Girish Kuber : મહારાષ્ટ્રના રાજકારણમાં ત્યારે ભૂકંપ આવ્યો જ્યારે એનસીપી ચીફ શરદ પવારે રાજીનામું આપવાની વાત કરી હતી. રાજકારણમાં મિત્રો અને શત્રુઓને એકસરખા રાખવા અનુમાન લગાવવી એ એક કળા છે તો શરદ પવારને સરળતાથી ઉસ્તાદ તરીકે વર્ણવી શકાય છે. મંગળવારે સવારે રાષ્ટ્રવાદી કોંગ્રેસ પાર્ટી (એનસીપી) ના પ્રમુખપદને છોડવાની પવારની જાહેરાતથી તેમના પક્ષકારો અને સ્પર્ધકો ખળભળાટ મચી ગયા હશે. તે કોઈ આશ્ચર્યજનક નથી કે તેમણએ એક કાંકરે અનેક પક્ષીઓ માર્યા છે. આ કુશલતા માટે તેઓ જાણિતા છે.
પવાર યશવંતરાવ ચવ્હાણ મેમોરિયલ હોસ્પિટલ ખાતે એક કાર્યક્રમમાં બોલ્યા હતા કે જે સંસ્થા તેમણે તેમના માર્ગદર્શક અને મહારાષ્ટ્રના પ્રથમ મુખ્ય પ્રધાનની યાદમાં સ્થાપી હતી. જેનું તેમના રાજકીય જીવનચરિત્રનું વિમોચન કરવા માટે આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. સભાને સંબોધતા પવારે તેમની સાચી ધીમી ગતિની શૈલીમાં 1 મે, 1960 ના રોજ રાજ્યના ઇતિહાસને યાદ કર્યો હતો તેમના લાક્ષણિક, અવિચારી રીતે અને NCP વડા પદ છોડવાના નિર્ણયની જાહેરાત કરી હતી.
એવું નહોતું કે ત્યાં એકત્ર થયેલા NCPના નેતાઓ અને કાર્યકરો જ પવારની ઘોષણાથી અળગા થઈ ગયા હતા. મોટી સંખ્યામાં મીડિયાકર્મીઓને પણ એ સમજવામાં થોડો સમય લાગ્યો કે તેઓએ જે જોયું તે એક ‘બ્રેકિંગ ન્યૂઝ’ છે. જો ક્રિકેટની સમાનતાનો ઉપયોગ કરવો હોય તો પવારના પગલાને ‘ગુગલી’ અથવા ‘દૂસરા’ તરીકે ડબ કરી શકાય છે.
આ હિલચાલ દ્વારા, પવારે બીજેપી દ્વારા અસંખ્ય એક્ઝિટ અને સતત શિકાર દ્વારા ઘેરાયેલા તેમના ધ્રૂજતા પોશાક પર તેમનું કદ વધાર્યું છે. તેમના રાજીનામાથી તેમની આજુબાજુ એક અદ્રશ્ય દિવાલ પણ ઉભી થાય છે જેને ભેદવામાં વિપક્ષને મુશ્કેલી પડશે.
એનસીપીમાંથી પવારને બહાર કાઢવા એ ટાટામાંથી જેઆરડી અથવા રતનને બહાર કાઢવા સમાન છે. અહીં આગળ તેમનું પદ ‘ચેરમેન એમેરિટસ’ જેવું હશે. તે પાર્ટીની રોજિંદી પ્રવૃત્તિઓમાં પોતાને સામેલ કરશે નહીં. આ ઉપરાંત ‘અધ્યક્ષ એમેરિટસ’નો દરજ્જો તેમને એવી સ્વતંત્રતા આપશે કે તેઓ પોતાને એક ‘રાજ્યકાર’ તરીકે રજૂ કરવા માગતા હતા જે તેમણે સ્થાપેલી પાર્ટીનું નેતૃત્વ છોડી શકે.
