર ઑફ પોલીસ (DCPs) એ કેડર પોસ્ટિંગ છે, IPS દ્વારા કબજે કરવામાં આવનાર સંવેદનશીલ પોસ્ટ્સ અધિકારીઓ, ડીસીપી (ક્રાઈમ બ્રાન્ચ) અને ડીસીપી (સ્પેશિયલ બ્રાન્ચ) સાથે. હાલમાં માત્ર ડીસીપી (ઝોન IV) અને ડીસીપી (સ્પેશિયલ બ્રાંચ)ને જ પ્રમોટ કરવામાં આવેલા આઈપીએસ અધિકારીઓ છે. જ્યારે અન્ય ચાર પોસ્ટ રાજ્ય કેડરના અધિકારીઓ પાસે છે.
એક સૂત્રએ જણાવ્યું હતું કે, “થાણે પોલીસ કમિશનર સિવાય, થાણેમાં હાલમાં એક પણ સીધો આઈપીએસ અધિકારી નથી, જે દુર્લભ છે. આ દર્શાવે છે કે આ પોસ્ટિંગ્સમાં જરૂરી માપદંડોનું પાલન કરવામાં આવ્યું નથી, ”
‘કોઈ ધરપકડ નહીં, ચાર્જશીટ નહીં’
એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે, “રાજકીય દેખાતી એફઆઈઆર નોંધવામાં આવી હોય તેવા કેસોમાં પણ કોઈ કાર્યવાહી કરવામાં આવી નથી. ન તો આરોપીઓની ધરપકડ કરવામાં આવી છે, ન તો ચાર્જશીટ દાખલ કરવામાં આવી છે. કેટલાક કિસ્સાઓમાં આવ્હાદ સામે છેડતીના કેસની જેમ, કારણ કે એક મહિલાએ આગળ આવીને ફરિયાદ કરી જોકે, પોલીસે એફઆઈઆર નોંધવી પડી. જો શિંદે છાવણીના નેતાઓ સામે ફરિયાદ કરવામાં આવશે તો તે કેસમાં પણ કાર્યવાહી કરવામાં આવશે.
કમિશનર સિંઘે ધ ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસને જણાવ્યું કે “તમામ FIR પ્રાથમિક તપાસ બાદ નોંધવામાં આવે છે. કાયદા દ્વારા અનુમતિ હોય અને તપાસ માટે જરૂરી હોય ત્યાં જ ધરપકડ કરવામાં આવે છે. અમે નિષ્પક્ષ તપાસ કરીએ છીએ અને રેકોર્ડ પર પૂરતા પુરાવા છે તેની ખાતરી કર્યા પછી જ ચાર્જશીટ દાખલ કરવામાં આવે છે જેની તપાસ કોર્ટમાં થાય છે. ક્લોઝર માટે અન્ય તમામ કેસોમાં અંતિમ રિપોર્ટ કોર્ટમાં સબમિટ કરવામાં આવે છે.”
શિંદે સેનાના પ્રવક્તા કિરણ પાવસકરે કહ્યું, “એવું નથી કે આ સરકાર સત્તામાં આવી તે પહેલાં આવ્હાદ જેવા કોઈની સામે કેસ ન હતો. તેની સામે અનેક કેસ હતા. હકીકતમાં, જ્યારે MVA સત્તામાં હતો, ત્યારે તેણે અને તેના માણસોએ એક એન્જિનિયરને માર માર્યો હતો. શું તે તમામ કેસ પણ સીએમ શિંદેના કહેવા પર નોંધાયા હતા? સીએમ કાયદો અને વ્યવસ્થાની સમસ્યાઓમાં દખલ કરતા નથી. વિપક્ષને બૂમો પાડવાની અને દરેક બાબત માટે મુખ્યમંત્રીને દોષી ઠેરવવાની આદત પડી ગઈ છે – પછી તે પોલીસની કાર્યવાહી હોય કે હીટવેવ.”
disclaimer :- આ આર્ટિકલ the Indian Express પરથી અનુવાદિત છે. વધુ માહિતી માટે અહીં ક્લિક કરો