આ પણ વાંચોઃ- કર્ણાટક ચૂંટણી 2023 : ભાજપને ફરી સત્તામાં લાવવા મોદી પર ‘મદાર’, કોંગ્રેસને પણ જીતની આશા, મતદાનને એક સપ્તાહ બાકી
ભારતીય રાજકીય સંદર્ભમાં નેતાની ખુરશી-કહેવાતા ત્યાગ-ને સ્વેચ્છાએ છોડી દેનાર પ્રત્યેનો આદર અનેક ગણો વધી જાય છે. મહારાષ્ટ્ર આનું સાક્ષી બનવા તૈયાર છે. આ ઊંચા કદ સાથે પવારને બિન-ભાજપ પક્ષોને સાથે લાવવાના તેમના પ્રયત્નોમાં વધુ કોણી જગ્યા અને સત્તા મળશે. રાજ્યની વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ અને સામાન્ય ચૂંટણીઓ નજીકમાં હોવાથી મુક્ત અને ‘અરાજકીય’ પવાર વિપક્ષ માટે માત્ર એક પક્ષના વડા બનવા કરતાં વધુ બળવાન બનશે.
પવારનું પગલાનું બીજું અદ્રશ્ય પરંતુ ચોક્કસપણે અણધાર્યું લક્ષ્ય એ એનસીપીના નેતાઓનો સમૂહ છે જેઓ ભાજપના સંપર્કમાં હોવાની અફવા હતી. સૌથી મોટી શંકા તેમના ભત્રીજા અજીત પવાર હતા. એનસીપીનો નારાજ યુવાન તેના કાકા સામે એક પ્રકારનો બળવો કરી રહ્યો હોવાનું માનવામાં આવતું હતું.
આ પણ વાંચોઃ- શરદ પવાર: વ્યવહારિક અને ચિરસ્થાયી રાજનેતા બહાર, આવી છે રાજનીતિક સફર
દેખીતી રીતે તે તેના વધુ પ્રખ્યાત કાકાના પડછાયામાંથી પોતાને મુક્ત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યો હતો. અજીત સાથે અન્ય કેટલાક નામો પણ સંભવિત પક્ષપલટો તરીકે ચર્ચામાં હતા. એક રીતે જોઈએ તો અજિતદાદા પાસે NCPમાં નારાજ થવાનું કે નારાજ થવાનું દરેક કારણ હતું. તેમ છતાં તે એનસીપીના સ્થાપકોના કુટુંબનું નામ શેર કરે છે, બંને વચ્ચે ભાગ્યે જ કંઈ સામાન્ય છે. વાસ્તવિકતા ઉપરાંત તેણે હંમેશા શરદ પવાર માટે બીજી વાંસળી વગાડવી પડશે.
પરંતુ પાર્ટીના અધ્યક્ષ પદ પરથી પોતાને હટાવીને પવારે NCPની અંદર જેઓ મુખ્ય ભૂમિકા ભજવવાની ઈચ્છા રાખતા હતા તે બધાને તોડી પાડ્યા છે. અહીંથી આગળ વધવું રાજકીય રીતે આત્મઘાતી હશે કારણ કે તે NCP સમર્થકોના ગુસ્સાને આમંત્રણ આપશે.
સંપૂર્ણ મીડિયાની ઝગઝગાટમાં રાજીનામાની ઘોષણા કરીને અને મોટી સંખ્યામાં પક્ષના કાર્યકરોની વચ્ચે હોવા છતાં, પવારે એક ભાવનાત્મક બટન દબાવ્યું, એટલું જબરજસ્ત કે તેમના લેફ્ટનન્ટ્સ સ્થિર થઈ ગયા. અત્યાર સુધી, પવારની પુત્રી સાંસદ સુપ્રિયા સુલે જ ટોળાને અકબંધ રાખવા માટે સખત પ્રયાસ કરી રહી હતી, અહીં આગળ, અજીત અને અન્યની પણ સમાન જવાબદારી હશે.
બિન-દીક્ષિત લોકો માટે પવારનું પગલું આઘાતજનક લાગી શકે છે. પરંતુ જે વ્યક્તિએ તેની છ દાયકાની ઘટનાપૂર્ણ રાજકીય કારકિર્દીમાં આવા ઘણા આંચકાઓ લખ્યા છે, તેના માટે પાર્ટીના વડાનું પદ છોડવાનો નિર્ણય આઘાતજનક સિવાય કંઈ હતો.
લેખક લોકસત્તાના તંત્રી છે
Disclaimer : આ આર્ટિકલ ઇન્ડિયન એક્સપ્રેસ પરથી અનુવાદીત છે, વધુ માહિતી માટે અહીં ક્લિક કરો
